De Grote Katerveersluis te Zwolle
D.M. van der Schrier
53
De Wet op de Monumentenzorg 1988 en de inspraak
Bij het project Grote Katerveersluis is gebleken dat slecht gestructu
reerde inspraak weinig zin heeft. Dit artikel beoogt aan te geven waar
een inspreker op moet letten wil hij niet met een kluitje in het riet wor
den gestuurd.
Het Rijksmonument Katerveersluis-
complex bestaat uit een kleine sluis,
voltooid in 1819, een grote gebouwd
omstreeks 1879, een enkele en een
dubbele ophaalbrug. Het complex
heeft zijn oorspronkelijke functie ver
loren. Het behoort bij de gedeeltelijk
gedempte Willemsvaart. In 1978 was
bij de dijkverbetering alleen geld be
schikbaar voor restauratie van de
kleine sluis. Vöör de in slechte staat
verkerende grote sluis werd in 1976
als vervangende hoogwaterkering
een dijk gelegd.
Het waterschap Salland besloot de
Grote Katerveersluis te gaan gebrui
ken voor de afwatering op de IJssel
van een groot deel van de nieuwe
stadswijk Zwolle-Zuid.
Daarvoor is een gemaal nodig (cap.
100 m3/min.) met twee gelijke pom
pen. Het zou in de voor de sluis ge
legde dijk kunnen worden gebouwd,
maar iedereen vond het beter om de
dijk te verwijderen, de sluis weer wa-
terkerend te maken en het gemaal
op de een of andere plaats in of bij
de sluis te bouwen.
Het waterschap Salland, (eigenaar
van het sluizencomplex) en de
RDMZ werden het eens over een
gemaal op de plaats van de sluis
deuren in het buitenhoofd. Belangrijk
waren daarbij de overdracht van het
buitenhoofd door de gemeente aan
het waterschap en overeenstemming
over de kostenverdeling.
Op 12 juli 1988 stemde de betreffen
de raadscommissie hiermee in en op
15 juli verzocht de gemeente aan het
waterschap het gemaal op die loka-
tie verder voor te bereiden, in nauw
overleg met de RvdM. Het water
schap dacht dat nu alles rond was
en besloot tot het bestekklaar ma
ken.
Verminking
Op 28 nov. 1989 werd het plan ter vi
sie gelegd ingevolge artikel 12, lid 8,
van de Monumentenwet 1988. De
omwonenden van de sluis en de
Bond Heemschut zagen een gemaal
op de plaats van de sluisdeuren als
een verminking van het monument.
Heemschut formuleerde het zo:Ver
wijdering van de sluisdeuren ver
stoort de historische herkenbaarheid
en de beeldwaarde van de sluis.
Omwonenden en Heemschut dien
den binnen de gestelde termijn be
zwaren en alternatieven in. De om
wonenden stelden voor de pompen
onder te brengen in het buitenhoofd
ter weerszijden van de deuren.
Heemschut stelde voor de sluisdeu-
De Grote Katerveersluis bij Zwolle.
ren onder water in te korten en het
gemaal daaronder te bouwen.
Tijdens de hoorzitting op 20 decem
ber '89 sprak de RDMZ zich niet
over het ontwerp uit. De vertegen
woordiger zei: 'Wij houden de histori
sche, bouwkundige en stedebouw-
kundige waarde in het oog en letten
op de belangen van de gebruiker.'
'Ook houden wij natuurlijk rekening
met de bezwaarschriften. Voor ons is
in ieder geval belangrijk dat de oude
situatie moet kunnen worden terug
gedraaid wanneer dat nodig mocht
zijn.' De RDMZ ontdekte toen dat het
gemaal was voorzien van een opval
lende kroosreinigingsinstallatie en
een lange afrit in de kolk naar het
gemaal. Dat was kennelijk niet vol
gens afspraak en de RDMZ zorgde
-
