'Parkeer het monumentengeld bij ons, dan
bepalen wij samen hoe het te besteden'
Friese gedeputeerde D. van der Til:
Bert Franssen
30
Gedeputeerde D. van der TH (CDA) had tien jaar lang de monumenten
zorg in zijn portefeuille. Onlangs verhuisde dit beleidsterrein naar een
collega. Tot enig leedwezen. Want monumentenbeleid gaat hem ter har
te.
De nieuwe monumentenwet heeft
Friesland volgens de gedeputeerde
weinig goed gedaan. Van der Til: 'Ik
heb wel eens tegen Brinkman ge
zegd: u moet zich realiseren dat de
35 of 40 miljoen provinciale subsidie
voor Monumentenzorg in gevaar
kan komen met het terugdringen
van de rol van de provincie. Dat de
provincies hun prioriteiten eens
gaan heroverwegen. Ik weet dat ver
schillende provincies die kant ook
op willen' (zo heeft Noord-Brabant
zijn 5 miljoen monumentengeld ge
schrapt - BF).
'In Friesland zal het zo ver niet ko
men. Sommige zaken zijn uit het
oogpunt van cultuurbezit zo belang
rijk, dat de provincie zijn verantwoor
delijkheid moet nemen, vind ik. Ik
noemde het voorbeeld van de kan
selarij in Leeuwarden. Een schitte
rend monument, volgens onderzoe
kers het mooiste van Leeuwarden.
De Kanselarij te Leeuwarden. De Provincie kocht dit fraaie gebouw aan om het te kunnen verbouwen tot
hoofdvestiging van het Fries Museum. Er is een luchtverbindingsbrug gepland tussen de Kanselarij en het
bestaande museum aan de overkant. Heemschut heeft daar ernstige bezwaren tegen. Zo'n brug zou erg lelijk
zijn en het historische stadsgezicht aantasten. Vorig jaar schreef de Bond een protestbrief.
(foto Dick van der Heijde jr.)
Het stijgt zodanig uit boven het loca
le belang van Leeuwarden, dat we
daarvoor geld over hebben. Het is
gelegen tegenover het Fries Mu
seum, wij willen bereiken dat het een
verwante culturele functie krijgt. Wij
hebben 1,5 miljoen beschikbaar ge
steld voor restauratie van het pand,
maar alles bij elkaar is wel 10 mil
joen nodig. De gemeente Leeuwar
den kan dat nooit opbrengen.'
Kleine kernen, grote kerken
'Ik denk dat als wij aan de Staten
zouden voorstellen het budget voor
monumenten te schrappen, ons dat
niet zou lukken. De betrokkenheid
van de Staten is daarvoor te groot,
Daar komt nog het volgende bij.
Friesland heeft veel kleine kernen,
en dan spreek ik over dorpskernen
van 1500 en minder inwoners, die
een monumentaal kerkje hebben,
dat heel typerend is voor het dorps
gezicht. We hebben wel eens de
vraag opgeworpen, ook in de rich
ting van monumentenzorgers, hoe
lang houden we het nog vol om der
gelijke monumenten die voor een
deel geen functie meer hebben, in
stand te houden? Al kun je je aan de
andere kant niet voorstellen, dat
deze kerkjes uit het landschap ver
dwijnen.
Onze Friese gemeenten hebben vol
doende cultuurbesef om dergelijke
gebouwen op hun waarde te schat
ten. De pijn zit hem gewoon in het
gebrek aan geld. Ik noem als voor
beeld de gemeente Wonseradeel,
die bestaat uit 23 dorpskernen. Won
seradeel heeft een budget van
70.000 gulden. Dat laatste is geba
seerd op het aantal monumenten in
deze gemeente. De gemeente kan
met dat geld bijna niets doen, dat is
volstrekt duidelijk. Want restauraties
kosten per kerk gemiddeld zo'n half
miljoen gulden. In Kornwerd, een
van de gehuchten die de gemeente
rijk is, staat een mooie en forse kerk
waarvan de de restauratie 8 ton
moest kosten.
De ingang was helemaal afge
schermd, want de stenen vielen
eruit. Als de kerk verdwijnt is bij wij
ze van spreken ook het dorp ver
dwenen. We hebben onderhandeld
in Kornwerd, dat vlak bij de Afsluit
dijk ligt. De dorpsgemeenschap had
kans gezien een ton bijeen te bren
gen. Het dorp telt 100 inwoners, kin-
