Nevelige zeegezichten en harteloos wit in
Vlissingen
14
Bert Franssen
Vlissingen, met 44.000 inwoners Zeelands grootste stad, ligt in de punt
van een frietzak. Mooi, maar ook wat geïsoleerd. Bewoners gingen win
kelen in het kleinere Middelburg. Een onlangs gereedgekomen winkel
centrum moet nieuw leven inblazen. Ik wandel rond, doorsta de kou,
overzie de schade, en... geniet!
Als eerste indruk een visitekaartje
van de Spoorwegen. Op het enige
perron van het Vlissingse station
heeft een NS-architect bovenop
oude gietijzeren kolommen een mo
derne kunststof overkapping laten
plaatsen. Gedurfd? Dialoog van oud
en nieuw? Ik vind het een vermin
king van Van Ravensteijns eigenzin
nige stationsgebouw.
Station van Vlissingen: kunststof overkapping op oude
gietijzeren kolommen.
Stormt het in Vlissingen altijd? Hevi
ge rukwinden, striemende regens,
vileine kou. Wel zorgen ze voor ne
velige zeegezichten vanaf de haven
mond. Andere monochrome Van
Goyen-beelden, waar Nederland
vermaard om is. Wie schoonheid wil
ondergaan moet lijden.
Bertus van Loon leidt me rond. Hij
is opbouwwerker, daarnaast, sinds
bezuinigingen het opbouwwerk trof
fen, projectleider van bureau P2-0,
dat over stadsvernieuwing adviseert.
In de binnenstad zijn opvallend veel
mensen op de been. Heeft iets te
maken met het pas gebouwde nieu
we winkelcentrum, dat iedereen
graag wil zien. Als wandelaar kun je
er niet omheen, kun je het niet weg
denken, als je het zou willen. Ik pro
beer het wel. Want aan mij is het niet
besteed. Het is een centrum zoals je
overal kunt zien: gebrek aan elegan
tie, harteloos soort wit, maar niet on
gezellig. Eén stukje is zonder meer
gedurfd. Bestaat uit een heel domi
nant buizenstelsel, dat een straat he
lemaal overspant. 'Hier was vroeger
het Kromme Ellebooge,' zegt Bertus
van Loon. 'Dat was echt een begrip
in Vlissingen. Beginjaren zeventig
verdween het, men beschouwde het
toen als het achterbuurtje van de
stad. De huizen waren slecht onder
houden. Het was op zichzelf niet on
begrijpelijk dat een wethouder zei:
daar moeten we eens tegenaan,
want dat ziet er niet uit. Het was na
tuurlijk wel dë periode van groot
schaligheid en modernisering.'
'Er is hier kaalslag gepleegd om te
moderniseren en om je gezicht te la
ten zien. In het kader van de revitali
sering van Vlissingen hebben ze ge
dacht dat deze straat ook maar over
kapt moest worden. De architect
deed dat om zoals hij zei de aan
dacht af te leiden van de onaantrek
kelijke nieuwe bebouwing van de
straat! Er is in Vlissingen enorm veel
kritiek op de hoeveelheid buizen. De
architect zegt: 'u moet er nog aan
wennen, strakt komt er sierbestrating
en worden de puien aangepast...
Veel gebouwen worden in lichte kleu
ren uitgevoerd. Maar die lichte kleu
ren zijn enorm besmettelijk, gezien
onze zure regen en uitlaatgassen.'
Het winkelcentrum is werk van ir. A.
Stemmer, op wiens naam de mees
te stadsvernieuwing in Vlissingen
staat. 'Hij wordt in Vlissingen be
schouwd als de architect met de
meest originele ideeën, iemand die
de binnenstad een goede facelift
Nieuw winkelcentrum in binnenstad, op deze
plaats een oude straat geheel overkappend.
heeft gegeven. Maar wat ik hier zie
kan ik van Groningen tot Maastricht
terugvinden, het is voor mij niet origi
neel of herkenbaar, het is gewoon
modern, niet bijzonder. Van de ande
re kant is een winkelcentrum nu net
wat Vlissingen nog nodig had. Het
geeft toch een wat beter aanzien
aan de stad.' Het moet de binnen
stad weer tot leven brengen. Want
Plein Vierwinden met trapgeveltjes in de
omgeving van de Kromme Elleboog.
(foto's Bert Franssen)
tot voor kort ging 60% van de Vlis-
singers in het iets kleinere Middel
burg winkelen. Vlissingen ligt wat on
gunstig, heeft nauwelijks een streek-
functie. 'We maken een stad niet
meer met mensen maar met machi
nes,' zegt Bertus van Loon in een
moment van bespiegeling. 'En ma
chines braken in grote hoeveelheden
steeds hetzelfde uit. Dat zie je terug
in de architectuur.
Vierwinden
Vlissingens binnenstad als geheel
maakt een verrassend monumentale
indruk. We komen bij het idyllische
Cornelia Quackhofje, zien de stijlvol
le Sint Jacobskerk, oorspronkelijk uit
de veertiende eeuw daterend, wan
delen over het sfeervolle centraal
gelegen Bellamy Park. Staan dan,
terwijl ergens een carrillon speelt, op
het prachtige Plein Vierwinden.
'Plein' is wat veel gezegd voor de
miniatuur, waar panden met trapge
veltjes het oog treffen. 'Deze zijn in
het gebied van de Kromme Elleboog
afgebroken en later hier neergezet,'
zegt Van Loon. 'Ze waren gaaf ge
noeg om in oude staat terug te bren
gen. Men heeft daarbij de alleroud
ste foto's gehanteerd. Want de trap
gevels waren bijvoorbeeld niet meer
(vervolg op pag. 16)
