Praag: prachtige stad met
lege steigers
Leo van der Meule
9
In dit artikel speciale aandacht voor Praag en omgeving. Het accent zal
liggen op hetgeen daar in de loop der eeuwen is gebouwd en de wijze
waarop met het cultuurhistorisch erfgoed wordt omgesprongen.
Wie gaat vliegen verplaatst zich, wie
de trein neemt reist, 's Ochtends
vroeg aankomen op het hoofdstation
in Praag levert al meteen stof tot na
denken op. Er zijn maar acht perrons
onder de weinig indrukwekkende,
oude overkapping. Vermoeid veegt
een spoorwegman tergend langzaam
het perron. Op dit uur in de verwaar
loosde stationsrestauratie al veel bier
en rook, maar eveneens mooie Ju-
genstill-tegeltableaus. Zo te zien ont
worpen door Alphonse Mucha. De
aansluiting van dit oude station op de
twee enorme ontvangsthallen ervoor
is ronduit slecht. Deze ruimten kun
nen duizenden reizigers per minuut
verwerken, het ene, smalle erop aan
sluitende gangetje naar de perrons
hooguit honderd. Een tamelijk loos
prestige-object lijkt het, nog uit de tijd
van de partij-bonzen.
Veelheid van stijlen
Op het gebied van bouwstijlen heeft
de stad behalve Jugendstill, zo onge
veer alles te bieden wat een mens
verder nog maar wensen kan. Van de
romaanse St. Joris in het burchtcom
plex tot en met de meest zakelijke
nieuwbouw, De stad kent natuurlijk
ook na-oorlogse wijken en een ne-
gentiende-eeuwse ring, maar het
meest aantrekkelijk is de behoorlijk
gaaf gebleven binnenstad. Praag
heeft een nogal ingewikkelde ont
staansgeschiedenis, en archeologen
zorgen ervoor dat het beeld regelma
tig bijgesteld moet worden. Men gaat
er momenteel van uit dat de oudste
bewoningskern zich onder het burcht
complex bevindt, dat vervolgens in de
elfde eeuw een handelsnederzetting
op de andere andere Moldau-oever
ontstond, die weer uitgebreid werd
toen Koning Karei IV in 1346 de zo
geheten nieuwe stad stichtte.
De verbinding tussen de residentie
van de Boheemse koningen en de
andere oever werd gevormd door de
uit de veertiende eeuw daterende Ka-
relsbrug. Die brug mag samen met
Tower Bridge in Londen, de Pont des
Arts in Parijs en de Magere Brug in
Amsterdam tot dè oversteek-attrac-
ties van de 'Oude Wereld' gerekend
worden.
Praag was in de late middeleeu
wen de grootste stad van Midden-Eu
ropa en telde, inclusief de Joodse
wijk, ongeveer 30.000 inwoners. De
stad moet, als zoveel andere oude
steden, ettelijke malen geheel of ge
deeltelijk zijn afgebrand. Pas in de
achttiende eeuw lijkt het verstenings
proces zover te zijn voortgeschreden
dat de bebouwing een meer blijvend
karakter krijgt. En zo komt de stad
vandaag voornamelijk op ons over als
een achttiende eeuwse stad. In de
zalmroze, pistache, lichtblauw, goud
geel, crème. Alles wordt naast elkaar
gebruikt zonder dat het, hoe verras
send, in een bonte kermis ontaardt.
Het doet ook goed te constateren dat
maar weinig van de gevels in het
oude hart ontsierd worden door op
dringerige reclames, lichtbakken en
wat dies meer zij. Of dat in een vrije
markt-economie zo blijven zal? In een
stad als Amsterdam schreeuwt de
ene middenstander over de andere
heen met als eindresultaat dat nie
mand meer gehoord wordt. Ze heb
ben in Praag (tot nu toe!) goed begre
pen dat niets meer klasse, kwaliteit
en persoonlijkheid uitstraalt dan een
stijlvolle, oude gevel.
In de nieuwe stad hebben vanaf de
vorige eeuw meer oude panden het
veld moeten ruimen maar daar is in
een aantal gevallen wel iets moois
voor in de plaats gekomen. De acht-
tiende-eeuwse huizen zijn lager en
breder, het moet hier landelijker ge
weest zijn. De latere bouw was zeker
grootschaliger en hier legde men dè
flaneerboulevard van Praag aan: de
Vaclavsti Namesti (het Wenceslaus-
plein). Het hieraan gelegen Hotel Eu
ropa is niet alleen voor de koffie met
Een van de fraaie, barokke kerken in het centrum van Praag, (foto's Leo van der Meule)
vlakke laaggelegen oude stad zijn de
huizen veelal hoog en smal en oor
spronkelijk op meervoudig gebruik
berekend. Niet alleen woonhuis maar
ook werkplaats, pakhuis of winkel.
Dat alles stond het aanbrengen van
allerlei versieringen in het gevelvlak
niet in de weg evenmin als het be
schilderen ervan in - voor onze be
grippen - vrolijke kleuren.
Stad van pasteltinten
Praag is de stad van de pasteltinten:
gebak maar zeker ook voor het inte
rieur een bezoek meer dan waard. In
dit stadsdeel zijn ook veel overdekte
winkelpassages, ze hebben soms iets
van een doolhof maar voor wie niet
bang is te verdwalen heeft dat ook
weer zijn avontuurlijke kanten.
Over de Moldau heen bevindt zich
het burchtcomplex op een vrij steil op
rijzende rots. Het bekijken van dit ko
ninklijk complex met zijn kerken, pa
leizen en museale verzamelingen
kost minstens een dag. Eromheen