20
damse School- architekt Michel de
Klerk, die in zijn woonhuisblokken
voor de werkende stand 'de betove
ring van geheime kinderplekken'
zocht, en de overtuigde socialist H.P.
Berlage 'een betere timmerman'
noemde.
De 'New-Age' architect Ton Alberts
van het nieuwe NMB-complex in
Amsterdam herhaalde heel konse-
kwent de vijfhoek in dit verrassende
gebouw, dat een weldaad is in een
betonnen leefwereld rondom. Ton
Alberts: De vijfhoek is een symbool
van de mens. Leonardo da Vinei te
kende een mens met uitgespreide
armen en benen, en daarom een
geometrische figuur: de vijfhoek.
Alberts: 'Als je naar de natuur luis
tert, haar maat overneemt en met
haar wil samenspelen, krijg je een
zeer functioneel gebouw. De tech
niek van de natuur is razend knap'.
Als ik uit mijn raam kijk, en de zon
zie spelen met de baksteenvlakken
van een moderne Nederlandse bui
tenwijk, dan weet ik dat dit materiaal
niet ouderwets is, maar van alle tij
den.
Menselijke maat
De directeur van de KNB stelt vast:
'Vliesgevels staan zich in elkaar te
spiegelen' Wég is de menselijke
maat, ook al door de gevoelloze
wandvlakken. Nu zijn de nieuwe
glasgevels nog gaaf, maar ook hier
slaat de verwering toe.
De Muinck Keizer vindt de verhou
ding tussen horizontale en verticale
vlakken in de stad belangrijk, zoals
je dat ziet in het mooie Zutphen.
In Engeland heb je de filosofie van
'landscaping', een filosofische en es
thetische visie op de gebouwde om
geving. In Zutphen is heel konse-
kwent gebakken materiaal toege
past, terwijl in Rotterdam op storen
de wijze kades in betonsteen worden
uitgevoerd.
Het nieuwe gemeentehuis van Bor-
culo is ook een goed voorbeeld van
organisch bouwen in baksteen, pas
send in het coulissenlandschap.
Doelgroepen
Vier doelgroepen kent de florende
KNB:
- architecten
- bouwkundigen
- aannemersbedrijven
- het technisch onderwijs
Het Verbond houdt zich ook bezig
met onderwijsprogramma's, zoals
dat op de LTS, MTS, HTS en TU ge
stalte krijgt. De baksteen dient het
verloren gebied ook daar te herwin
nen.
Bakstenen kunnen ook gelijmd wor
den, een nieuwe techniek die nog
maar bij drie Nederlandse gebouwen
toegepast is, o.a. bij een klimtoren in
Maastricht.
De Nederlandse architect Jo Coe-
nen verklaarde dat de tegenwoordi
ge belangstelling voor klassieke ar
chitectuur een reactie is op de doel
matige en gevoelloze architectuur.
De esthetische ingrediënten van Jo
Coenen zijn: verhoudingen, ritme,
schaal, licht, structuur, reliëf, materi
aal en constructie, hiërarchie, sym
metrie en geleding.
Rem Koolhaas daarentegen werkt
met een ondergeschikt vormbewust
zijn. Zijn evangelie is het Hollands
Calvinisme, dat geen uitbundigheid
in de vorm toelaat. De schoenen
doos duikt daarom als dominante
vorm in zijn denken op.
Het eigentijdse gebruik van de bak
steen leidt tot een vormrevolutie: de
fantasie is opnieuw aan de macht!
'Baksteen' wordt in controlled distri-
bution toegezonden aan architecten,
stedebouwkundigen, tuin- en land-
schaps- architecten, opdrachtgevers
in de bouw, lagere overheidsinstellin
gen, aannemers, onderwijsinstellin
gen, researchinstituten, vakpers en
andere geïnteresseerden.
Verzoek om toezending richten aan:
Koninklijk Verbond van Nederlandse
Baksteenfabrikanten (KNB), postbus
516994 De Steeg, tel. 08309 -
59110.
(vervolg van pagina 17)
ook van de overige onderdelen van
de gevels en daarbij zal ook het rit
me, in horizontale en verticale zin,
een belangrijke rol spelen.
Als laatste zal de detaillering van de
verschillende onderdelen onze aan
dacht krijgen en dat is iets waar de
vakman ontegenzeggelijk een voor
sprong heeft op de leek. De leek die
echter wel degelijk en zeker na enige
ervaring, intens kan genieten van de
schoonheid der detailleringen. Als
voorbeeld kan worden gewezen op
de uitbundige en fraaie details van.de
schoonheid der Amsterdamse
School.
Architectuur: gestolde muziek
Het benaderen van de bouwkunst
vraagt enerzijds de onbevangenheid
en anderzijds enige ervaring. Het is
als met de muziek. Eerst het meer-
De Wolkenkrabber van J.F. Staal.
malen horen van de muziek van Vi-
valdi, Bach of Mozart zal de luiste
raar de doorschijnendheid ervan als
rijkdom doen ervaren.
Goethe heeft terecht de architectuur
gestolde muziek genoemd.
De leek, die nog niet verleerd is zich
te verwonderen, kan tijdens het be
schouwen van een bouwobject het
wonder van de bouwkunst ondervin
den en hij dient daarbij te beseffen dat
het nageslacht daar straks anders over
kan denken.
Daarvan spreekt een anekdote: Berla
ge stond eens op het balcon van een
tram, die langs de Beurs reed. Iemand,
die tegenover Berlage stond vroeg
hem wie heeft wel dat monster ge
bouwd, waarop Berlage antwoordde:
Pardon, ik ben de architect.
Thans wordt de Beurs als een mees
terwerk van de moderne bouwkunst er
kend. n
Amsterdam, H. Knijtijzer,
Architect BNA.
