Kunsthars als redding voor aangetaste
oude kappen
31
Bedrijfsreportage
De rechtgeaarde heemschutter slaat de schrik om het hart, als hij denkt
aan de onzekere toekomst van waardevolle oude kapconstructies in Ne
derland. Vele plagen, zoals houtworm, de bonte knaagkever, verval,
sloop, achterstallig onderhoud - en vocht - bedreigen dit architectuur-
bezit van de Lage Landen.
Vaak wordt gedacht, dat algehele vervanging noodzakelijk is, maar dit
relaas wil u bijbrengen dat dit in veel gevallen niet noodzakelijk is!
Een bedrijf, dat zich al jaren speciali
seert in het voorkomen en tegen
gaan van aantasting is
Conserduc/Renofors te Made. Wij
gingen er op bezoek.
In oorsprong betreft het hier twee
bedrijven, te weten Conserduc opge
richt te Goes in 1950, voor curatieve
en preventieve behandelingen van
hout tegen houtaantastende insec
ten en schimmels en Renofors, op
gericht te Delft in 1970, dat verzwak
te houtkonstrukties herstelt door toe
passing van kunstharsen met een
wapening van glasfiberstaven.
Beide bedrijven zijn in 1986 sa
mengebracht door de huidige direc
teur de heer F. Haasdijk en vanuit
het Brabantse Made worden op
drachten aanvaard voor uitvoering
door geheel ons land. De heer Haas-
dijk stelt dat bij zijn bedrijf 1 1 drie
is, te weten;
- (gratis) onderzoek, advies en prijs
voorstel van aangetaste delen
- curatieve en preventieve behande
lingen tegen houtaantastende in
secten en schimmels en herstel
van te sterk aangetaste delen
- één bedrijf voor beide gespeciali
seerde en aanverwante activitei
ten
Onderzoek en praktijkervaring
De door het bedrijf toegepaste poly-
meerchemische restauratiemethode
houdt in grote lijnen in dat een te
sterk aangetast, dus verzwakt deel
van een houtkonstruktie, wordt weg
genomen tot het gezonde hout. Ver
volgens worden glasfiber wape
ningsstaven verankerd in het reste
rende, gezonde deel van het hout en
wordt het weggenomen deel vervan
gen door een speciaal voor dit doel
ontwikkelde epoxymortel.
Deze techniek is ontwikkeld door
het Bouweconomisch- en Technolo
gisch Bureau Bèta b. v., het TNO te
Delft, de TU te Delft en de Rijksge
bouwendiensten staat onder toe
zicht van de Rijksdienst voor de Mo
numentenzorg. Na verkrijging van
een Nederlands octrooi op deze
techniek zijn vervolgens onderzoe
ken verricht bij het Institut für Bau-
technikie Berlijn, Bureau VeritasXe
Parijs, Empa te Zürich, Polytechnico
te Turijn en andere instituten voor
het verkrijgen van de benodigde oc
trooien voor toeassingen in onder
meer Duitsland, Oostenrijk, Zwitser
land, Italië, Spanje, Frankrijk, België,
Engeland, Scandinavië en de USA.
Inmiddels zijn honderdduizenden
houtkonstrukties met deze techniek
hersteld en heeft het systeem zijn
deugdelijkheid, betrouwbaarheid en
esthetische waarde bewezen. Ook is
dankzij deze techniek veel authen-
gekeurd zijn door het Bureau bestrij
dingsmiddelen te Wageningen. De
uitvoerende medewerkers van Con
serduc/Renofors zijn geschoolde
vaklieden, die binnen het bedrijf een
verdere opleiding volgen voor deze
specifieke werkzaamheden. Indien
de aantasting een grotere ingreep
vergt, wordt de polymeerchemische
restauratiemethode geadviseerd. Na
herstel volgt vrijwel altijd een preven
tieve behandeling van het overig
aanwezige houtwerk.
De Renofors-methode kent diverse
toepassingen, waarvan onderstaand
een overzicht.
Constructief herstel
De eerste techniek die Renofors in
1970 introduceerde was het herstel
len van door houtrot verzwakte balk-
uiteinden. Daarbij worden aangetas-
Restauratiewerk aan een zestiende-eeuwse kap van het donjon Huis Malsen in Weli (Gld.). (foto J.
Oerlemans)
tiek materiaal bewaard kunnen blij
ven.
Oorzaken van houtaantastingen
zijn veelal achterstallig onderhoud,
lekkages of aantastingen door insec
ten. De specialisten van Conser
duc/Renofors onderzoeken de pro
blemen ter plaatse en geven vrijblij
vend een advies voor herstel. Indien
uitvoering volgt beschikt het bedrijf
over de meest moderne houtver-
duurzamingsmiddelen, die alle goed-
te houtdelen vervangen door speci
aal voor dit doel vervaardigde epoxy-
mortels waarbij voor de krachtover
brenging glasvezelwapeningsstaven
worden toegepast.
Rond het verwijderde of verzwakte
gedeelte wordt een bekisting aange
bracht waarin de wapeningsstaven
liggen uitgestrekt. Daarin wordt de
epoxymortel gestort, die langzaam
uithardt. Kenmerkende eigenschap
pen: geen krimp, onverbrekelijke
