Overnachten bij de wethouders*
Het oude stadhuis van Amsterdam wordt een prestigieus hotel
Jaap Huisman
22
Een poliep van portalen, gangen, trappen en zeventiende-eeuwse offi
cierslogementen, waarin bijna alle stromingen uit de architectuurge
schiedenis zijn vertegenwoordigd: het voormalige stadhuis van Amster
dam. Ijlings op de Monumentenlijst geplaatst, en ontsnapt aan de pro
jectontwikkelaars, werd het grootste deel van het complex verkocht aan
een dochter van British Airways.
Deze laat het architectuurconglome
raat op dit moment verbouwen tot
een superklasse-hotel, compleet met
vooroorlogse fineerhouttruttigheid en
bloemetjesgordijnen. Maar: 'Ze ne
men de bescherming van het inte
rieur zeer serieus' en het Grondbe
drijf ligt er niet wakker van. Wat niet
blijft, was misschien niet het artistiek
interessantste maar wel het leukste
onderdeel van het oude stadhuis van
Amsterdam. De paternoster.
Mijn liftmonteur - sommigen heb
ben als bron een kapper of een taxi
chauffeur - kwam met de anekdote.
Hoe er op een gegeven moment een
oudere dame enigszins bedremmeld
voor dat perpetuum mobile stond en
uitdrukking gaf aan de angst die we
allemaal hebben als we zo'n type lift
zien. Hoe keer je eenmaal boven
weer terug? Ondersteboven? De lift
monteur deed haar voor hoe er van
paniek beslist geen sprake hoefde te
zijn. Soepeitjes stapte hij in, boven
gekomen nam hij een handstand aan
en keerde in die positie terug op de
etage waar de dame stond. 'Ziet U
wel, mevrouw, geen centje pijn.'
De paternoster is verbannen naar
het liftmuseum, want om onbegrijpe
lijke redenen is zo'n lift wel aanvaard
baar in het dagelijkse, hectische ver
keer van een gemeentehuis, maar
niet in de ambiance van een interna
tionaal hotel.
Onzichtbaar
Oude stadhuizen, wat doe je ermee?
Ze stijgen in waarde en worden paleis
- zoals dat nog oudere stadhuis van
Jacob van Campen op de Dam - of
ze gaan roemloos ten onder ten gun
ste van een neoclassicistisch woon
blok, wat Den Haag nog steeds voor
heeft met het complex op het De
Monchyplein. Andere ex-stadhuizen
leiden een verminkt of onzichtbaar
bestaan als archief, als bibliotheek,
als museum of in het ergste geval als
een verzameling HAT-eenheden. Wat
eens het visitekaartje was van de
stad, is op slag tot een onbruikbaar
curiosum gedegradeerd; als de ge
meente haar stadhuis toch nog voor
ceremoniële doeleinden wil houden,
dan hoogstens als pittoreske lokatie
voor huwelijksinzegeningen.
Het oude Amsterdamse stadhuis
ligt er bij als een weggegooide pop,
afgerukt been, uitgestoken oog en de
bos haar badend in een plas water.
De gemeente heeft immers een nog
Winnende inzending Heemschut
Persprijs uit Volkskrant 23-2-1990
Doorkijkje Prinsenhof (foto Wim Ruigrok)