Archeologische Werkgemeenschap
viert lustrum met 'Dag van de
Nederlandse Amateurarcheologie'
Saskia van Dockum
58
Dit jaar is het veertig jaar geleden dat amateurarcheologen hun krach
ten bundelden in de Archeologische Werkgemeenschap voor Westelijk
Nederland (AWWN), sinds 1964 de Archeologische Werkgemeenschap
voor Nederland (AWN). Voor 40 jaar actief onderzoek ontvangt de AWN
op 26 oktober in kasteel de Doornenburg bij Bemmel, de Prins Bern-
hard Fonds Monumentenprijs.
Deze prijs waaraan een geldbedrag
van 100.000,- verbonden is, is be
doeld voor een persoon of instelling
die zich buitengewoon verdienstelijk
heeft gemaakt op het gebied van de
monumentenzorg in Nederland.
Archeologie in de verdrukking
Nederland wordt langzaam maar ze
ker volgebouwd. Worden er geen
nieuwe woonwijken aangelegd, dan
verrijst er wel een nieuw industrie
park. In de steden maken oude wij
ken plaats voor nieuwe. Dagelijks
verdwijnen archeologische sporen
als sneeuw voor de zon, veelal zon
der zelfs bekend te zijn. Ruilverkave
lingen, veranderingen in de grondwa
terspiegel en verzuring van de bo
dem doen de rest. In feite is er niets
nieuws onder de zon. Al direct na de
tweede wereldoorlog begon een pro
ces waarbij een nieuwe start cen
traal stond. Voor de archeologie was
het toen al alle hens aan dek om te
redden wat er te redden viel. In 1947
trok de overheid haar consequenties
en werd de Rijksdienst voor het Oud
heidkundig Bodemonderzoek (ROB)
opgericht. Voor de professionele ar
cheologen, die de bulldozers nauwe
lijks konden bijhouden, werden de
waarnemingen van afzonderlijke
amateursarcheologen steeds belang
rijker.
De AWWN: een bundeling van
krachten
In 1951 richtte de Haarlemse teken
leraar H.J. Calkoen de AWWN op
met het doel om:'... door een net van
waarnemers over het ganse wes
ten...nodeloos verlies van bodem
schatten te voorkomen...'. Het ac
cent van de vereniging lag op actieve
beoefening van de archeologie, juist
in West-Nederland, dat aan grote
veranderingen onderhevig was. Voor
de professionele instanties, de ROB
en de universitaire instituten, lag het
belang met name in de bundeling
van de amateurarcheologen in één
vereniging die goed aanspreekbaar
was.
Resultaten bleven niet uit. Een van
de belangrijkste ontdekkingen vorm
den de eerste voorwerpen, waaron
der een vuurstenen bijl en grondspo
ren van wat later de 'Vlaardingencul-
tuut' (3500-2500 voor Christus) zou
gaan heten.
Leden van de Archeologische
Werkgemeenschap Nederland restaureren
opgegraven vondsten (foto Saskia van
Dockum).
Amateurarcheologen: de ogen en
oren van de professionals
De AWWN maakte in de jaren '50
een sterke groei door. Het eerste
nummer van het tijdschrift Wester
heem verscheen, waarin vondst- en
opgravingsresultaten gepubliceerd
werden. Het tijdschrift won snel aan
belang, niet alleen voor amateurs,
maar ook voor beroepsarcheologen.
Leden kwamen al snel uit het hele
land. In 1964 liet de AWWN dan ook
de W van westelijk uit haar naam val
len. Sinds die tijd is het belang van
de vereniging alleen maar toegeno
men. De veranderingen in het land
schap vinden nog sneller plaats dan
voorheen en de 22 afdelingen in het
land hebben hun handen vol aan het
doen van waarnemingen en kleine
opgravingen. Met name de waarne
mingen waarbij men vooraf probeert
te bepalen wat er op een bepaald ter
rein aan archeologische sporen te
verwachten is, is werk van groot be
lang. Zodra er plannen gemaakt wor
den voor herinrichting van zo'n ge
bied, kunnen de archeologen de
planners met harde feiten om de
oren slaan.
Prijs
De Prins Bernhard Fonds Monumen
tenprijs wordt aan de AWN uitgereikt
op zaterdag 26 oktober wanneer de
vereniging ter ere van haar lustrum
'De dag van de Nederlandse Ama
teurarcheologie' organiseert. Op
deze dag zal de vereniging ook be
kend maken aan welk(e) project(en)
op het gebied van de archeologische
monumentenzorg de prijs besteed
zal worden.
In het middeleeuwse kasteel 'De
Doornenburg', gelegen tussen Arn
hem en Nijmegen biedt de AWN ie
dereen die belangstelling heeft de
mogelijkheid om vanaf 13.00 uur
kennis te maken met de Nederlandse
archeologie. Zo bestaat er de moge
lijkheid om zelf meegebrachte arche
ologische vondsten (scherven, mun
ten, botten etc) te laten bekijken door
deskundigen en te luisteren naar
Middeleeuwse muziek. Verder zijn er
stands met o.a. informatie over res
tauratietechnieken, computergebruik,
tekentechnieken en luchtfotografie.
Een aantal landelijk of provinciaal
werkende archeologische instanties
presenteren zich, waaronder de
Rijksdienst voor het Oudheidkundig
Bodemonderzoek (ROB), de Konink
lijke Nederlandse Oudheidkundige
Bond (KNOB), Het Archeologisch In
formatiecentrum (AIC), de Neder
landse Jeugdbond voor Geschiede
nis (NJBG), de Prehistorische Neder
zetting Flevoland en de Archeologi
sche Vereniging Limburg (AVL).
De AWN laat op zaterdag 26 okto
ber vanaf 13.00 bussen rijden vanaf
de NS stations Arnhem en Nijmegen,
ledereen die de archeologische
markt wil bezoeken kan hiervan gra
tis gebruik maken. Voor een bezoek
aan de uitgebreide archeologische
markt en aan het kasteel moet 3,50
betaald worden.
Voor meer info over de AWN en 'De
dag van de Nederlandse amateurar-
chelogie': H. Schoorl, Postbus 100,
2180 AC Hillegom
Saskia van Dockum is voorlichter
van de AWN en lid van de redactie
raad van Heemschut.
