Voormalige hereboerderij in
Voorschoten gerestaureerd
1
li
CARLASCHEFFER
Tijdens een feestelijke presentatie is afgelopen najaar een gedenksteen aangebracht bij
de voormalige boerderij Voorstraat 11 te Voorschoten. Dit geschiedde door de twee ere
leden van Stichting Diogenes Voorschoten, te weten Mr. P. Cannegieter, burgemeester
van Voorschoten en de Mr. D.E. Krantz, oud-voorzitter van de Stichting. Hiermee wordt
de in 1985 gestarte restauratie van het pand afgesloten.
Het begon eigenlijk nog een jaar eerder, in
1984, toen de Gemeente Voorschoten, op
aanbeveling van de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg te Zeist, de Stichting
Diogenes Leiden vroeg of zij de restauratie
van het pand Voorstraat 11 op zich wilde
nemen. Het pand, een voormalige here
boerderij, die voorkomt op de Rijksmonu
mentenlijst en in 1966 door de Gemeente
was aangekocht, bevond zich na het jaren
lang achterwege laten van onderhoud in
een zeer slechte bouwkundige staat. Met
het Ambachts- Baljuwhuis is de statige
LodewijkXVI- voorgevel van Voorstraat
11 één van de belangrijkste blikvangers
binnen het beschermd dorpsgezicht aan
deze lommerrijke dorpstraat. Extra waar
devol is het huis door de aanwezigheid van
zeldzaam laat-18de eeuws beschilderd be
hang in de zgn. 'mooie kamer', in Voor
schoten uniek.
Om de restauratie van het pand te kun
nen coördineren werd op 17 mei 1984 de
Stichting Diogenes Voorschoten in het le
ven geroepen. Hiermee kreeg Voorscho
ten, in navolging van Amsterdam, Haarlem
en Leiden, als vierde gemeente een Stich
ting Diogenes. Deze stellen zich door het
aankopen, het restaureren en het exploite
ren van panden, die voorkomen op de
Rijks- of Gemeentelijke monumentenlijst,
het in stand houden van monumenten ten
doel. De eerste 2 Vz jaar van haar bestaan
is de nieuwe Stichting met raad en daad
bijgestaan door een aantal leden van de
Leidse Stichting Diogenes.
Voor een symbolisch bedrag van 1,00
per jaar heeft de gemeente het pand en de
grond aan de Stichting Diogenes Voor
schoten in erfpacht gegeven. De restaura
tie heeft in drie fasen plaats gevonden.
Aangezien het beschikbare subsidiebud
get van het rijk in 1985 te klein was voor
een totale restauratie, is in eerste instantie
begonnen met het in zeer slechte staat ver
kerende stalgedeelte. Dit deel is tot één
woning verbouwd. Het eigenlijke woonge
deelte van de boerderij werd zodanig in
tweeën gesplitst, dat het kon worden inge
richt tot twee wooneenheden, zonder dat
de oorspronkelijke structuur te zeer aan
getast hoefde te worden.
Een grote teleurstelling tijdens de res
tauratie vormde de sloop van de 18de
eeuwse koetshuizen, die onlosmakelijk
waren verbonden met de status van Voor
straat 11 als hereboerderij. Deze werden,
evenals met een gedeelte achter de boer
derij, verkocht aan een projectontwikke
laar. De nieuwbouw die hiervoor in de
plaats gekomen is, staat helaas nu wel erg
dicht bij het beschermd dorpsgezicht van
de Voorstraat.
Op 9 september 1985 begon aannemer
M.W. Meyerbv., onder leiding van het ar
chitectenbureau T. W. Mulder met de res
tauratie van de eerste fase. Een feestelijke
middengedeelte van de boerderij. Bij deze
gelegenheid werd Burgemeester P. Can
negieter vanwege zijn inzet voor de Stich
ting tot ere-voorzitter benoemd. Voor de
uitvoering van deze fase was de aannemer
Koninklijke Woudenberg te Ameide aan
getrokken.
Waren de kosten van de eerste fase
240.000,-, voor de tweede en derde fase
bedroegen deze 820.000,-. Een extra on
kostenpost vormde hierbij een hardnek
kige zwamaantasting in het houtwerk van
de kap, die zich bovendien had genesteld
in het stucwerk van de twee voorkamers.
Toen duidelijk werd dat er zich tijdens de
restauratie geen grote problemen meer
zouden voordoen, trokken de Leidse le
den uit Stichting Diogenes Voorschoten
zich op 15 december 1987 terug. Uit dank
voor zijn inzet werd de voormalige voorzit
ter, de Mr. D.E. Krantz, benoemd tot ere
lid. In maart 1988 konden de nieuwe bewo
ners hun woning betrekken.
De gerestaureerde hereboerderij aan de Voorstraat, (foto Stichting Diogenes)
oplevering volgde op 29 januari 1986. Op
dat moment was reeds subsidie aange
vraagd voor de tweede en de derde fase.
Helaas werd kort daarop bekend dat door
een op handen zijnde wijziging van het
subsidiebeleid in 1986 hiervoor géén geld
meer zou vrijkomen. Voor het nieuwe sys
teem kon wel subsidie worden aange
vraagd, maar eventuele toezeggingen kon
den pas na 1 januari 1987 worden gedaan.
Een nadeel was bovendien dat de eventu
ele beschikbare gelden pas vanaf 1990 en
de jaren daarop beschikbaar zouden ko
men.
Intussen werden nieuwe financiële bron
nen aangeboord. Diverse Voorschotense
bedrijven en particulieren waren bereid
de activiteiten van de Stichting te steunen.
Ook werden bijdragen ontvangen van het
Hoegenfonds van Heemschut, het Prins
Bemhardfonds en de Gravin van Byland-
stichting. Daarnaast zorgde de gemeente
voor de vóórfinanciering en verstrekte een
bank een lening.
Nadat eenmaal de toezegging voor de
Rijkssubsidie binnen was en tevens de Ge
meente en de Provincie geld beschikbaar
hadden gesteld, kon op 15 mei 1987 wor
den begonnen met de restauratie van het
'Mooie kamer'
Als laatste onderdeel van de restauratie
werden de uiterst waardevolle beschil
derde laat-18de eeuwse behangsels in de
'mooie kamer', door de restaurateur de
heer F.H. Roskam uit Broek in Waterland
ter hand genomen. Zij bestaan uit vier
grote arcadische landschappen en een
aantal kleinere doeken in 'grisaille', zgn.
'grijsjes'. Eén van de landschappen laat
een gefantaseerd beeld zien van het dorp
met de kerktoren. Mede door de zeer
slechte conditie waarin de behangsels ver
keerden, duurde de restauratie, die
120.000,- heeft gekost, bijna 2 jaar. Afge
lopen zomer konden de beschilderde be
hangsels weer in de 'mooie kamer' worden
teruggeplaatst. Als laatste onderdeel van
de restauratie werd in september het slot-
vemis aangebracht.
Na deze met hindemissen verlopen, maar
uiteindelijk toch zo succesvolle restauratie,
hoopt de Stichting Diogenes dat zij in de
nabije toekomst nogmaals de gelegenheid
zal krijgen een voor Voorschoten waarde
vol monument te mogen restaureren.
Carla Scheffer is free lance-journaliste te
Voorschoten.
24
Heemschut, april 1990
