10
V!.0S£?fv
IKÜl
emotionele waarde. Het oude hotel
staat symbool voor een plezierig
verblijf aan zee. Vrijwel iedere Hage
naar heeft als kind wel op het strand
gespeeld tegen het decor van het
Kurhaus. Zo'n associatie mist nieuw
bouw ten enen male, hoe goed hij
op zichzelf ook kan zijn. Of zoals de
toenmalige directeur van de Haagse
VVV het uitdrukte: 'Scheveningen
zou Scheveningen niet meer zijn,
zonder het Kurhaus.'
Deze gevoelsmatige waarden
misten de andere gebouwen. Ze
verdwenen zonder noemenswaardi-
trappenhal bijvoorbeeld droegen
vier middenzuilen met een afmeting
van 32 x 32 cm alle daarboven gele
gen hallen en de kap. Een fraai de
tail vormden oorspronkelijk de gla
zen hoekpaviljoens op de buitenste
traveeën van de gevel aan de zee
zijde. Deze ömhoogpriemende sta
ketsels verleenden het wijdse en ho
rizontale complex net die luchtig
heid en doorschijnendheid waar een
badhotel om vraagt. Deze paviljoens
waren al voor de Tweede Wereldoor
log verdwenen, waardoor de gevels
een al te grote hoekigheid verkregen
kema ontwikkelde een structuurplan
met als uitgangspunt dat het Kur
haus de spil van Scheveningen
moest blijven. Nu kan je dat doen
door het gebouw boven alles uit te
laten torenen, zoals in de oude op
zet besloten lag, maar ook door het
Kurhaus juist het laagste gebouw te
laten zijn. Bakema koos voor deze
laatste oplossing en noemde zijn
ontwerp 'een dalprofiel'. Zo verrezen
er aan weerskanten van het hotel
hoge flats, die naar het Kurhaus toe
verlaagd zijn. Als een soort kniebui
ging aan deze veteraan.
Het duidelijkst is het dalprofiel
doorgevoerd aan de landzijde. Het
enorme en lege Gevers Deynoot-
plein werd volgebouwd om ineen te
schrompelen tot een voorpleintje pal
voor de hoofdingang van het Kur
haus. De langgerekte vleugels van
het Kurhaus gaan geheel schuil
Het gesloopte theater/restaurant Seinpost.
ge problemen. Vooral in het geval
van het Palace-Hotel betekende dat
een groot verlies. Vanuit een zuiver
bouwkundig standpunt gezien was
het Palace-Hotel van architect Van
Belgischeplein 31 t/m 33
Liefland misschien wel interessanter
dan het Kurhaus. Het grote hotel
vormde een mooi voorbeeld van Ne
derlandse Jugendstil. Strak en so
ber in de met glanzend witte ver-
blendsteen opgemetselde hoofdvor
men, rond en sierlijk in de decoratie.
Deskundigen prezen bij de ople
vering van het gebouw in 1904 voor
al de gedurfde constructie. Door ge
wapend beton te gebruiken kon Van
Liefland een veel ijlere en lichtere
constructie ontwerpen dan met hou
ten of ijzeren draagbalken. In de
- een voorbeeld hoe ogenschijnlijk
bijkomstige onderdelen soms voor
het totaalbeeld onmisbaar zijn. Het
valt zeer te betreuren dat dit ge
bouw er nu niet meer staat. Ervoor in
de plaats kwamen hoge flats en een
lage, bedompte onderdoorgang, die
met een eufemisme 'Palace Prome
nade' wordt genoemd. Ze kunnen
het gemis bij lange na niet vergoe
den.
De nieuwe badplaats
In haar'geheel doet de Schevening-
se kust thans weinig meer denken
aan de badplaats van vroeger. In
plaats van tegen elegante en fijnge-
detailleerde fin de siècle-gebouwen
kijkt men nu tegen grootschalige
bouwmassa's van woonflats aan, die
op hun best niet al te lelijk zijn - de
enige nieuwbouw met karakter is
naar mijn gevoel de flat van Cees
Dam op de plaats van het vroegere
Seinpost.
Bij de sanering van Scheveningen
stond bij voorbaat vast dat er links
en rechts van het Kurhaus een dich
te en grootschalige bebouwing zou
komen van luxe appartementen en
kantoren. Om de investeringen in de
vervallen badplaats verantwoord te
maken moest de badplaats veel
dichter herbouwd worden, zo meen
de men. Het chaotisch aanzicht van
Torremolinos of Benidorm wilde men
echter voorkomen, daarom werd de
befaamde architect J. Bakema uit
Rotterdam gevraagd een stede
bouwkundig ontwerp te maken. Ba-
Paviljoen Von Wied.
achter nieuwbouw. Deze apparte
menten lopen trapsgewijs af naar dit
plein, om plaats te maken voor de
koepel. Het structuurplan van Bake
ma was tenminste wel doordacht,
jammer dat men voor de invulling
van het plan met middelmatige ar
chitecten in zee ging. Om van het
huidige aanzicht van Scheveningen
te kunnen genieten is het toch wel
een voorwaarde om op grote af
stand te gaan staan en de ogen half
te sluiten.
Paviljoen von Wied
Eén stukje kustlijn is sinds de dagen
van Mesdag merkwaardig genoeg
onveranderd gebleven: tussen het
Kurhaus en de flat van Cees Dam
ligt nog een strook duin van enkele
tientallen meters met in het midden
het Paviljoen Von Wied. Dit bekoorlij
ke gebouwtje figureert ook op het
Panorama van Mesdag. Het dateert
uit 1826 en is het oudste, nog be
staande bouwwerk van de bad
plaats. Het werd in opdracht van ko
ning Willem I ontworpen door Adria-
nus Noordendorp. Een fraai ge
schenk voor de gemalin des ko-
nings Frederica Louise Wilhelmina
van Pruissen. Via vererving viel het
in 1881 toe aan prinses Marie, die
gehuwd was met de Duitse vorst
Wilhelm Adolph Maximilian Carl
prins Von Wied.
Het ontwerp is een gaaf voor
beeld van het toen in heel Europa
