Kok in Dordt
Rapier op papier
Geen glazen wand en
dakterras
Aantasting oude
binnenstad dreigt
Restauratieplan
Windlust deugt niet
34
binnenstad de blik richt zal ontsteld
constateren dat deze al omringd is
met hoge gebouwen, waartussen
dan nog, met enige moeite de Dom
toren op lijkt te rijzen. Torengebou
wen in oude binnensteden... ook o.a.
Bergen op Zoom kan er van meepra
ten. En Maastricht.
A. A. Kok, de man van de Heem
schutserie, zelf schrijver van 'de His
torische schoonheid van Amster
dam', was van 1923 tot 1946 secre
taris van Heemschut. Hij had het van
maatje in een timmermanswinkel ge
bracht tot architect, die talloze res
tauraties uitvoerde. In de na-oorlogse
jaren hield Heemschut eens zijn jaar
vergadering in Dordrecht. De vereni
ging Oud-Dordrecht was kort tevoren
aan gebrek aan belangstelling be
zweken. 'Dat kan ik eenvoudig niet
geloven', zei Kok, geboren Dorte-
naar. Diezelfde middag was er weer
een vereniging Oud-Dordrecht die
tien jaar later moest vechten tegen
een basisplan dat een aanslag bete
kende op het Dordtse stedenschoon.
Kok richtte in 1924 het tijdschrift
Heemschut op. Wanneer er wat aan
de hand was ging hij er vaak per
soonlijk op af, stapte bij een burge
meester binnen en zei: 'Ga je dat
huis afbreken. Dat meen je toch
niet?' Soms ging zijn overredings
kracht zover dat hij de burgemeester
nog lid van Heemschut maakte. Het
devies van Kok was: 'De schoonheid
van ons land is ons eigendom niet.
Wij hebben haar slechts te beheren
en in grotere glorie over te dragen
aan het nageslacht'. Ton Koot, de
strijdbare, was als secretaris van
Heemschut de opvolger van Kok.
In 1946 werd Ton Koof secretaris van
de Bond Heemschut. Een opmerke
lijke persoonlijkheid, zeer vaardig
met de pen. Als kenner van de
hoofdstad des lands behaalde zijn
boek 'En nu Amsterdam in' vele druk
ken. Als gedreven Heemschutter - hij
had zich in de oorlogsjaren al als zo
danig leren kennen - hanteerde hij
de pen als een geducht rapier. Hij zei
waar het op stond, zonder er doekjes
om te winden. Soms misschien al te
direct waar een subtielere benade
ring op den duur meer succes zou
hebben gehad. Maar zijn felheid was
onverdacht - men wist met wie men
het te doen had. Veel verdiensten
heeft Koot zich o.m. verworven met
Heemschuts actie om het verkom
merde Woudrichem een nieuw leven
in te blazen.
Ton Koot was secretaris van het
Rijksmuseum, slotvoogd van het
Muiderslot. Hij onderhield goede rela
ties met de pers en telkenjare organi
seerde hij een feestelijke persconfe
rentie op het slot, dat hij inrichtte in
de stijl van de tijd van R C. Hooft en
de Muiderkring. Dat leverde veel pu
bliciteit op voor het drukst bezochte
kasteel van ons land. Heemschut
heeft deze geharnaste strijder voor
het schoon van stad en land geëerd
door het instellen van de Ton Koot-
penning voor verdienstelijke Heem
schutters. In zijn laatste levensjaren
heeft Koot zich veel moeite gegeven
voor de restauratie van het West-In
disch Huis aan de hoofdstedelijke
Herenmarkt dat aan het slot van het
Monumentenjaar 1975 door een on
gelukkig terecht gekomen vuurpijl
was uitgebrand.
J. Th. Balk was in de beginjaren '80
redacteur van Heemschut en is voor
zitter van de jury van de Heemschut
Persprijs.
Heemschut in actie
Noord-Brabant
Den Bosch - Heemschut heeft be
zwaar tegen uitbreiding van het
Rijksmonument aan de Beurdse-
straat 1. Over de hele hoogte van de
zijgevel van het monument wordt een
glazen wand aangebracht. Dit bete
kent een grove en ontoelaatbare
aantasting van het monument en is
tevens een grove aantasting van het
beschermd stadsgezicht, dat de hele
binnenstad van Den Bosch omvat.
Ook acht Heemschut de bouw van
een dakterras op ruim 2V2 meter bo
ven het straatniveau met een houten
borstwering tot een hoogte van 3V2
meter langs de straat een aantasting
van het stadsgezicht en speciaal de
Beurdsestraat.
Vandaar dat Heemschut bij B. en W.
bezwaar heeft gemaakt tegen de
aanvraag om vergunning voor uitbrei
ding van het monument.
Winschoten - Heemschut Groningen
is ernstig verontrust over het verval
van het in stedebouwkundig, archi
tectonisch en historisch opzicht nog
altijd fraaie en karakteristieke cen
trum van de stad. Op dit moment
dreigt een stuk bebouwing uit het
eind van de 19e eeuw te verdwijnen
evenals een aantal andere beeldbe
palende panden. Het gaat hier om
een bebouwing, die door zijn mense
lijke schaal en afwisseling een sfeer
van herbergzaamheid oproept en
een relatie legt met het verleden.
Juist deze architectuur bevestigt de
typisch stedelijke allure van Win
schoten, geeft de stad identiteit en
verhoogt de aantrekkingskracht van
de stad als regionaal koopcentrum.
In een brief aan B. en W. spreekt
Heemschut de vrees uit, dat Win
schoten ten tweede male wordt ge
troffen door een aantasting van zijn
stedelijk weefsel, wanneer het ont
worpen appartementsgebouw op het
voormalige Welpterrein aan de Blij-
hamsterstraat wordt gerealiseerd.
Het ontwerp is door zijn symmetrie
en terrasvormige opbouw in strijd
met de typologie van een straat
ruimte en daardoor een voor de
oude stad onbegrijpelijke invulling.
Heemschut wil graag een gesprek
met het College. Het heeft een aan
tal concrete voorstellen in petto.
J. K
Leidschendam - Het restauratieplan
voor Villa Windlust aan de Schoor-
laan kan geen genade vinden in de
ogen van Heemschut. Op de bega
ne grond is het plan gebaseerd op
ontkenning, zelfs sloop van het gro
tendeels nog aanwezige 18de
eeuwse authentieke interieur. Van
de goede uitgangspunten, die deze
oorspronkelijke indeling biedt, wordt
geen gebruik gemaakt. Verder
wordt de deur in de noordgevel ver
vangen door een blindnis, wat het
opengewerkte karakter van deze
gevel en zijn ruimtelijke werking (re
latie met de molen) aantast. Heem
schut brengt in herinnering, dat zij
in 1989 bezwaar aantekende tegen
sloop van dit huis, een bezwaar dat
toen door de minister werd gehono
reerd. De Bond is van mening, dat
goede monumentenzorg als onder
deel van goed cultuurbeheer zich
niet alleen op de buitenkant maar
ook op het interieur van een monu
ment dient te richten. Het interieur
van Windlust krijgt in dit plan niet
die aandacht, die het verdient met
als gevolg vermindering van de mo
nument-waarde.