Prijs voor
Monumentenwacht
Buitenplaats in Heemstede
Monumentenprijs
Noord-Brabant
Een voorbeeld van multifunctioneel gebruik van een kerkgebouw: een ruimtevaart tentoonstelling in het koor van de Martinikerk in Groningen.
Bron: Rijksuniversiteit Groningen.
In een winkelstraat in de binnenstad van
Breda, staat de Rooms Katholieke St. Joost-
kapel. Dit is een klein, gotisch zaalkerkje
uit 1430, het is een rijksmonument. Het
kerkje wordt twee keer per dag gebruikt
voor diensten. Het is een open kerkje dat
door voorbijgangers bezocht kan worden,
er komen tussen de 200 en 600 bezoekers
per dag. Het is een voorbeeld van een
kerkje dat door zijn ligging mede een toe
ristische functie heeft.
De toekomst?
Als men de bedreigde kerken wil behou
den zal meer dan nu gezocht moeten wor
den naar bij de gebouwen aansluitende
bestemmingen. Nu ligt het initiatief veelal
bij de kerkbesturen en die beslissen nogal
eens tot afbraak van een gebouw dat, on
danks het feit dat het niet op een monu
mentenlijst staat, best behouden had kun
nen worden. De gemeenten Utrecht en Nij
megen hebben op eigen initiatief een aan
tal kerkgebouwen op rijks of gemeente
lijke monumentenlijsten laten zetten. Wil
de overheid kerken behouden dan zullen
er ook ideeën geleverd moeten worden
over de toekomstige functies, hierbij kan
een gemeente het voortouw nemen. Bij het
vestigen van nieuwe voorzieningen kan
gedacht worden aan een reeds aanwezig
kerkgebouw, alvorens wordt overgegaan
tot het plegen van nieuwbouw. Een voor
beeld is de verbouw van de Groningse
Sionskerk tot een buurtcentrum met Biblio
theek, sportzaal en eetzaal.
Geld is een belangrijke factor bij beslis
singen over het lot van een kerkgebouw.
Van de gemeentelijke en de rijksoverhe
den zou meer geld moeten komen, geld
dat gedeeltelijk opgebracht kan worden
door de nieuwe gebruikers van het ge
bouw.
De kerkgenootschappen werken nog
vaak met eeuwenoude structuren waar
mee de huidige problemen worden opge
lost. Een modernisering van de regels is
geboden. De kerkbesturen zouden ook
wat soepeler met de regels om moeten
gaan. Er worden ook kerkdiensten in niet-
kerkelijke gebouwen gehouden, dus
waarom geen niet-kerkelijke activiteiten in
een kerkgebouw?
De Prins Bemhard Monumentenprijs is
toegekend aan de Monumentenwacht Ne
derland. Aan deze prijs, die jaarlijks wordt
uitgereikt door het fonds, is een bedrag
van 100.000,- verbonden. Elke provincie
heeft zijn eigen Monumentenwacht. Zo'n 30
teams van elk twee Monumentenwachters
inspecteren monumenten en rapporteren
over gebreken aan een pand. Hiermee sti
muleert men het onderhoud aan monu
menten. Ook geven de wachters voorlich
ting aan eigenaars van monumenten. De
Monumentenwacht kreeg de prijs o.m.
omdat zij door haar werk het verval van
monumenten voorkomt en daarmee ook
ingrijpende restauraties weet te voorko
men'.
Begin juni verschijnt bij de Technische
Universiteit Delft onder de titel 'Heem
stede, architectonisch onderzoek van een
17de eeuwse buitenplaats' een omvangrijk
boek van de hand van L.B. Wevers. Deze
in Utrecht gelegen buitenplaats is vooral
beroemd om zijn grootse tuinaanleg en de
aan Daniël Marot toegeschreven inte
rieurs. Het uigebrande huis met de ge
spaarde interieurs van vier vertrekken en
zijn verwilderde tuin vormen het onder
werp van een afstudeeropdracht van de
auteur.
De prijs is 40,- bij voorintekening tot 15
mei. Intekening door overmaking van
40,- op giro 1539616 t.n.v. Werkgroep
restauratie te Delft onder vermelding
'Boek Heemstede'.
Ook dit jaar wordt weer de Monumenten
prijs Noord-Brabant uitgereikt. De Bra
bantse gemeenten, heemkunde-kringen
en monumenten-organisaties is gevraagd
voordrachten te doen, die uiterlijk 15 juli
moeten worden ingeleverd. Het thema
voor de inzendingen dit jaar: sociale wo
ningbouwcomplexen. Personen of organi
saties, die zich hebben ingezet voor het
behoud van cultuur-historische monumen
ten en landschappen kunnen meedingen
in Brabant. Inl. 04118-3366.
Heemschut, april 1990
41
