IV
l
10
staat menig barok stadspaleis van en
der vele adellijke families, die er de
voorkeur aan gaven dicht bij de vorst
te vertoeven. In een van de aller
grootste, het Wallensteinpaleis, be
vindt zich de afdeling van het Tsjechi
sche Ministerie van Cultuur dat belast
ook. Dit maakt dat een man als Ra-
zim in het luchtledige werkt, hij heeft
geen flauw idee of wat hij doet in de
Tsjechische samenleving ook ge
waardeerd wordt. Dit verzwakt zijn
positie ten opzichte van de politiek,
die zich daardoor weer moeilijker laat
•O
Gevelwand aan het gezellig drukke raadhuisplein in de oude stad.
is met monumentenzorg. We maak
ten van de gelegenheid gebruik om
een kort onderhoud te hebben met
het hoofd van de dienst dr. V. Razim.
De heer Razim heeft 25 medewer
kers tot zijn beschikking, die voorna
melijk administratief werkzaam zijn.
De eigenlijke kennis op het gebied
van restaureren wordt geleverd door
het Instituut voor Monumentenzorg.
Een dergelijke splitsing is bij ons on
bekend. Het Tsjechische deel van het
land, uiteenvallend in Bohemen en
Moravië, is opgedeeld in acht provin
cies met elk hun eigen bureau. Die
kunnen adviserend vooraf en goed
keurend achteraf optreden en zijn be
mand met vier vakmensen. Die pro
vincies zijn weer opgedeeld in regio's
en op de regionale kantoren wordt uit
eindelijk beslist over het hoe, wat,
waar en wanneer van restauraties.
Dat klinkt allemaal heel mooi, de
praktijk van de Tsjechische monu
mentenzorg, verantwoordelijk voor
zo'n kleine 40.000 objecten, ziet er
echter anders uit.
Geld is op
Er staat wel het nodige in de steigers,
maar er is geen bouwvakker te zien.
Het werk ligt stil om de doodeenvou
dige reden dat het geld op is. De Tsje
chische kroon wordt steeds minder
waard en dat betekent dat het budget
als het ware wegsmelt. Met de dag
kan minder materiaal en kunnen min
der man-uren uitbetaald worden met
dezelfde hoeveelheid kronen. Particu
lier initiatief in de monumentenzorg
ontbreekt volledig, in welke vorm dan
overtuigen van de noodzaak tot in
vesteren in het behoud van mooie
oude gebouwen. Wat dat aangaat zijn
politici veelal hetzelfde: 'Laat maar in
elkaar donderen, zolang het maar
geen stemmen kost.' Een andere
zorg is het vormgeven van een goede
monumentenwet; hij moet komen
maar niemand weet hoe hij er uit zal
gaan zien.
Verkeerd gebruik van materialen
Op het eind van het gesprek spreekt
dr. Razim nog zijn bezorgdheid uit
over het behoud van de authenticiteit.
Helaas houdt ook in zijn land restau
reren nog niet altijd in dat de dingen
die een gebouw echt tot een monu
ment maken tevens worden ontzien.
We zagen verschillende voorbeelden
van volkomen onnodig en verkeerd
gebruik van materialen en vormen.
Een betonnen cassetteplafond in een
gothisch gebouw is nou niet echt iets
waar een mens vrolijker van wordt.
De beroemde burcht Karlstein even
buiten Praag gelegen is bijna volledig
bepleisterd, iets wat dichtbij een desil
lusie oplevert van jewelste. En wat
gebeurt er onder die rommel als het
afwisselend dooit en vriest? In Praag
overkwam het ons nogal eens dat
van een gevel veel werk was ge
maakt terwijl op de erachter liggende
binnenplaats oud muurwerk werd in
geboet met moderne stenen, qua for
maat, kleur en samenstelling volko
men in tegenstelling met het reeds
aanwezige materiaal. Om zo'n in
greep te verbergen helpt maar een
ding... pleisteren, zo dik mogelijk.
Monumentenzorg dreigt sluitpost
te worden
In het zo rijk met verleden gezegende
land van Vaclav HaveI maken monu
mentenzorgen dus een moeilijke tijd
door. De regering staat voor zulke
grote problemen, dat de zorg voor
haar cultuurbezit een sluitpost dreigt
te worden. Dat zou niet alleen jammer
maar ook volslagen onterecht zijn.
Een van de eerste en makkelijkst aan
te boren nieuwe bronnen van inkom
sten zou wel eens het internationale
toerisme kunnen zijn. Dat een rijk mo-
numentenbezit dan een belangrijke
trekpleister is wordt onder andere ook
in ons eigen land keer op keer bewe
zen.
In ons onderhoud met de heer Razim
konden we hem geen financiële steun
toezeggen, maar wel hield hij zich
aanbevolen voor overdracht van ken
nis en ervaring. Zou zoiets vanuit
onze Bond in de vorm van een pro
ject-groep bestaande uit een aantal
leden met speciale belangstelling
voor Tsjecho-Slowakije geen gestalte
kunnen krijgen? Voelt u er iets voor
dan kunt u zich via het secretariaat
met de schrijver van dit artikel in ver
binding stellen.
Voor wie alvast vanuit zijn leunstoel
Praag wil bezichtigen bevelen we,
naast de nodige reisgidsen, de mooie
uitgave van Rebo Production uit Sas-
senheim aan, verschenen in 1986,
een goede tekst van Bohumir Mraz,
oDa iciftrt»' r4|j
Vlakbij het oude theater (links) een hele straat
in de steigers, maar het werk ligt stil.
vertaald door Hans Krijt, met schitte
rende foto's van Pavel Stecha en Pa
vel Vacha. 'Praag, in het hart van Eu
ropa', heet het, waarschijnlijk niet
goedkoop maar misschien heeft uw
bibliotheek het in huis. n
