27
Voorgevel van het Korenmetershuisje naar een tekening van G. Lamberts uit 1816.
(foto Gemeente Archief Amsterdam).
De gilden droe
gen bij aan de
orde van de
stad. In tijden
van nood
moesten de le
den van de ver
schillende gil
den andere
werkzaamhe
den verrichten
dan hun dage
lijkse bezighe
den. Zo moes
ten bijvoor
beeld de bier
dragers lijken
uit het Oude
manhuis ver
voeren. De turf-
dragers, koren
dragers, koren
meters en ko-
renzetters wer
den bij brand,
vorst, waters
nood en ande
re rampen op
geroepen om
te helpen. De
brandspuit
werd namelijk
in het Make
laars Comptoir
bewaard.
gen schepsel die door de gilde was
aangeschaft. Een schepsel was een
soort houten ton, waarin het graan
werd geschept en vervolgens afge
streken met een strijker of strekel tot
de juiste maat. Deze voorwerpen zijn
nog te zien op het reliëf boven de
deur van het Korenmetershuis van
1620.
Strenge arbeidsvoorwaarden
De overlieden controleerden de da
gelijkse gang van zaken en zagen
erop toe dat de gilderegels werden
nageleefd en dat leden van de Ko
renmeters en Korenzetters Gilde
zich netjes gedroegen. De regels
van de gilden werden opgeschreven
in gildebrieven.
De eerste gildebrief van de koren
meters dateert van 18 januari 1589.
In 1606 gaven 'Mijne Heeren van
den Geregte' nog enige aanvullingen
op de gildebrief. Hierin werd meege
deeld dat de korenmeters slechts
hun werk mochten verlaten om te
gaan naar de Korenbeurs of naar
een handelaar of koopman in graan.
Zij moesten hiervoor toestemming
aan de overlieden vragen en de re
den van tijdelijk werkverzuim opge
ven. Ook moesten zij zo spoedig
mogelijk terugkeren. Dit was ter
voorkoming van een oponthoud in
één van de vele herbergen en bier
huizen in de buurt.
Voor stadhuis aangezien
Het oude Korenmetershuisje uit 1558
was in de 17de eeuw de aanleiding
tot een merkwaardige gebeurtenis.
In 1577 werd het voormalige Ko
renmetershuis door een aantal leden
van het Prinselijk leger voor het
Oude Stadhuis op de Dam aange
zien. Krachtens de Pacificatie van
Gent mochten de officieren en man
schappen van het Prinselijk leger
Amsterdam bezoeken, mits zij dit in
kleine getale tegelijk deden. De stad
was toen namelijk nog onder Spaans
gezag. De bezoekende troepen
moesten hun wapens aan de stads
poort afgeven, voordat zij de stad
mochten binnen gaan. In november
1577 maakten een luitenant en ze
ven soldaten gebruik van deze rege
ling. Zij waren 's avonds bij de Haar
lemmerpoort aangekomen en moes
ten hun wapens inleveren. Vervol
gens trokken zij de stad in voor een
bruiloft. In de ochtend haalden zij hun
wapens weer op en vertrokken. Net
buiten de poort kwamen zij, als toe
vallig een aantal prinsgezinde solda
ten tegen. Zij overvielen vervolgens
de poortwachters en trokken de stad
in over de Nieuwendijk. Links om
slaande kwamen zij voor het voorma
lig Korenmetershuis, dat ze voor het
Stadhuis aanzagen. Zij bestormden
het gebouw en namen het in bezit.
Door het schieten en het geschreeuw
werd men op de Dam gewaar
schuwd. Toen de soldaten eindelijk,
onder het geroep van 'Oranje, de
stad is ons' op de Dam verschenen
werden zij overmeesterd.
Zo'n vijftig jaar na deze merkwaar
dige gebeurtenis, om precies te zijn
in 1620, werd het huidige Korenme
tershuis gebouwd op de plek van het
vorige.
Hollandse renaissance
Het Korenmetershuisje is een recht
hoekig bakstenen gebouw, in Hol-
Opmeettekening uit 1873, toen het Korenmetershuis gedeeltelijk was ingericht als
brandweerkazerne/-post (Gemeente Archief Amsterdam).
('rul:. Si.Hj rt\n In 1*11.1.1 tïfn.umi.l'MH r I.I., II <1. V'. mu"F\r
-'V,I
'■«I... ÜU*.
fe'ii'eli. rtrtfn jjim'
h.iWiuti
