Actie gaat bij Heemschut
Friesland vóór alles
Jaap Kamerling
5
In de trein op weg naar Leeuwarden voor een interview met de provin
ciale commissie van Heemschut in Friesland passeer ik het water
staatsstationnetje van Wolvega. Het wordt juist opgeknapt en opnieuw
gepleisterd. Even later loop hoor ik, dat het Heemschut was, dat zich
hiervoor heeft ingezet. Een leuke binnenkomer in Friesland.
Uit het prachtige tweede klas wit ge
pleisterde Waterstaatsstation van
Leeuwarden stappend zie ik recht
voor me in de verte de scheve Olde-
hove, nog altijd het landmark van de
hoofdstad, Naar links kijkend rukt
kantorenbouw op, die de provincie
hoofdstad opeens iets grootstede
lijks geeft. De strakke, ranke toren
van Avero-verzekeringen van de
Friese architect Bonnema vind ik niet
lelijk. Tevreden stel ik even later
vast, dat vanaf de Nieuwestad in de
kleinschalige binnenstad de toren
niet te zien is, zodat geen Maduro-
dam-effect ontstaat.
Naar rechts kijkend zie ik de fraaie
witte 19de eeuwse villa, waar advo
caat mr. W. Sleijfer, secretaris van
de commissie, kantoor houdt. Het
kantoor is de vaste vergaderplek van
de commissie, waar ook het archief
wordt bijgehouden. Even later schui
ven voor het interview aan tafel
naast secretaris Sleijfer, voorzitter
J.C. de Kroon, technisch adviseur R.
Kijlstra en pr-medewerkster R. Mul-
der-Radetzky.
We komen al gauw te praten over
de wens Heemschut verder te de
centraliseren. Heemschut Friesland
bekijkt dit erg realistisch, zegt voor
zitter De Kroon. We zijn een vrijwilli-
gersclub, die slechts over beperkte
tijd en middelen beschikt. We willen
graag een grotere autonomie voor
de commissie en een beperkt eigen
budget, maar we maken ons zorgen
over de toename van taken, die
daaraan vast zit. Meer tijd voor een
eigen organisatorische opzet mag
wat hem betreft niet ten koste gaan
van het directe actiewerk. Want daar
gaat het primair om.
De commissie heeft hierover on
langs een nota uitgegeven, waarin
zij sterk de nadruk legt op het be-
schermingswerk zelf. Veel tijd voor
allerlei institutioneel overleg hebben
de commissie-leden, die bijna alle
drukbezette banen hebben, niet. Wel
wil de commissie andere Heem
schut-leden stimuleren daarin te
gaan zitten. Daarnaast wil de com
missie op bescheiden schaal aan le
denwerving doen door het zoeken
van publiciteit voor acties maar de
acties zelf vindt ze het belangrijkst.
Overigens heeft Friesland in Rita
Mulder-Radetzkywei een enthou
siaste pr-medewerkster gevonden.
De commissie ziet ook wel in, dat re
gelmatige publiciteit preventief werkt
en geeft toe dat er op dat gebied
best nog wat meer mag gebeuren.
Uitstraling
Om de binding met de leden te ver
sterken willen de Friezen elk jaar
een vaste ledenvergadering gaan
nieuwd en daardoor sterk aan uit
straling heeft gewonnen.
Hoe kijkt de commissie aan tegen
het Plan van Actie van de Bond?
De Kroon: 'Daar kunnen we ons aar
dig in vinden, alleen lezen wij de pri
oriteitstelling zo ongeveer in omge
keerde volgorde. De situatie in Fries
land is nu eenmaal anders'. De com
missie kiest daarom primair voor het
beschermen van het landelijk gebied
en de objecten daarin'.
Kijlstra: 'We maken ons erg druk
over de gevolgen van ruilverkaveling
en om oude relicten in het landschap
zoals terpen, wierden en oude (ker-
kejpaden. Ook het archeologisch bo
demarchief heeft onze bijzondere
belangstelling'.
Friesland blijkt geen specifieke
stadsarcheoloog te hebben. Er is al
leen een provinciaal archeoloog.
Een ernstig gemis, vindt de commis
sie voor een provincie met zoveel
oude stadjes en steden. Ook wil de
commissie na de Ml P-inventarisatie
van jonge monumenten de nu vol
gende selectie-procedure kritisch
gaan volgen. De commissie wil de
Friese gemeenten aanmoedige om
zelf gemeentelijke monumentenlijs-
De fraaie 19de eeuwse villa aan de Sophialaan, waar de commissie vergadert.
houden naast de maandelijkse com
missie-vergadering. Op zo'n jaarlijk
se bijeenkomst kan het werk van de
commissie ook worden gepresen
teerd. Ook kan zo'n treffen mis
schien zorgen voor de nodige door
stroming in de samenstelling van de
commissie, die overigens een jaar of
twee geleden vrijwel geheel is ver
ten op te stellen. Iets wat de com
missie ook erg belangrijk vindt is de
discussie over de criteria van wat je
zou moeten behouden. Wat zijn de
afwegingskaders? Hoe moet je res
taureren en wat zijn de mogelijkhe
den tot hergebruik?
(vervolg op pag. 7)