Restauratie Bethaniënklooster gereed
Variëteit in bouwstijlen
De gemeente Olst kent een aantal archi
tectonische bijzonderheden die karakte
ristiek zijn voor de streek. In Olst zijn dit
bijvoorbeeld een aantal strikt symmetri
sche bouwwerken met een sterk geaccen
tueerde, vooruitspringende en verhoogde
middenpartij. Dit type treft men binnen de
bebouwde kom in verschillende varianten
aan. In de dorpen zijn het eerder de beeld
bepalende aspecten die voor behoud plei
ten, dan dat ze qua architectuur zo bijzon
der zijn. Het merendeel van de interes
sante objecten bevindt zich echter in het
buitengebied, waar men een veelheid aan
karakteristieke bouwtypen kan aantreffen.
Te noemen zijn de dijkwoningen, de dijk-
stoel (voor bewaking), de diverse halle-
huis-varianten, de prachtige havezaten, de
resten van de steenfabrieken met de zoge
naamde tunnelovens.
Merkwaardig zijn de T-boerderijen met
de hoge steile zadeldaken en de grote
muurvlakken tussen ramen en daklijst, met
soms kleine vensteropeningen. Dat de
boerenbedrijven in deze streek ooit zeer
welvarend zijn geweest is bij sommige
overduidelijk. Men ziet bijvoorbeeld rijk
geornamenteerde voorhuizen en een
merkwaardige a-symmetrische trapgevel.
Een prachtig voorbeeld is de boerderij 'De
Roze' (1636) aan de rand van Olst met de
typische in en uitgezwenkte klokgevel.
Inventarisaties
Olst telt 32 Rijksmonumenten, hetgeen een
aanzienlijk aantal is voor een dergelijke
gemeente. Het jaarlijkse restauratiebudget
via de RRM (Rijkssubsidie Regeling Res-
Pietersz. Huis en de Gemeenschap Oude-
zijds 100 samen werken. De laatstge
noemde gaat de fraaie overwelfde crypte
gebruiken voor oecumenische kerk
diensten. De daarboven gelegen zaal, die
van 1705 tot 1914 dienst deed als Oud-Ka
tholieke Kerk, is bestemd voor kamermu
ziekconcerten, ensemblerepetities en op
namen van klassieke grammofoonplaten.
In de uitbouwen en de kapruimten zijn
10 wooneenheden ingericht voor jonge
musici, aan te wijzen in overleg met het
Sweelinck Conservatorium. De restauratie
van het zwaar bouwvallige complex, een
der weinige restanten van de reeks kloos
ters die in de middeleeuwen tussen de Ou-
dezijds Achterburgwal en de Gelderse-
kade-Kloveniersburgwal lagen, werd uit
gevoerd door het aannemersbedrijf Scha
kel Schrale bv, onder leiding van het
architektenburo G. Prins bv. De inrichting
is verzorgd door het bureau Hans Wolff.
De voltooiing van het Bethaniënklooster,
met een gevelbreedte van 34 m het groot
ste en ook het oudste gebouw van de Be-
thaniënbuurt, vormt een mijlpaal in de
stadsvernieuwing in de omgeving. Na een
aantal restauraties door restaurerende in
stellingen wordt nu onder leiding van de
Amsterdamse Mij. tot Stadsherstel de ver
betering van dit historisch zo interessante
stukje binnenstad stelselmatig ter hand ge
nomen.
Heemschut, april 1990 21
tauratie), momenteel 93.000,- wordt ten
volle benut.
Onlangs kwam de restauratie van Huize
Westervoorde (eind 17de eeuw) gereed.
Voorheen bevond zich hierin het gemeen
tehuis. Nu wordt het door de gemeente
voor representatieve doeleinden gebruikt,
o.a. als trouwzaal. Het staat er nu nog wat
kaal bij, want de omgeving werd nog maar
kort geleden ingeplant. Wat de inventari
satie van de Jonge Bouwkunst betreft heeft
de gemeente het geluk gehad, dat het ge
bied in het kader van een afstudeerproject
aan de HTS-Zwolle in 1986 volledig werd
geïnventariseerd. Aansluitend heeft de
studente Wineke Allersma een 'Ad
viesnota gemeentelijk Monumentenbeleid
voor de Gemeente Olst' (december 1986)
samengesteld, een degelijk rapport, het
geen een goede basis bleek voor het te
voeren monumentenbeleid. Vervolgens
werd het jaar daarop Olst, als eerste Over
ijsselse gemeente, in het kader van het
MIP (Monumenten Inventarisatie Project)
geïnventariseerd. De eerste leidde tot een
lijst van ca 150 objecten, het MIP kwam op
een getal van 206.
Waarschijnlijk is de gemeente enigszins
overrompeld geweest door deze inventari
satie. De aanbevelingen in het rapport om
snel tot een gemeentelijke Monumenten
verordening en een definitieve lijst te ko
men ten spijt, gebeurde er in de volgende
jaren nagenoeg niets.
Stroomversnelling
1989 is het jaar dat het monumentenbeleid
van Olst in een sneller vaarwater is geko
men. In januari werd er een Monumenten
verordening en een Monumentencommis
sie ingesteld. Bij de samenstelling van de
laatste is gestreefd naar deskundige in
breng door de leden; politieke belangen
worden geweerd! Niet alleen de Olster ge
meenschap draagt monumentenzorg een
warm hart toe, maar ook de politiek, die
sloop van monumentwaardige panden een
halt toe wil roepen en de intentie heeft
veel subsidiegelden beschikbaar te stel
len.
De monumentencommissie, bestaande
uit 6 personen, is belast met het voorberei
dende werk en selecteert in welke volg
orde de panden op de gemeentelijk lijst
geplaatst worden. Potentiële monumenten-
bezitters en geïnteresseerden werden op
verschillende hoorzittingen voorgelicht. In
maart werd een inspraakprocedure ge
start voor de plaatsing van 35 panden op
de gemeentelijke lijst. Er werd overigens
maar één bezwaarschrift aangetekend. In
september werden deze 35 objecten ge
plaatst en een subsidieregeling vastge
steld; de gelden zijn afkomstig uit het
fonds Stads- Dorpsvernieuwing en zijn
ook in de toekomst gegarandeerd. Inmid
dels hebben al dertien eigenaren een on-
derhoudssubsidie aangevraagd en zijn de
eerste werkzaamheden begonnen. De ei
genaar kan aanspraak maken op 30% van
de kosten tot een maximum van 4500 gul
den.
In december van het afgelopen jaar is
vervolgens de voorbereiding gestart van
de tweede fase; het plaatsen van nogmaals
ca dertig panden. In het magische jaar
1992 hoopt Olst een gemeentelijke lijst met
ruim 100 panden te bezitten.
Na een restauratie die anderhalf jaar duurde en rond 4 miljoen heeft gekost, is op 14
december door drs. A. P. T. van Pol, voorzitter van het stichtingsbestuur, het Betha
niënklooster in de Amsterdamse Bamdesteeg in gebruik gesteld.
Dichtgetimmerd en inwendig gestut heeft ming. Deze werd aangereikt door de Stich-
het uit ca. 1450 daterende gebouw tiental- ting Bethaniënklooster waarin het R. C.
len jaren gewacht op een nieuwe bestem- Oude-Armenkantoor, de stichting Jan
De muziekzaal van het gerestaureerde Bethaniënklooster aan de Bamdesteeg in Amsterdam,
(foto Maarten Brinkgreve)