Jan de Vries vindt Heemschut te keurig
Bert Franssen
38
Jan de Vries (45) werd in 1979 lid van Heemschut. Voornamelijk omdat
hij zich voor monumenten interesseerde en het, zo zegt hij, lezenswaar
dige tijdschrift Heemschut in huis wilde hebben. Op vergaderingen van
de vereniging laat hij zich niet zien, maar de monumentensituatie in zijn
woonplaats Amsterdam volgt hij op de voet. Heeft er uitgesproken
standpunten over. Een interview in de nieuwe serie: Heemschut-leden.
Zijn belangstelling voor monumenten
is geleidelijk gegroeid. Als een eer
ste moment van ontroering, lang ge
leden, herinnert hij zich een kalender
waarop de Drommedaris te Enkhui
zen was afgebeeld. 'Maar ik zag
toen nog geen verschil tussen de
ene en de andere trapgevel. Ik herin
ner me verder dat als ik met mijn ou
ders in het buitenland op vakantie
ging we meestal ook kerken bezoch
ten. En dan was ik soms zeer onder
de indruk. Als ik tegenwoordig met
vakantie ga kampeer ik altijd wel in
de buurt van een interessante stad.
Maak dan ook foto's van monumen
ten.' 'Er zit wel een zekere ontwikke
ling in mijn belangstelling voor mo
numenten. Vroeger vond ik alleen
maar verdedigbare kastelen mooi,
tegenwoordig kijk ik ook graag naar
landhuizen. Vroeger deden lijstge-
vels me niets. Nu vind ik het dood
zonde als ze gesloopt worden. Ge
leidelijk aan herken je ook steeds
meer. Ik loop al een tijd met het plan
een cursus over monumenten te vol
gen.'
Kritiek heeft de als boekhouder
werkzame De Vries op de manier
waarop Heemschut zijn standpunten
naar voren brengt. De vereniging
treedt te weinig in de openbaarheid,
vindt hij: 'Neem nu het gedoe rond
de Vendexdriehoek in Amsterdam.
V D en de gemeenteraad wilden
daarvoor een aantal oude panden
aan het Singel slopen. Mijn inziens
had de Bond Heemschut binnen de
eigen leden en via de plaatselijke
pers kunnen proberen handtekenin
gen tegen de sloop te verzamelen.
En waarom is Heemschut niet gaan
praten met V D? Heemschut had
ook contact kunnen zoeken met de
plaatselijke pers. Het is voor V D
heel akelig als er een deskundig stuk
in de krant geschreven wordt over
de sloopplannen. Goed gedocumen
teerd met foto's. Dat is slecht voor
het image van het bedrijf.'
De Vries vindt het optreden van
Heemschut te keurig. Als monumen
ten bedreigd worden, moet Heem
schut eerst gaan praten. Als dat niet
helpt, moet de Bond in zijn visie de
publiciteit zoeken. (Heemschut heeft
overigens d.m.v. persberichten diver
se malen de pers gehaald over deze
zaak Red.).
Afgrijselijke nieuwbouw
Jan de Vries volgt het monumenten
beleid in zijn woonplaats Amsterdam
op de voet. Zijn visie is rechtlijnig.
Het verdwijnen van een oud gebouw
kan vrijwel nooit zijn goedkeuring
wegdragen, ook als het geen monu
ment is, want wat er voor in de
Jan de Vries naast een nieuwe lantaarn op de
Amsterdamse Nieuwmarkt.
plaats komt is vrijwel altijd 'afgrijselij
ke nieuwbouw'.
Hij somt waardevolle panden op
die de laatste jaren tot zijn verdriet
zijn gesloopt. Een complex aan de
Looiersgracht, panden naast het Vic
toria hotel, een pand aan de Nieuwe
Zijds Kolk, waar nu een 'heel groot
smerig gat' te zien is, panden aan de
Keizersgracht 28-36, waarvoor men
'afgrijselijke' nieuwbouwplannen
heeft, het hoofdgebouw van een re-
validatiekliniek aan de Overtoom,
monumenten in de Nieuwmarkt.
'Sinds 1940,' zegt hij, 'zijn 1000 van
de 4200 officiële monumenten, die
Amsterdam toen telde, verdwenen.
Dat zegt toch wel iets.'
Nieuwmarkt
Het is al gezegd: De Vries is bijna al
lergisch voor nieuwbouw. Wat ze in
de Jordaan hebben neergezet vindt
hij heel erg. De Nieuwmarkt, de door
velen bejubelde stadsvernieuwing al
daar, maakt hem alleen maar ver
drietig, de nieuwbouw had net zo
goed in de Bijlmer of Almere kunnen
staan. Ook de moderne pandjes, die
ingevoegd werden aan de Recht-
boomsloot en de Kromboomsloot
vindt hij vreselijk.
Zijn mening over de pas gebouwde
hotels Barbizon Palace (Stations
plein) en Holiday Inn (Nieuwe Zijds)
is echter verrassend. 'Persoonlijk
vind ik het jammer dat oude pakhui
zen voor Barbizon zijn verdwenen.
Maar het had slechter uit kunnen
pakken. En ze hebben een aantal
oude panden aan de Zeedijk opge
knapt. Het Weijers-gebouw aan de
Nieuwe Zijds vond ik niet mooi, Holi
day Inn vind ik aanvaardbaar, twee
monumenten hebben ze weten te
redden en opgeknapt.'
Maar vindt hij het dan niet dood
zonde, geen enorme gemiste kans,
dat op deze prominente locaties
geen fantastische jonge monumen
ten zijn verrezen?
'Als mensen het in hun hoofd ha
len,' zegt hij, 'een heel mooi nieuw
gebouw neer te willen zetten, dan
wordt het altijd een afgrijselijk ge
bouw. Terwijl Barbizon en Holiday
Inn, laat ik zeggen, "niet al te sto
rend" zijn.'
Een unieke mening heeft De Vries
over de stadhuisperikelen van des
tijds. 'Er stond een stadhuis op de
Dam, dat nauwelijks gebruikt wordt.
Verder was op het moment van de
Stopera-plannen al bekend dat het
hoofdpostkantoor aan de overkant
van de Nieuwe Zijds leeg zou komen
