Exposities
Bloemenmand voor
Beschermvrouwe
30
komt met een Amsterdams theater,
werd de Kollumer kerk in de volks
mond wel de 'bioscoopkerk' ge
noemd. Elders in Kollum en omstre
ken zijn voorbeelden van het voor
oorlogs bouwen te zien. Zo staan
aan de Voorstraat en de Van Lim
burg Stirumstraat fraaie woningen,
villa's en boerderijen uit het begin
van deze eeuw. Behalve de kerk zal
het voormalig postkantoor in de
weekenden van juli zijn opengesteld.
In dit kolossale bouwblok werd in
1980 de Oudheidkamer ingericht.
Het ontstaan van dorpen en ste
den in Friesland wordt in augustus
belicht. Hollum is een van de drie
beschermde dorpsgezichten van
Ameland en is dan uitgeroepen tot
Monument van de Maand. De her
vormde kerk dateert van 1678 en de
graven op het kerkhof tonen een stijl
die typisch is voor Ameland. Ver
schillende zeventiende en achttiende
eeuwse woonhuizen in Hollum heb
ben karakteristieke gevels en vaak
betegelde interieurs. In een van de
zogenaamde commandeurswonin
gen is de Amelander Oudheidkamer
ingericht. Daar zijn behalve herinne
ringen aan de landbouw, zee- en
walvisvaart ook typisch Amelander
interieurs, volkskunst en kleder
dracht te zien. Buiten het dorp staat
de 53 m hoge vuurturen, met het op
een na sterkste licht van Nederland.
De reddingboot heeft zijn ligplaats in
Hollum. Traditiegetrouw wordt de
boot door acht paarden door de dui
nen een eind de zee ingetrokken.
Niet alleen Hollum, maar heel Ame
land is ideaal voor wandel- en fiets
tochten door de duinen.
In 1991 is het precies 400 jaar ge
leden dat in Franeker het stadhuis
werd voltooid. Voor de Stichting Mo
nument van de Maand een mooie
aangelegenheid om in september de
Renaissance in Friesland onder de
loupe te nemen. De vaak natuurste
nen gevels zijn rijk versierd met fraai
metselwerk, kruiskozijnen en hebben
elementen uit de klassieke oudheid
als zuilen en frontons. Typisch zijn
ook de trapgevels, zoals het stad
huis van Franeker er twee heeft. Het
is een van de best geconserveerde
voorbeelden van stadhuisbouw zoals
die na de Tachtigjarige oorlog tot
stand kwamen. Het werd gebouwd
op een uniek centraal punt in de
stad, op een kruising van grachten,
waarvan nu één is gedempt. In 1585
was de Franeker Universiteit opge
richt, ook een toonbeeld van Renais
sance bouwkunst. Dat niet alleen
Franeker fraaie gebouwen uit deze
bouwperiode heeft, wordt in het boek
duidelijk gemaakt.
In oktober worden de schijnwer
pers twee eeuwen verder gericht. In
de tweede helft van de achttiende
eeuw werden zowel exterieur als in
terieur een zwierige en decoratieve
stijl toegepast, de Rococo. Het ge
meentehuis van Sneek is een ware
mengelmoes van bouwstijlen, maar
de voorgevel en bordestrap zijn een
van de mooiste voorbeelden van Ro
coco in Friesland. De raadszaal, bur
gemeesterskamer en enkele andere
vertrekken hebben fraaie betimme
ringen. Zeven vertrekken in het
Scheepvaartmuseum zijn voorzien
van rijke betimmeringen. De schoor
steenmantels en beddeschotten zijn
soms gedekt, soms vrolijk van kleur.
Tenslotte is de sacristie van de Grote
of Sint Martinuskerk voorzien van
een betimmering in Rococostijl. Be
halve deze drie opengestelde pan
den zijn in en om Sneek nog veel
resten van de Rococo in Friesland te
vinden. Daarover geeft het boek
meer informatie.
Het jaar wordt afgesloten in Sint
Nicolaasga. In de negentiende eeuw
lieten architecten zich graag leiden
door voorbeelden uit vroeger eeu
wen. Als een van de neo-stijlen
wordt in november in de Sint Nico-
laaskerk de Neogotiek in Friesland
getoond. Elders in Friesland, in
Blauwhuis, Leeuwarden en Lemmer
zijn ook neo-gotische kerken te zien.
