Heemschut Persprijs voor twee
Volkskrant-medewerkers
8
Vijf herenhuizen van de architecten Van Tijen, Stam en Beese. Een witte bloem in een
woud van schortjesarchitectuur (H.K.)
plastische
bouwmassa's
of torens staan.
Door deze dui
delijke herken
ningspunten
worden de ver
trouwelijkheid
en de bewoon
baarheid van
deze stadsde
len bevorderd.
Dat wordt nog
extra versterkt
doordat Berla-
ge de monu
mentaliteit van
de boulevards
en de brede
tectuur. Van Tyen, Stam en Beese
hebben het spel van de onbevangen
fantasie gespeeld omdat zij beseften
dat het monumentale karakter van
Plan Zuid vroeg om de verbeeldings
kracht van nieuwe vormen. Zo kan
de zeer belangrijke woonfunctie van
de gehele Ring 20-40 bewaard blij
ven en door een verantwoorde reno
vatie zelfs nog versterkt worden.
Stedebouw
De samenhang tussen stedebouw
en architectuur wordt in de Ring 20-
40 sterk ervaren. De voor Neder
lands begrippen breed-aangelegde
lanen en straten zijn aan beide zij
den begrensd door huizenblokken,
terwijl op markante plaatsen in het
stedebouwkundige plan boeiende en
straten afwisselde met de intimiteit
van vele pleintjes zoals het Merwe-
deplein, het Raphaëlplein, het Para-
mariboplein en het Columbusplein.
Van de Dienst Ruimtelijke Orde
ning, maar ook van het Woningbe
drijf Amsterdam, mag verwacht wor
den dat er ontzag wordt getoond
voor de open ruimten en groenstro
ken in de Ring 20-40. De plaatsing
van het stadsdeelkantoor Zuid in een
groenstrook van de Kennedylaan is
verwerpelijk. Was het Weeshuis aan
de Wielingenstraat niet een betere
plek geweest? Die vraag klemt te
meer omdat in de raadszaal van
Zuid een prachtige tekening van Ber-
lage hangt, waaruit blijkt hoe voor
treffelijk architect Friedhoff zijn ge
bouw heeft georiënteerd op de oor
spronkelijk groene ruimte vóór het
Weeshuis! Nu dreigt er een keurig,
maar lelijk blok te komen.
Op de Dienst Ruimtelijke Orde
ning rust de zware taak om het ste
debouwkundig plan van Berlage
goed te beheren. Straatprofielen,
walkanten, groenstroken en bouw
massa's behoeven bij de renovaties
de grootste zorg. Daartoe rijst de
vraag of de gemeente Amsterdam in
het bijzonder ten aanzien van het
Plan Zuid een stadsbeschermings-
procedure kan beginnen. Weliswaar
is het aanwijzen van een beschermd
stadsgezicht voorbehouden aan de
Rijksdienst voor de Monumenten
zorg, maar zoals naast een Rijkslijst
ook een gemeentelijke monumen
tenlijst bestaat zou een voorlopige
bescherming van het Plan Zuid zin
vol zijn.
Zoals de architectuur-historicus een
belangrijke bijdrage kan leveren aan
de monumentenzorgers zo zou een
stedebouw-historicus dat kunnen ge
ven aan de Dienst Ruimtelijke Orde
ning ten aanzien van de morfologie
van de stedebouw. Want van Scho-
penhauer\s de uitspraak:
'Jedes Werk hat seinen Ursprung in
einem einigen glüklichen Einfall'
H. Knijtijzer BNA
Amsterdam 17-7-91
De Heemschut Persprijs 1990 is
gewonnen door journalist Jaap
Huisman en fotograaf Wim Ruig-
rok van de Volkskrant voor hun ar
tikel 'Overnachten bij de wethou
ders', dat in de Volkskrant van 23
februari 1990 verscheen. Dit arti
kel geeft een boeiend verslag van
een stadsvernieuwingsproject in
de Amsterdamse binnenstad: de
verbouwing van het voormalige
stadhuis het Prinsenhof tot luxe
hotel met congresruimte.
In het artikel wordt belicht hoe het
complex met zeer uiteenlopende
stijlelementen, van 17de-eeuws clas
sicisme tot Amsterdamse School
met grote discretie wordt aangepast
aan zijn nieuwe bestemming. De jury
verkoos het artikel unaniem en
spreekt van een prima verhaal, hu
moristisch geschreven en uitstekend
gedocumenteerd. Omdat het artikel
en de zeer sprekende foto een on
losmakelijk geheel vormen besloot
de jury de prijs te laten delen door
journalist en fotograaf. Het winnende
artikel staat afgedrukt op pag. 22.
De prijs is op 24 oktober uitgereikt in
het West-Indisch Huis in Amsterdam
door de Commissaris van de Konin
gin in Noord-Holland drs. R. de Wit,
tegelijk met de presentatie van dit ju
bileum-nummer van Heemschut.
Eervolle vermeldingen gingen
naar de journalisten Joris Boddaert,
Wim de Wagt en het kwartet Peter
Nijhof, Freddy Rikken, Willem van
Zoetendaal en Rik van Schagen. De
laatste vier maakten voor NRC/Han-
delsblad de serie 'Oeververbindin
gen', een schitterend staaltje van
fotojournalistiek, waarvoor Nijhof de
teksten, Rikken de foto's en Van
Schagen de infographics maakte ter
wijl Van Zoetendaal als initiatiefne
mer de vormgeving verzorgde.
'Het andere monument' heet de se
rie in het Haarlems Dagblad, waar
voor de jury Wim de Wagt een eer
volle vermelding toekende. Een serie
over opvallende gebouwen in Zuid-
Kennemerland, met veel liefde en
deskundigheid geschreven.
Joris Boddaert schreef voor De
Havenloods/Het Zuiden de serie 'Ar
chitectuur van vroeger en nu in het
Rotterdam van nu', een pakkende
serie artikelen over bekende Rotter
damse monumenten, waarvoor het
historische genootschap Roteroda-
mum het initiatief nam. Bij zijn beoor
deling van de inzendingen, die mo
numenten in brede zin tot onderwerp
moeten hebben, hield de jury dit
keer speciaal rekening met het jubi
leum van Heemschut, dat in het te
ken staat van jonge monumenten,
stadsvernieuwing en sociale vernieu
wing.
J.K.
