Literatuur
6
aan de Parklaan zijn het bekijken
waard. Aan het eind van de belang
rijkste zichtas ligt de kolossale neo
classicistische villa 'Sonne-Heerdt',
Hertog Hendriklaan 8, in 1910 ge
bouwd naar een ontwerp van E. Ver-
schuyl.
Het Kannesheuvelpark is minder
ruim van opzet, de wegen zijn gebo
gen en van zichtassen is geen spra
ke. De percelen en de villa's zijn klei
ner. Vermeldenswaard is de villa in
'cottagestijl' ontworpen door J. W. en
J. D. Hanrath (Wagnerlaan 30) en de
villa ontworpen in de Engelse land
huisstijl door De Bazel uit 1910
(Beethovenlaan 29). Totaal anders is
de villa ontworpen door P. J. Elling,
Rossinilaan 11, in de stijl van het
Nieuwe Bouwen (1936). In de jaren
'50 werd er een aantal bungalows
gebouwd, waardoor het park minder
een eenheid vertoont.
Het Diergaardepark is ontworpen
door Copijn, in opdracht van de eige
naar van Gooilust, F. E. Blaauw. Het
wegenpatroon is geometrisch vanuit
een centraal plantsoen; de percelen
waren zeer groot. Rijdt men nu door
het park dan geeft het de indruk als
of het niet voltooid is. De beste ma
nier om deze parken te bezichtigen
is te voet. De totaalaanleg komt dan
het best tot z'n recht; het vele groen
is echter vaak een belemmering. Bij
zonder is dat vele belangrijke archi
tecten, waarschijnlijk onder invloed
van de opdrachtgevers, zulke totaal
verschillende ontwerpen leverden.
Hopelijk wordt het Sportpark,
waarvan de tribune en entree uit
1919 werden ontworpen door Du-
dok, in de route opgenomen. Ik hoor
de dat er mogelijk plannen zijn die
unieke monument af te breken, het
geen een absolute schande zou zijn.
Bijzonder het bekijken waard zijn
1(11».
De villa aan Wagnerlaan 30, in Engelse cottage-stijl, gebouwd in 1926 naar ontwerp van
J. W. en J. D. Hanrath.
ook Dudok's woonwijken en scholen
o.a. in Hilversum-Zuid Bloemen-
buurt, Vogelbuurt). Ik noem de Fa-
britius en Ruysdaelschool, een dub-
belschool met enorme rieten kap
pen. In 1985 brandde de school bij
na volledig af door een rotje in het
riet. De gemeente slaagde erin deze
school in oude luister te herstellen.
Kinderen krioelen weer lustig in en
rondom de school, maar trekken ook
het riet uit het dak! De Oranjeschool
(1922) en de GeraniumschooI
(1917), in dezelfde buurt, werden ge
renoveerd en verbouwd tot wonin
gen. Een wandeling door deze
woonwijken, de eerste gemeentelijke
sociale woningbouw, is zeer de
moeite waard.
Dudok
Willem Marinus Dudok (1884-1974)
is gedurende zijn hele loopbaan in
dienst van de gemeente Hilversum
geweest. Eerst als directeur van Pu
blieke Werken van 1915-1927 en
vervolgens tot 1954 als gemeentear
chitect. Aanvankelijk werkte hij onder
invloed van de Amsterdamse School
en Berlage, maar vanaf 1920 kan
men van een eigen stijl spreken,
waarbij hij overgaat tot een kubisti
sche ordening van de bouwvolumen
en een vereenvoudiging van de ar
chitectonische vorm. Het gebruik van
baksteen blijft hij trouw en wist hij tot
in de kleinste details te verwerken;
het decoratieve element wordt niet
geschuwd. Steeds terugkerende ele
menten zijn bijzonder vormgegeven
torens, gekleurde tegels en het spe
len met de verschillende bouwvolu
men. Dwaalt men door Hilversum
dan zijn Dudok's scheppingen bijna
overal herkenbaar. De route, die
door de Dudokstichting werd samen
gesteld telt 75 nummers! Het is ver
heugend te melden dat zeer recent
17 scheppingen van Dudok op de
Rijksmunomentenlijst zijn geplaatst.
Het raadhuis (1931), waar de Du-
dokroute begint, noemt men het
hoogtepunt in zijn oeuvre. De lande
lijke Heemschutdag zal daar eindi
gen, waarbij men nog de mogelijk
heid heeft gedeelten van het raad
huis te bezichtigen, waarvan de res
tauratie in volle gang is.
Eén Heemschutdag is echter on
voldoende om de rijkdom aan bouw
kunst te bewonderen; een rijkdom
waar Hilversum zelf voortdurend
mee worstelt, maar waar heel Ne
derland in feite verantwoordelijk voor
is.
Faber, S. De ontwikkeling van Hilver
sum. 'Gemeentewerken', 1984, sep
tember, p. 218-222.
Fanelli, G. Moderne architectuur in
Nederland 1900-1940. Den Haag,
1978.
Haan, Jannes de. Gooische villapar
ken; ontwikkeling van het buitenwo
nen in het Gooi tussen 1874 en
1940. Haarlem, 1990.
Idsinga, T. Zonnestraal; een nieuwe
tijd lag in het verschiet. Amsterdam,
1986.
Molema, J. Ir. J. Duiker. Rotterdam,
1989.
Monumenten in Hilversum; deelge
bied-rapporten van de monumenten
commissie met voorstellen voor
plaatsing op de gemeentelijke monu
mentenlijst. Inmiddels zijn er drie
verschenen in 1989, 1990.
I/Vesferman, L. J. De boerderij van
Houtman. Hilversum 1991.
