32
ken, maar vindt om redenen van hy
giënische aard plaats. Tegenwoordig
stelt men hogere eisen van hygiëne
aan de vervaardiging van bier, omdat
het niet meer zoals vroeger 2 tot 3
weken, maar 6 maanden houdbaar
moet zijn. De toekomstige functie van
de losstaande schuren is nog niet be
kend. Hegger vindt het belangrijk, dat
de gemeente in 1985 het brouwerij
complex op de gemeentelijke monu
mentenlijst gezet heeft, 'want het
moet mooi blijven.'
Een dergelijke beschermingsmaat
regel is in zijn ogen geen hindernis
voor een optimaal functioneren van
zijn bedrijf: 'Ik heb de indruk dat de te
neur met betrekking tot het beheer
van monumenten op dit moment toch
is dat men niet meer per se de oude
toestand kost wat kost wil handhaven,
maar dat men het gebruik van een
gebouw en het daaruit volgende on
derhoud minstens zo belangrijk gaat
vinden. De gedachte dat je nog geen
spijker mag slaan zonder toestem
ming is volgens mij een beetje achter
haald.
Het bedrijf Raaf is voor Nederland
uniek, omdat het de laatste brouwerij
is in een oorspronkelijk daarvoor be
stemd gebouw, dat het grootste deel
van zijn historisch karakter heeft we
ten te behouden. Het bier is even
eens uniek, omdat het uitsluitend van
onbespoten graan gemaakt wordt en
een exclusieve smaak heeft. U bent
van harte welkom en kunt het zelf
proeven!
De Bovenste Polder
In de uiterwaarden langs de Nederrijn
te Wageningen liggen zij als stille ge
tuigen van een eens zo bloeiende
baksteenindustrie: de steenfabrieken
De brouwersvilla bij 'Raaf'. Op de achtergrond
is deel van de fabriek zichtbaar, (foto
V.M.J.A.N. Col lette)
de Blauwe Kamer, grotendeels ont
manteld, de Plasserwaard, die zo
goed als het kan onderhouden en als
werkplaats benut wordt en de Boven
ste Polder, die men op basis van een
uitgewerkt plan als woon- en wer
kruimte nieuw leven wil inblazen.
De steenfabriek de Bovenste Pol
der is uniek, omdat zij tot het nauwe
lijks in Nederland voorkomende type
zigzagoven behoort. Het ontwerp is
afkomstig van ir. J.J. Wentink uit
Utrecht, die ook de zigzagoven op
ronde grondslag in Zevenaar, een
Rijksmonument, op zijn naam heeft
staan. De oven heeft een rechthoeki
ge plattegrond en bestaat uit twee
beuken onder zadeldaken met pan
nen. Het ovenkanaal in de onder
bouw bevindt zich rondom een cen
trale schoorsteen. De fabriek, in 1923
opgericht 'dienende tot het bakken
van metselsteenen en straatklinkers,
zonder mechanische beweegkracht
te gebruiken', kwam in de jaren '60
stil te liggen. Zij raakte op den duur
zodanig in verval, dat afbraak nabij
leek.
Steenfabriek 'De Bovenste Polder' (foto D. van der Laak)
vs
Ski
De Vereniging tot Behoud van de
Bovenste Polder echter, die in 1986
het beheer over het gebouw kreeg
voorkwam sloop. Ook de gemeente
begon het belang van instandhouding
in te zien, want in 1990 werd het op
de gemeentelijke monumentenlijst
gezet. Voor een blijvend behoud van
de fabriek is een goede bestemming
een noodzakelijke voorwaarde, zo re
deneerde de vereniging. De ideeën
voor hergebruik legde zij eveneens
vast in een plan, dat aan geldigheid
nog niet heeft ingeboet.
Culturele activiteiten
De fabriek wordt geschikt gemaakt
voor kleinschalige culturele, ambach
telijke en educatieve activiteiten. De
bouwkundige structuur van de ovens
wordt zoveel mogelijk intact gelaten
en benut. Boven de ovens komen de
woningen, ateliers en werkplaatsen,
in de ovens kan men vuil werk ver
richten (berging van kano's van de
plaatselijke kanovereniging, muziek-
maken e.d.). Het verbouwingsont-
werp van de Wageningse architect
Pieter Roza houdt onder meer in: het
aanbrengen van een halve verdieping
op het ovendek direct onder de de
kap en het slopen van het rookkanaal
om de schoorsteen waardoor er een
vide ontstaat en de ovens zo ook van
binnen ontsloten kunnen worden.
De restauratie en verbouwing
schat men op 620.000,-. In de be
groting is niet de restauratie van de
schoorsteen opgenomen, die in een
later stadium tot uitvoering komt. Om
de kosten te drukken doen de bewo
ners en gebruikers een deel van de
werkzaamheden zelf, hetgeen ook op
verder onderhoud betrekking heeft.
Hoe staat het momenteel met de
verwezenlijking van de plannen? De
heer Jünt Halbertsma, voorzitter van
de Vereniging tot het Behoud van de
Bovenste Polder, geeft hierop het vol
gende antwoord: 'Momenteel zijn er
twee problemen nog niet geheel op
gelost. Allereerst het financiële pro
bleem. De steenindustrie heeft zich
onlangs als eventuele geldschieter te
ruggetrokken. Van de kant van de ge
meente en provincie kunnen wij be
dragen in de orde van resp.
30.000,- en 116.500,- ontvangen.
Met diezelfde provincie is afgespro
ken te bezien hoe het financiële gat
van nog 2 ton door middel van subsi
dieaanvragen bij andere instanties te
dichten is. Ik denk in dit verband aan
bijvoorbeeld het Prins Bernhard
fonds. Ook overwegen wij mogelijk
heden tot bezuiniging op het verbou
wingsplan. Een ander probleem is het
voeren van de overdrachtsonderhan
delingen met Staatsbosbeheer, die de
fabriek en omliggende gronden in ei
gendom heeft.' Volgens Halbertsma
