14
Literatu u r
Bernard Duimel
Jong Nederland, dat rond 1935 werd
uitgebreid met een lighal (solarium)
aan de achterzijde. Dit ronde beton
nen gebouw, een mooi voorbeeld
van Nieuwe Zakelijkheid, werd naar
ontwerp van architect G. Arendzen
gebouwd (nu bewoond door een
kunstenaar). Beide gebouwen heb
ben iets van kazernes. De 'Deut-
scher Hilfsverein' bouwde daarente
gen een laag tehuis met een enorme
kap; een indrukwekkend bouwwerk.
Afgelegen en hoog op het duin ligt
de voormalige 'villa Russenduin', die
als een burcht overal bovenuit
steekt. De villa werd gebouwd voor
de planter RW. Janssen, die er nau
welijks gebruik van heeft gemaakt.
Later verwierf het bekendheid als
'Bio-Vacantieoord'. Nu wordt het als
Huize Glory bewoond door een reli
gieuze communie. De toren werd in
de oorlog verhoogd en deed dienst
als uitkijkpost.
Voordat men Bergen aan Zee bin
nenrijdt ziet men aan de rechter
hand het Vredeskerkje, dat in 1918
in opdracht van de zeer gelovige
mevrouw Van Reenen werd ge
bouwd. Het ontwerp is van H.L. Ba
ron Taets van Amerongen en archi-
Vredeskerkje naar ontwerp van Taets van Amerongen en P.
Elders (1918), gebouwd op initiatief van mevrouw van
Reenen (foto A.M. ten Cate)
tect P. Elders. De liturgie moest alle
Christenen dienen en was geba
seerd op de leer van de Fransman
Eugène Bersier. De ramen zijn van
W. Bogtman; de preekstoel werd ge
maakt door in Bergen geïnterneerde
kunstenaars.
Volwaardig dorp
Bij het uitbreken van de Tweede We
reldoorlog was Bergen aan Zee uit
gegroeid tot een volwaardig dorp
Villa 'de scholekster' aan De Boulevard uit 1919, ontworpen door De Clerq.
In de oorlog afgebroken,
met een honderdtal gebouwen en
alle benodigde voorzieningen. Cen
traal aan het eind van de Zeeweg
stond het kolossale hotel Nassau-
Bergen. Bekijkt men de plattegrond
uit die tijd, dan is in grote lijnen het
plan van Springer te herkennen,
echter het stratenpatroon is veel
strakker en rechter (Berlage).
Wederopbouw
De aanleg van de Duitse kustverde
diging, de Atlantikwall, veroorzaakte
een enorme ravage. In augustus
1943 werden op bevel van een Duit
se 'Raumungkommissar' het enorme
hotel Bergen-Nassau en een aantal
andere gebouwen langs de boule
vard met behulp van explosieven ver
nietigd; de boulevard spoelde gro
tendeels weg. De wederopbouw ken
merkt zich door een veelheid van te
genstrijdige plannen, die soms niet
en soms gedeeltelijk werden uitge
voerd. In de jaren zestig werden er
opnieuw grootscheepse plannen ont
wikkeld, die van het dorp een soort
Zandvoort zou maken. Er kwam van
vele kanten verzet. De plannen die
daarop in 1981 werden gemaakt leid
den wederom tot niets, met het ge
volg dat het dorp nog steeds geen
echt centrum kent en een rommelige,
ongestructureerde indruk maakt.
Alexanderflat
Vanuit Bergen rijdt men via de rech
te mooie beukenlaan (de Eeuwige
laan) en de bochtige Zeeweg rich
ting zee. Langs de Zeeweg staan
nog vele, op aanwijzing van Sprin
ger geplante dennen. Eenmaal in
Bergen aan Zee is de eerste indruk
een klap in het gezicht: alles is kaal
en wat doemt daar aan het eind van
de Zeeweg torenhoog op? De
Alexanderflat in al haar lelijkheid en
bovendien van slechte kwaliteit. Het
beheerst het dorp volledig, zoals
vroeger Hotel Nassau-Bergen dat
deed, maar dan wel in goede zin.
Mijn teleurstelling is groot. Van
alle investeringen die het echtpaar
Van Reenen heeft gedaan is in de
directe omgeving bitter weinig merk
baar. Het nieuwe hotel Nassau-Ber
gen (architect J. Roggeveen,
1952/53) valt in het niet tussen al dat
lelijke, terwijl het een degelijk en
goed geproportioneerd bouwwerk
is. Hier en daar heeft het wat weg
van Berlage's voorganger. Het Parn-
assiapark herken je snel. Er omheen
bevinden zich vooroorlogse en mo
derne villa's. Bij het VVV-kantoor
vroeg ik waar het Engelse Park is. Er
wordt geantwoord met 'Oh U be
doelt het Engelse veld?' hetgeen
voldoende zegt en de dame in
kwestie wees naar een grote kale
vlakte, die naar nieuwe aanplant
smacht.
Bergen aan Zee: badplaats sinds
1906; onder red. van H. Jellema.
Schoorl. Pirola, 1981.
Monumenten Inventarisatieproject
Noord-Holland; Bergen, gemeente
beschrijving door drs. E. van der
Kleij, mei 1990.
nieuwe algemeen directeur
Het Algemeen bestuur heeft op zijn
vergadering van 29 juni Bernard
Duimel te Deventer benoemd tot al
gemeen directeur van de Bond
Heemschut als opvolger van Piet
Smit, die op 8 maart overleed. Dui
mel heeft 14 jaar lang als wethouder
van Deventer Monumentenzorg in
zijn portefeuille gehad. Daarna was
hij twee jaar directeur van het VVV te
Deventer. Duimel bekleedt een aan
tal bestuursfuncties. Een daarvan is
het voorzitterschap van de Federatie
'Het Behouden Huis'. Zijn benoe
ming gaat in per 1 september a.s.