De gebouwen zien er 'nieuw' uit om
dat er met machinaal vervaardigde
baksteen werd gebouwd. Kerken
krijgen hoge torenspitsen en andere
Gotische stijlkenmerken worden na
gebootst: kantelen, spitsbogen en
pinakels. Van der Weide is de bouw
heer van de Sint Nicolaaskerk, die in
1887 werd voltooid. Opvallend is het
bronzen doopvont uit 1933 met vier
profeten in knielende torsende hou
ding. De ramen werden in de derti
ger jaren van onze eeuw door Yde-
ma aangebracht. Het orgel werd in
1870 gebouwd door Ypma. Bij de
kerk is een reconstructie van de grot
van Lourdes te zien.
Boeken
Acht monumenten leveren ook dit
jaar weer acht boeken in de serie
Monument van de Maand op. De
boeken zijn weer goed gedocumen
teerd, rijk geïllustreerd, groter dan
voorheen en nu voorzien van route
kaarten. Deze boeken zijn verkrijg
baar in de boekhandels en VVV's in
Friesland en bij het secretariaat.
Over de mogelijkheid zich te abon
neren op de jaarserie kunt u contact
opnemen met onderstaand adres.
De monumenten zijn doorgaans ge
opend op vrijdag, zaterdag en zon
dag van 13.00-17.00 uur. Culturele
evenementen vinden vooral in de
weekenden plaats. Informatie (in de
vorm van een folder) hierover is van
maand tot maand beschikbaar bij de
VVV's in Friesland en het secretari
aat van de Stichting Monument van
de Maand, Postbus 805, 8901 BP
Leeuwarden, tel. 058-134615 toestel
32/33.
Van 22 maart t/m 19 mei:
'Stationsgezichten' in het Spoorweg
museum bij het Maliebaanstation.
Potlood- en pentekeningen van (be
dreigde) Nederlandse stations van
Matthijs van de Weijer. Geopend di.
t/m zat. 10-17 uur. Zo. van 13-17
uur.
Vanaf 28 maart:
Prehistorisch materiaal in het Natio
naal Hunebedden Informatiecentrum
aan de Bronnegerstraat 12 te Bor
ger. Inl. 05998-3634.
Op 1 april start weer het bezoekers
seizoen van de Stichting Vrienden
der Gelderse Kastelen. Van di. t/m
za. van 10-17 uur en zondag van 13-
17 uur zijn geopend Kasteel Ammer-
soyen, Kasteellaan 7, Ammerzoden;
Kasteel Cannenburch, M. van Ros-
sumplein 4 te Vaassen; Huis Verwol-
de, J. Emilielaan 4, Laren (Gld.). Van
di. t/m vr. van 10-17 uur en za. en
zo. van 13-17 uur is geopend Kas
teel Doorwerth, Fonteinallee 2 te
Doorwerth en van di. t/m vr. en zo.
van 13-17 uur is geopend Kasteel
Zypendaal, Zypendaalseweg 44 te
Arnhem.
Vanaf 1 april t/m 29 september:
Foto's van de Haarlemse fotograaf
John Clous van oude gebouwen,
schepen en dieren in de Taveerne
van Rijksmuseum Muiderslot. Open
ma. t/m vr. van 10-17 uur en zo. van
13-17 uur.
Op zaterdag 11 mei: Nationale mani
festatie 'Red ons rivierenlandschap'
op diverse plaatsen in Nederland.
Inf. 020-6794341020-6620409,
04181-1837.
Tot en met 15 augustus: Hollandi-
sches Viertel in Potsdam in ABC-ex-
positieruimte Groot Heiligland 37,
Haarlem. Georg. door KNOB en
Heemschut.
Het bestuur van Heemschut heeft
zijn beschermvrouwe Koningin
Beatrix en haar gemaal prins Claus
gefeliciteerd met hun zilveren huwe
lijk. Uit dankbaarheid voor de be
scherming, die de koningin Heem
schut biedt stuurde het bestuur het
jubilerende paar een bloemenmand.
Koningin en prins hebben Heem
schut intussen laten weten deze ge
ste zeer op prijs te hebben gesteld.
