Wissel niet te snel van identiteit
41
Abele Reitsma
Mr. G. W. van Herwaarden:
Mr. G. W. van Herwaarden is een bekende Nederlander in Monumenten-
land. Als secretaris van de Rijkscommissie voor de Monumenten (een
onderdeel van de Raad voor het Cultuurbeheer) is hij voortdurend bezig
met de vraag of monumenten wel of niet beschermd moeten worden.
Welke ideeën heeft hij over de 'Vereniging tot bescherming van Cultuur
monumenten' en haar standpunten?
Flitsend
Zijn algemene indruk van Heem
schut: 'De Bond doet z'n best. Een
organisatie als Heemschut moet er
zijn en is noodzakelijk naast de over
heden, de direct betrokkenen (eige
naren en beheerders) en de specifie
ke belangen behartigende organisa
ties. In zijn algemeenheid kan ik mij
geen effectieve monumentenzorg
voorstellen zonder een zeer nadruk
kelijke betrokkenheid van het parti
culier initiatief. Ik vind dat het blad er
de laatste tijd aantrekkelijk uitziet.'
Een kleine kanttekening: 'Wel kun je
je soms afvragen of de Bond altijd
de juiste prioriteiten stelt'.
Van Herwaarden vindt Heemschut
niet oubollig. 'Het tegenovergestelde
is dan waarschijnlijk 'flitsend' of
zoiets. Van mij hoeft dat niet zo no
dig. Het onderwerp leent zich er niet
voor. Het is een serieus onderwerp,
dat moet je serieus benaderen. Het
behoudsvraagstuk spreekt niet alle
mensen aan - dat zij zo. Uit die hoek
zal het woord 'oubollig' wel klinken.
Maar die steunen je toch niet.'
Bij veel oudheidkundige verenigin
gen speelt de vraag 'hoe moet je de
jeugd erbij betrekken?'. De jeugd
komt wel als ze ouder worden, hun
belangstelling komt later wel. Als je
wat ouder wordt merk je pas dat er
vertrouwde dingen om je heen ver
dwijnen. En sommige mensen inte
resseren zich nou eenmaal niet voor
het behoudsvraagstuk. Je moet als
oudheidkundige organisatie niet te
snel van identiteit willen wisselen.
Bouw een vaste groep supporters op
en houd die vast. Dat wil natuurlijk
niet zeggen dat je de zaken op z'n
beloop moet laten. Natuurlijk moet je
voortdurend aan ledenwerving doen.
Tracht daarbij te overtuigen door je
daden en argumenten. Maar probeer
je niet te krampachtig op de jeugd te
richten. Dat werkt toch niet.'
Devaluatie
Van Herwaarden is het niet eens met
het standpunt dat alle MlP-objecten
en -structuren beschermd moeten
worden. Dit standpunt verspreidde
Heemschut begin '91'Ik vind dat ei
genlijk niet. Het MIP is een onder
zoeksproject. Hieruit moet blijken of
er een aanleiding is voor bescher
ming. Ik vind dat je met rijksbescher
ming terughoudend moet zijn. Maar
als je rijksbescherming toepast, dan
moet het ook inhoud hebben. Dan
moet je de zaak vervolgens niet op
z'n beloop laten. Integendeel, dan
begint het pas. Je kunt niet alles ver
bieden, maar de bescherming moet
wel effectief zijn.'
'Er circuleren aantallen (rijksbe
scherming voor 10% van de plm.
200.000 MlP-objecten - AR). Is dit
zinvol? Wat staat ons eigenlijk voor
ogen, los van de financiële vraag?
Dit geldt heel sterk voor objecten die
kort voor de oorlog gebouwd zijn. Ik
heb me door de jaren heen bezigge
houden met de vraag "wat willen we
ermee?" Dit is een buitengewoon
moeilijke vraag. Er zijn diverse argu
menten te noemen. Zit er een priori
teitstelling in die argumenten? Neem
bijvoorbeeld het toeristische argu
ment. Ik heb monumentenzorg altijd
vooral gezien als een vanuit weten
schappelijk oogpunt terechte en
noodzakelijke activiteit - het om we
tenschappelijke redenen bewaren
wat vroeger gemaakt is. Dus hoe ou
der hoe interessanter. De meeste
MIP - objecten zijn nog geen hon
derd jaar oud. Willen we die allemaal
om wetenschappelijke redenen be
schermen? Of welke andere motie
ven zitten hierachter? Welk doel
wordt daarmee gediend. Ik ben daar
niet uit. Het is een uniek vraagstuk.'
Van Herwaarden maakt een ver
gelijking met natuurbescherming.
Ook de natuurbescherming komt in
het geweer als iets verdwijnt. Maar
'het verdwijnen van levende soorten
is van een andere orde dan het ver
dwijnen van een oud pand.'
Mr. G.W. van Herwaarden, secretaris van de Rijkscommissie voor Monumenten,
(foto Haagsche Courant).
