De victorie begint niet op het Victorieplein
ÏÏÏÏT
mm
mm
Het Narrenfeest van de balans tussen nieuwe en oude architectuur
m.
11111 I
I
I
I
Hf
HKnijtijzer
14
In zijn boek 'Het Narrenfeest' schrijft Harvey Cox- aldus een recensent
- dat het historische bewustzijn de mens in de weg staat om het heden
te verstaan. Toch is het niet Cox' bedoeling om dit historische bewust
zijn af te schaffen of de geschiedenis nietig te verklaren. Cox wil de
Narrenfeestelijkheid hanteren als een manier waarop wij de historie af
koelen zonder haar te ontlopen.
Deze woorden van Harvey Cox zijn
een goede inleiding voor een be
schouwing over de ontmoeting van
oude en nieuwe architectuur in het
Plan Zuid.
Aan het Victorieplein ligt een vijftal
woningen (26 t/m 34) tussen alles-
Roorda - kennelijk niet aange
kund. Het resultaat van deze prijs
vraag is gepubliceerd in de brochure
'Niet aangepast inpassen'. Daaruit
blijkt dat zeven van de acht inzen
ders er helaas duidelijk in zijn ge
slaagd om niet 'aangepast' in te pas-
LU
Het 'winnende' ontwerp voor de zuidgevel aan het Victorieplein.
zins redelijke belendingen. Nu heb
ben ambtelijke instanties funderings
gebreken aangewend om over te
kunnen gaan tot sloop van dit blokje
woningen.
Op een zo markante plek in Am
sterdam Zuid werd het toekomstige
gat in de straatwand aanleiding om
ter gelegenheid van het 75-jarig jubi
leum van het Woningbedrijf Amster
dam door middel van een meervou
dige opdracht aan acht architecten
een scala van ideeën te laten ont
wikkelen voor een nieuwbouw-ont-
werp.
'Niet aangepast inpassen'
Qua opdrachtgever ziet het Woning
bedrijf Amsterdam - aldus het hoofd
de heer L. Pouw- het als zijn taak te
zoeken naar een nieuwe vormentaal
in de stadsvernieuwing onder het
motto 'niet aangepast inpassen'. Die
uitdaging voor de hedendaagse ar
chitecten om met respect voor het
verleden een eigentijds antwoord te
geven op het vraagstuk van de
stadsvernieuwing, hebben de inzen
ders - met uitzondering van Kingma
sen in een waardevolle situatie en
juist dat is in strijd met het program-
accoord 1990-1994. De gemeente
raad geeft daarin aan dat er een af
weging moet plaatsvinden tussen
enerzijds behoud en anderzijds kwa
litatief hoogwaardige nieuwe ontwik
kelingen, die de historische waarden
van de stad dienen te benadrukken
en te versterken.
De heer M. Klaren van Bouw en Wo-
De zuidgevel van M. de Klerk aan de Vrijheidslaan.
ningdienst merkt terecht op dat het
Victorieplein dé plek is waar de filo
sofie van de ontwerper van het ste-
debouwkundige plan Zuid van H. P.
Berlage (1917) het beste gestalte
heeft gekregen door een mengeling
van monumentaliteit en schilderach
tigheid. Monumentaal door de sa
menkomst van belangrijke assen en
de plaats van de Wolkenkrabber in
het verlengde van de Vrijheidslaan
alsmede de picturale gezelligheid
van de winkelarcaden op beide hoe
ken van de Rijnstraat. Maar dan ver
volgt hij nogal misleidend dat de ar
chitectuur van het bouwvallige blokje
aan het Victorieplein van de weinig
bekende C. Kruiswijk is. Toch is
deze bijvoorbeeld wel de architect
van die picturale winkelarcaden, wel
ke als poortgebouwen op zulk een
bijzonder fraaie wijze de toegangen
markeren naar de Rooseveltlaan en
de Churchill-laan.
Het is bijna ongerijmd dat ambtelijke
instanties met haar brochure 'Niet
aangepast inpasen' zoveel boven
matige lof toezwaaien naar een stra
lende mislukking van een goed be
doeld initiatief: hoe inpassen in een
bestaande situatie? Dat is immers
dé hedendaagse opgave van de
stadsvernieuwing in het plan Zuid en
in de gordel 1920-1940, waar reeds
teveel plannen tot stand zijn geko
men die een ongunstige invloed uit
stralen op de architectonische waar
den van deze stadsgezichten.
Volkomen misplaatst
Weliswaar is het verklaarbaar dat de
door de overheid gestelde eisen van
oppervlakten, woongenot en finan
ciële haalbaarheid hun uitwerking
hebben op de saneringsplannen en
