Hoever ga je met decentraliseren of wat heeft Groningen
met de Larmag-toren in Amsterdam te maken?
Jaap Kamerling
38
Al twee jaar is er hier en daar een lichte onrust te bespeuren bij de ac
tieve provinciale gelederen van Heemschut. Het decentralisatieproces
binnen de vereniging moet nu eindelijk eens goed afgerond worden, de
provinciale commissies mogen bij hun acties niet langer te sterk afhan
kelijk zijn van de deskundigheid van het landelijk bureau, zo had men
van het bestuur te horen gekregen.
Er was een uitvoerige decentralisa
tie-nota uit Amsterdam gekomen en
de reacties daarna waren even gron
dig gepeild. Maar zoals dat wel vaker
gaat: het papier is geduldig en de na
tuur is sterker dan de leer. Nu na
twee jaar zijn enkele provincies nog
zelfstandiger gaan functioneren, an
dere gingen op de oude voet door en
het 'dictaat' van Amsterdam werd na
tuurlijk nooit 'opgelegd' zoals sommi
gen vreesden. De nota zelf was in
tussen in de meeste provincies er
gens midden in de stapel met pape
rassen beland.
Het bestuur organiseerde dit na
jaar twee regio-bijeenkomsten om
het hele decentralisatie-proces nog
eens een extra stimulans te geven,
maar het had wel geleerd van de
schoonheidsfoutjes van zijn eerdere
aanpak.
De provincies werden in Zwolle op 18
oktober met fluwelen handschoenen
aangepakt. Niks geen dicteren, ieder
een zijn eigen route en tempo. Dat
was trouwens altijd al de bedoeling
geweest van het bestuur. Flexibiliteit
is immers steeds het motto geweest.
Wel werd de nota van 1989 als ge
heugensteun nog maar eens uitge
deeld.
Aan het slot van de gemoedelijke
bijeenkomst in hotel Wientjes met
koffie en broodjes kon dan ook in een
ontspannen sfeer worden afgespro
ken, dat elke provinciale commissie
een eigen 'stappenplan' maakt, waar
in zij aangeeft hoever zij wil gaan met
decentraliseren - gewoon als com
missie doorgaan aan de hand van
Amsterdam tot en met het oprichten
van een eigen afdeling - en welke
prioriteiten zij zelf stelt bij het actie-
werk.
De voorzitter van de Zwolse bij
eenkomst, algemeen directeur Ber-
nard Duimel, stelde aan het begin de
verzamelde heemschutters al gerust
door te zeggen, dat de begeleidings
commissie 'decentralisatie' het on
derling niet helemaal eens is.
Elke pc een fax
Hans Soels uit Noord-Holland is wel
voor decentralisatie maar niet op ba
sis van de veel te ingrijpende opzet
van de Amsterdamse nota. Elke pro
vincie een eigen bureau en deskun
dig apparaat, dat red je niet. Laat
Amsterdam de zaak nu maar runnen
en geef elke pc een snelle fax-verbin
ding met het straks fraai opgeknapte
en vertimmerde zenuw-centrum van
de bond, het Korenmetershuis.
Ton Gijsbers uit Gelderland staat
wel positief tegenover decentralisatie
maar 'je moet wel goede afspraken
maken.'
Casper Staal (Utrecht) is van me
ning, dat je wel dingen kunt voor
schrijven maar Heemschut blijft nu
eenmaal een vrijwilligersorganisatie;
iets opleggen heeft geen zin, anders
lopen de mensen weg.
Bernard Duimel tenslotte voegt
zich als directeur deemoedig naar
wat de organisatie zelf beslist.
'Niets moet alles kan'
Vervolgens houdt Gijsbers een stimu
lerend verhaal over een mogelijk te
volgen 'marsroute'. Hij geeft slechts
suggesties. 'U bepaalt zelf het tempo'.
Zijn motto: 'Niets moet, alles kan'
maar laten we wel rekening houden
met gemaakte afspraken. De nieuwe
Monumentenwet maakt het ons niet
gemakkelijker, de verantwoordelijkhe
den zijn verschoven naar het locale ni
veau. Maar Heemschut was 'avant la
lettre' al gedecentraliseerd dus kun
nen we daar prima op insteken. We
moeten dus terug naar de basis en
het kontakt met gemeenten en plaat
selijke actiegroepen en historische
verenigingen intensiveren. Heemschut
heeft daartoe meer actieve en des
kundige leden nodig maar moet ook
accepteren, dat we gewone steunle-
den hebben, die het blad lezen en
graag naar excursies gaan. Ook die
kunnen we goed gebruiken. In Gelder
land wordt bovendien met een bericht-
geverslijst gewerkt van zo'n 15 men
sen. Die houden bepaalde regio's in
de provincie goed in de gaten en acti
veren weer een groep mensen per re
gio. Met trots meldt Gijsbers, dat zijn
commissie reeds in 15 gemeentelijke
monumenten-commissies eigen
Heemschut-mensen heeft kunnen af
vaardigen. Zo'n vertegenwoordiger
kan bijvoorbeeld een proeve van ei
gen gemeentelijk monumentenbeleid
inbrengen in zo'n commissie.
De Grote of St. Michaelskerk te Zwolle met toren in de 17de eeuw (ingekleurde potloodtekening
van A. Beertsraten).
