Strijd tegen
misbaksels
ORGAAN VAN DEN BOND HEEMSCHUT
Ruilen en huilen
Neudeflat en
boerentoren
33
den door de westelijke gevelwand te
verleggen dichtte deze 'candidus':
De adviseur der Vijzelstraat
Wordt geen persona grata, maat!
En over het bouwen in het algemeen
verscheen op 17 maart 1917 in Ar-
chitectura:
Hogere bouwkunst
Als een deftig heer eens wat wil bou
wen
Gaat hij zeker naar geen architect,
Want die heeft niet 't nodige respect
En men kan zijn werk ook niet ver
trouwen.
Liever zal mijnheer zijn huisknecht
sturen
Naar een makelaar, die ook wel
bouwt,
Onderdanig is en goed vertrouwd
Met verkopen, kopen en verhuren.
In 1912 stelde de Bond Heemschut
een adviesbureau van architecten in
met de bedoeling raad te geven bij
bouwontwerpen. 'Welstandsbepalin
gen' in bouwverordeningen ontbra
ken destijds. Laren N.H. was in 1913
de eerste gemeente die deze bepa
lingen in haar bouw- en woningveror
deningen opnam. In 1914 volgde
Leeuwarden, in 1916 na de waters
nood Broek in Waterland. Het aantal
gemeentebesturen dat naar Heem-
schuts adviesbureau ontwerpen in
zond groeide gestaag en in 1919 ont
ving men voor deze activiteiten een
rijkssubsidie. In 1920 stelde Heem
schut een Schoonheidsraad in om
het bestuur van advies te dienen. Het
Het logo van Heemschut in 1924, toen het eerste tijdschrift verscheen. Het ontwerp is van Chris Lebeau.
I SECRETARIAAT SINGEL 119. - AMSTERDAM - TELEF. 46586
Iste JAARGANG. No. 2
l ALGEMEENE VERGADERING
De algemeene vergadering van den Bond Heemschut zal worden gehouden op Vrijdag
16 Mei te 3 uur namiddags in het gebouw van den A. N. W. B., Keizersgracht 590
tc Amsterdam. Deze mcdedcèling geldt tevens voor convocatie.
s AGENDA..
1. Opening en voorlezen der notulen. -4. Nazien rekening cn verantwoording.
a 2. Verslag van den secretaris. 5. Wijziging Huishoudelijk Reglement.
3. Verslag van den penningmeester. 6. Verkiezing bestuursleden.
7. Rondvraag en sluiting.
Toelich'ti'ng tot 'de agen d'a.
Art. 9 der Statuten bepaalt betredende dc algemeene vergadering:
a Er wordt jaarlijks ten minste één algemeene vergadering gehouden, welke ook dooi de buitengewone
a leden, donateurs en correspondenten van den Bond kan worden bijgewoond, leder als gewoon lid
a aangesloten lichaam heeft «cr vergadering één stem: wanneer een lichaam meer dan één afgevaardigde
1 a zendt, is één van deze met. het uitbrengen der scem belast, waarop het lichaam recht heeft.
In het Algemeen Bestuur zijn thans twee vacaturen, door het overlijden van den
heer A. W. WBISSMAN en het bedanken van Jhr.Mt.J. W. HRUTCERS VAN ROZENBURG.
a De huidige samenstelling van het Bestuur vindt men op de achterpagina van dit Nr.
Verder dient onder oogen gezien het rooster van aftreding. Dit jaar zijn aan de
beurt van aftreding de beeren A. VAN ERVEN DORENS. Prof. Dr. H. BRUGMANS cn
Jhr. Mc. J. W. H. RUTGERS VAN ROZENBURG. Art. 7 van het huish. regl. luidt:
a Mot Bestuur wordt op de jaarlijkschc algemeene vergadering gekozen, leder lid van hec Bestuur heeft
a zitting voor vijf jaren: drie Bestuursleden treden ieder jaar af volgens op tc. maken rooster cn zijn
a voor dc eerste maal herkiesbaar.
9 Tusschcntijdschc vacaturen in het Bestuur worden vervuld in de eerstvolgende algemeene vergadering.
a een tusschcntijdschc vacature in hei Dayciijksch Bestuur wordt door het Bestuur uit zijn midden voorzien.
a Tusschentijds gekozen leden hebben even lang zitting als hun voorganger zitting zou hebben gehad.
Het Bestuur stelt voor in artikel 7 de woorden „voor de eerste maal" te doen
vervallen. Dit op grond van het feit dat zonder deze wijziging zeer gewcnschte
a bestuursleden zullen moeten verdwijnen en verder omdat de ervaring leerde dat toch
reeds voldoende mutatie in het vrij groote getal bestuursleden plaats heeft.
Ter toelichting diene nog. dat artikel 2 van het huishoudelijk reglement vermeldt:
Voorstellen, door minstens vijf gewone leden schriftelijk één weck voor de vergadering bij den
Secretaris ingediend, moeten ter vergadering worden, behandeld.
Voor het Dagelijksch Bestuur, de Secretaris
A. A. KOK.
streven van het adviesbureau om
tenminste één huis per dag te behan
delen en het land per dag derhalve
tenminste voor één misbaksel te be
hoeden werd glansrijk gehaald. Men
kwam zelfs tot vijfhonderd beoorde
lingen per jaar. Het adviesbureau
heeft tot 1937 bestaan. Toen waren
overal in den lande schoonheids- en
welstandscommissies gevormd, zo
wel door provincies als door gemeen
ten.
'Unschuld vom Lande' zal de installa
tiefirma gedacht hebben, die, nu al
weer vele, vele jaren geleden de
kerkvoogdij van de hervormde kerk
van Schellinkhout met een prachtig
voorstel benaderde: de aanleg van
een elektrische installatie in de kerk.
En dat met gesloten beurzen. De
oude verlichting zou de firma gewoon
meenemen en daar behoefde men
zich dan geen zorgen meer over te
maken. Te laat kwamen de kerkvoog
den tot de ontdekking dat zij een bar
slechte ruil hadden gedaan. De geel
koperen kronen, laat 17de eeuw of
18de eeuws werk waren zeer kostba
re voorwerpen - de installatiefirma
had er wel weg mee geweten.
In 1949 werd in het zuiden des lands
in verschillende kleine gemeenten
eensklaps de oude keienbestrating
opgebroken. Heemschut werd inge
seind en stelde een onderzoek in.
Wat was het geval? Belgische opko
pers haalden de kostbare granietkei
en weg en leverden er gratis minder
waardige klinkerkeien voor terug.
Heemschut heeft de provinciale be
sturen in het zuiden des lands en de
gemeentebesturen gewaarschuwd
voor deze kwade ruil.
'Er is een grens aan de contrastwer
king die een oude stad verdraagt',
waarschuwde ir. R. Meischke in het
jubileumboek Strijd om Schoonheid
dat verscheen ter gelegenheid van
het halve eeuwfeest van Heemschut.
Hij vond de hoogbouw, naast de in
breuken op de gevelwand een groot
gevaar en wees op de Utrechtse bin
nenstad: de Neudeflat, een blunder
van het gemeentebestuur, voor ieder
een zichtbaar. 'Het is jammer, dat
men uit het voorbeeld van de thans
(n.l. 1961) reeds meer dan dertig jaar
oude Boerentoren te Antwerpen niet
de conclusie heeft getrokken hoe
weinig een dergelijk object zich voegt
in het hart van een oude stad'. Wie
thans van een hoog gebouw in de
Utrechtse periferie in de richting van
die oude langgerekte maar vrij smalle
