Afbraak is soms een politiek getolereerde
vorm van agressie
21
T
Herman Moscoviter
nauwelijks enig cultureel-historisch
besef. Wie kwaadwillend is, herkent
hierin een zekere mate van arrogan
tie: wat nieuw is, is goed. Wat oud is
kan worden afgedankt. Alsof daar
een tegenstelling bestaat. Alsof het
nieuwe niet kan floreren naast het
Die Rotterdamse mentaliteit! Wat in de weg staat, wat niet onmiddellijk
voor hergebruik in aanmerking komt maken we met de grond gelijk. We
hebben in deze stad vol van Het Nieuwe Rotterdam geen plaats voor
wat dan ook uit het verleden. Het woord geschiedenis is een vloek; wie
het woord bewaren in Rotterdam in de mond neemt, krijgt twee jaar cel,
onvoorwaardelijk.
HppBST
De Hef in Rotterdam, gedoemd te verdwijnen (foto Niels van der Hoeven, Het Vrije Volk)
Opgestroopte mouwen zijn prachtig,
want vernieuwingen zijn een voor
waarde voor behoud van de levens
kracht van de stad, maar hoever ga
je daarin? En deugt de mentaliteit
van die Rotterdammers wel? Het
was een gemeenteraadscommissie
vergadering over de Kop van Zuid.
Het raadslid van de VVD stelde voor
het meer dan honderd jaar oude Vrij
Entrepot (De Weerelddelen) van ar
chitect Stieltjes af te breken. Een ge
bouw dat staat als een kasteel, dat
voor velerlei doeleinden is te gebrui
ken, dat uit de allereerste periode
van de ontwikkeling van Rotterdam-
Zuid dateert. Het was serieus be
doeld door de VVD'er. Hij meende
het.
Het kwam zo ter sprake omdat de
projectleider voor de Kop van Zuid
plannen, René Daniels van de
dienst Stadsontwikkeling, had ver
teld dat er geen bestemming, noch
plaats was voor drie andere, zeer
kenmerkende (wederopbouw)pak-
huizen aan de oostzijde van de Rijn
haven. Afbreken dus. Ze staan in de
weg voor een verkeersroute.
Nog geen week eerder stond er
een kenmerkend zinnetje in Het Vrije
Volk: 'Wanneer dan die nieuwbouw
op de Kop van Zuid ook ruimte biedt
aan de Inspectie der Belastingen,
kan het gebouw aan de Puntegaal-
straatworden afgebroken.'
Dat is nog eens écht Rotterdams.
We weten van aanpakken. Het nieu
we staat er nog voor geen
millimeter, maar we zijn in gedach
ten al bezig het oude te slopen. Hoe
monsterachtig lelijk het belastingge
bouw ook oogt, zo heeft men in Rot
terdam eens gebouwd. Ook dat zegt
iets over het verleden en hoe we
mensen lieten zien wat het uiterlijk
moest zijn van dè belastingdienst.
Remonstrantse kerk
Om een ander voorbeeld te geven:
de Remonstrantse kerk aan de Wes
tersingel mag niet op de gemeente
lijke Monumentenlijst. Ter verdedi-.
ging werd door het kerkbestuur aan
gevoerd: straks is die grond daar
goud waard en dan willen we hem
kunnen verkopen. Dat is pas het
ware geloof: verkopen aan een pro
jectontwikkelaar om af te breken.
Het spoorwegviadukt (het zoge
heten luchtspoor) dwars door Rot
terdam en uniek in Nederland gaat
na een levensduur van meer dan
honderd jaar naar de sloop. De
spoorbruggen behorend tot een van
de kenmerkendste beelden van
deze stad gaan dezelfde weg. De
Hefbrug staat op de nominatie voor
de oud roestprijs verkwanseld te
worden.
Dankzij de spoortunnel is dit to
taal, deze kenmerkende structuur
voor de snelle ontwikkeling van de
stad, en met name de explosieve
groei van Rotterdam-Zuid, overbo
dig en kan dus vernietigd worden.
Dat 'dus'is typisch Rotterdams. Bij
de bestuurders van deze stad leeft
oude (denk aan de nieuwe hoog
bouw dwars door de Beurs van ar
chitect Staal heen). Alsof het oude
niet eveneens een waarde vertegen
woordigt.
Geen respect
Het was Bertold Brecht's belofte dat
er van de grote steden niets zal
overblijven dan de wind die er door
heen waait. In de oorlog en kort erna
was dat heel letterlijk het geval. Zo
wel in talrijke Duitse steden, als in
(om maar een paar te noemen) Co-
