Gashouders zonder gas
18
frmxHiiw
Doorsnede van de kerk.
randeerd van een waardevol monu
ment, dat anders verloren zou gaan.
Als het IIAV, een instelling met inter
nationaal elan, zijn intrek neemt in
de kerk, zal in het voormalige Room
se bolwerk een levendig centrum
ontstaan, met een positieve uitstra
ling op de Indische buurt, waar in het
stadsvernieuwingsproces het accent
sterk op de woonfunctie heeft gele
gen.
Stichting Amsterdams Monumenten
Fonds
Postbus 16471
1001 RN Amsterdam
tel. 020-6208354
Bezoekadres: De Balie
Kleine-Gartmanplantsoen 10
Amsterdam
A. J. Barnard
Op veel plaatsen in Nederland hebben ze gestaan. Bijna elke stad in Ne
derland van enige omvang had een.gasfabriek met de daarbij horende
gashouders. Is het U wel eens opgevallen dat je ze haast niet meer ziet?
De gasfabrieken zijn verdwenen en met hen de gashouders. Hoe is dat
gekomen?
Reeds rond 1650 waren er mensen
die probeerden gas te maken. Soms
bracht het toeval hen daartoe, maar
heel bewust werd er bijvoorbeeld ge
zocht naar mogelijkheden om uit
steenkolen gas te bereiden. Fransen
en Engelsen hielden zich hier mee
bezig, maar ook de Maastrichtenaar
Jan Pieter Minckelers, die in 1785
met gasverlichting experimenteerde.
Hij deed dit door steenkolen te ver
hitten, let wel niet verbranden. Door
deze steenkool in een gesloten ruim
te te verhitten kon het ontstane gas
niet ontsnappen en hoopte het zich
op.
Door een kleine opening kon het uit
stromende gas in brand gestoken
worden waardoor er een lichtgeven
de vlam ontstond. Deze toepassing
was geschikt voor het verlichten van
ruimtes en later ook te gebruiken in
straatlantarens. Met de toenemende
vaardigheid om op deze manier gas
te maken ontstond de behoefte het
gas op te kunnen slaan alvorens het
te gebruiken. Zo werd de gashouder
geboren. Verbeteringen in het pro
ductieproces leidden ertoe dat de
gashouders steeds groter moesten
worden.
Toepassing van de gashouder
Het doel van de gashouder berust
op het feit dat gas opgeslagen moet
worden alvorens het aan de gebrui
ker af te kunnen leveren. Om het
gas op te bergen moet men over een
ruimte beschikken die gasdicht is en
een wisselend volume kan herber
gen, zonder dat het gas 'verdund'
wordt door b.v. lucht. Tevens moet
Gashouder bij Delft uit 1928 (foto uit 1955 van
Energiebedrijf Delfland).
