Stop de bonte knaagkever! Everhard Jans 5 Vanaf Wijhe begint de victorie bij de effectieve bestrijding van de bonte knaagkever, die desastreuze vernielingen aanricht in historische eike houten kappen. Dit agressieve diertje heeft een grote voorliefde voor oud eikehout, het materiaal voor de kappen van oude kerken, openbare gebouwen en burgerhuizen, en natuurlijk van oude boerderijen. Sinds kort kennen we in Nederland een effectieve bestrijdingsmethode tegen de werkelijk rampzalige bonte knaagkever, die zich snel uitbreidt. Hierbij maakt men gebruik van ver hitting van gassen. Binnen de kortste keren sterven alle knaagkevers plus de aanwezige schimmels in en op het eikehout. Voor het eerst is dit procédé toe gepast in de toren van de Neder lands Hervormde kerk te Wijhe (O.), die nog laat-romaans is. Tot voor kort zag men de toekomst van histo rische kappen en oud houtwerk nog al somber in, omdat de bonte knaag kever nog niet gestopt kon worden. Als we denken aan de interessante kappen die de oude Nederlandse kerken rijk zijn - men vergelijke het recente proefschrift van Herman Janse over dit onderwerp - dan zou dit een onvervangbaar bouw- en kunsthistorisch verlies betekenen. Het nieuwe middel Secretaris Prak van de Overijsselse Monumentenwacht\s opgetogen. Hij zegt: 'Deze oplossing is echt fantas tisch.' De firma Slegten in Wijhe heeft een octrooiaanvrage inzake de nieuwe bestrijdingsmethode inge diend. De toegepaste chemische be standdelen zijn niet schadelijk voor mens en milieu. Agressieve chemi sche, milieu-onvriendelijke bestrij- dingsmethoden worden nu overbo dig!' Een verdere nazorg bij deze nieu we procedure is volgens Prak abso luut noodzakelijk. 'Dat betekent de omstandigheden waaronder het beest zich opnieuw kan nestelen, voorkomen'. Het verraderlijke is na melijk dat de bonte knaagkever bij gunstige leefomstandigheden snel terug is van weg geweest. Het vochtgehalte De Rijksdienst voor de Monumen tenzorg drong in een recente Nieuwsbrief (3, 1990) al aan op de bewaking van een te hoog vochtge halte van het houtwerk. Zij stelt vast: 'Een overmaat aan vocht in verblijfs- ruimten kan er de oorzaak van zijn dat houtconstructies in monumenten een te hoog vochtpercentage bevat ten. Door dat hoge vochtpercentage krijgen diverse schimmelsoorten en houtborende insecten als houtworm, bonte knaagkevers en boktor een kans zich te ontwikkelen. Die schim mels en insecten kunnen veel scha de aanrichten. Houtconstructies kun nen door die aantastingen bezwij ken'. Bij de Rijksdienst kan men een speciale brochure over de bestrijding van de bonte knaagkever aanvragen (tel. 03404-83385). Ook de Monumentenwacht Over ijssel dringt aan op ventilatie en drooghouden. De plotselinge expan sie van de bonte knaagkever is met name toe te schrijven aan verstik kend isoleren, met name in kappen van oude kerken. Het hout kan niet meer 'ademen' en het bederf begint. Ook de natuurlijke bestrijding van de bonte knaagkever dient te worden gestimuleerd, o.a. door het uitzetten van vleermuizenkolonies. Het oude eco-systeem was uitstekend! De Rijksdienst stelt vast, dat het vochtgehalte van hout samenhangt met de toestand van de lucht die het hout omgeeft. Drie factoren zijn van belang: temperatuur, barometrische druk en luchtvochtigheid. Binnens huis varieert het evenwichtsvochtge- halte van 8 tot 15%. Als deze waar de boven 20 a 22% stijgt is de kans op aantasting door schimmels en in- sekten aanwezig. Een uitkomst voor preventieve zorg is de hygrometer, die informatie verzamelt over de vochtigheidsgraad in een bouwwerk. De 'normaalzone' is meestal op het apparaat aangeven, zodat op tijd alarm geslagen kan worden bij over schrijding. Ventilatiedakkapellen dienen tot de vaste onderdelen te behoren, bij kerken en oude raadhuizen, evenals monnikskappen of ventilatiedakpan- nen. De isolatietrend van de laatste jaren (schuimplastic!) heeft geleid tot het onnodig dichtstoppen van ruim ten, waarbij vaak niet aan ventilatie gedacht werd. Schade van de knaagkever en andere insecten en schimmels kan op deze wijze voor komen worden. Schimmelonderzoek In Baarn zetelt het Centraal Bureau voor Schimmelcultures, dat zich toe legt op alles wat met schimmels te maken heeft. Tientallen wetenschappers houden zich daar met de studie van schim melsoorten bezig. Het is te hopen dat door het nieuwe bestrijdingsmiddel aan de bonte knaagkever een definitief halt kan worden toegeroepen.

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1990 | | pagina 5