Gerestaureerd Barbara-klooster:
mooiste sociëteit van Nederland
1
Dirk Jan Brakel
26
Wie een wandeling maakt over het Oude Delft passeert zeker het Sint
Barbara-klooster. Dit gebouw dateert uit 1405 en is thans het eigendom
van de katholieke studentenvereniging Sanctus Virgilius. Deze heeft het
gebouw sinds de Tweede Wereldoorlog geheel in oude luister hersteld
en beschikt nu over een bijzonder mooie en unieke sociëteit.
Toen in 1400 na een onenigheid
over de te volgen levenswijze een
aantal nonnen onder leiding van
Hase Dirck Jan Ramsz. weduwe het
Sint Agatha klooster (het huidige
Prinsenhof) verliet, richtten zij het
Sint Barbara convent op. Na een
aantal omzwervingen door de bin
nenstad van Delft vestigden zij zich
in 1405 in een pand aan het Oude
Delft dat zij de naam Sint Barbara
klooster gaven. Dit woonhuis vorm
de de kern van waaruit men heeft
voortgebouwd en uitgebreid.
Op 3 mei 1536 werd de binnen-
bruikbaar te maken werd eerst een
noodherstel uitgevoerd. Om finan
ciële redenen werd dit in twee fases
uitgevoerd. Eind 1959 werd door ir.
N. van der Laan een Generaalplan
opgesteld voor de restauratie van
het hele klooster. Dit plan zou in vier
fases uitgevoerd worden.
Minnekamer
Allereerst werd de noordelijke vleu
gel aangepakt, waaronder de Re
gentenkamer en de Minnekamer. De
Regentenkamer is een barokke zaal
van waaruit vroeger de regenten het
stad van Delft getroffen door een
vreselijke brand waarbij ook het Sint
Barbara klooster in vlammen op
ging. Met de hulp van een aantal
gulle gevers wist men het pand
weer snel uit de as te laten herrijzen.
Na de Reformatie in 1575 kreeg het
pand de functie van Stadswees- en
vondelingenhuis. Dit bleef zo tot
1910. Daarna heeft het gebouw nog
verschillende bestemmingen gehad
zoals militair hospitaal, T.H. laborato
rium, stemlokaal en tapijtweverij.
Toen de gemeenteraad in '47 be
sloot het klooster aan Sanctus Virgili
us toe te wijzen, vatte de studenten
vereniging het als één van haar ta
ken op, om de nog bestaande ge
bouwen voor volledige ondergang
te behoeden. Dit was geen gemak
kelijke taak aangezien het gebouw
de laatste eeuw aanzienlijk verwaar
loosd was en er weinig meer stond
dan een ruïne. Om het gebouw
weeshuis bestuurden. Ook de Min
nekamer vindt zijn oorsprong in de
weeshuisperiode. Hierin gaven des
tijds de stadsminnen de zeer jonge
wezen borstvoeding. Tevens werd
aan de westzijde huisvesting voor
een 16-tal studenten gebouwd.
In de 16de eeuw mochten in de
kapel de nonnen door de burgerij
niet gezien worden. Daarom lag er
op halve hoogte een vloer in de ka
pel waarop de nonnen de mis volg
den. Toen het in gebruik werd geno
men als weeshuis is deze vloer we
gens ruimtegebrek doorgetrokken.
Onder was destijds de slaapzaal en
boven de eetzaal van de meisjes. In
de tweede fase werd deze vloer ver
nieuwd. Boven werd de sociëteits
zaal en beneden op de marmeren
vloer de eetzaal gesitueerd. Tevens
werd de fundering gerestaureerd,
het dak vernieuwd en de kelders uit
gegraven.
In oktober 1962 werd begonnen
met de derde fase waarbij voorna
melijk de gevel aan het Oude Delft
vernieuwd werd. Hier achter werd
een nieuwe keuken aangebouwd,
Het lag oorspronkelijk in de bedoe
ling in 1964 te beginnen met de vier
de tevens de laatste fase. Er was
echter al veel geld geleend en men
verwachtte niet veel subsidie meer.
Bovendien was er ruimte genoeg
voor het toenmalige ledenaantal. De
volgende twintig jaar zou er weinig
aan het gebouw veranderen.
Halverwege de jaren tachtig
kwam van de gemeente het aanbod
het gebouw aan de vereniging te
verkopen. In het oorspronkelijke
huurcontract uit 1948 was vastge
legd dat bij een eventuele verkoop
de vereniging haar restauratiekosten
terug zou krijgen. Zodoende was het
aankoopbedrag relatief laag. De ge
meente stelde wel als eis dat de
vierde fase uitgevoerd zou worden.
Aangezien de vereniging financieel
gezond was en 1700 leden telde be
sloot men enthousiast dit aanbod
aan te nemen.
De oude plannen werden uit de
kast gehaald en voorgelegd aan ar
chitect Maas van het architectenbu
reau Kraayvanger. Deze bracht eni
ge veranderingen aan en stelde een
definitief ontwerp op. Op de eerste
etage zal de sociëteitszaal doorge
trokken worden tot aan het Oude
Delft. Daarboven komt een nieuwe
zaal die als bibliotheek gebruikt
gaat worden. Tevens wordt de keu
ken geheel vernieuwd.
De totale kosten van de vierde
fase zijn 1,6 miljoen gulden. De helft
hiervan was door de vereniging ge
spaard en gereserveerd. De andere
helft wordt bijeengebracht door
sponsors, oud-leden en leden zelf.
Zo kon men het afgelopen jaar stu
denten tegenkomen op de bloemen
veiling, in de kassen en grootwinkel
bedrijven.
Op donderdag 10 mei jl. is aanne
mingsmaatschappij P Bot en Zoon
begonnen met slopen. Spoedig
daarna werd aangevangen met de
bouw. Begin augustus is de nieuw
bouw glas- en waterdicht en de keu
ken klaar. Bij het begin van het nieu
we academisch jaar en de kennis-
makingstijd voor nieuwe leden is het
gebouw volledig beschikbaar. De
maanden oktober en november wor
den dan gebruikt voor de afbouw.
Eind november zal Delft en Sanc
tus Virgilius een uniek gebouw rijk
zijn dat met recht de mooiste socië
teit van Nederland genoemd mag
worden.
Dirk Jan Brakel is lid van Sanctus
Virgilius
