Kleurtoepassing in de architectuur Waalkerk wordt gesloopt ISI Cl 1D Ê\LmCm Ls/ÉTf f OLGA VAN DER KLOOSTER Congres over kleur in historische omgeving op 22 november De belangstelling voor kleur in de architectuur is weer groeiende, zowel voor kleurtoe passing in de moderne architectuur, als voor de toepassing ervan in de historische architectuur. Met deze belangstelling groeit ook de discussie over dit thema. Deze discussie beweegt zich tussen tegengestelde visies. De ene is dat met kleur de architectonische eenheid in een straat of stedelijke omgeving moet worden bereikt of hersteld. De andere visie is dat met kleur juist de verschillende bouwstijlen en -vormen moeten worden geaccentueerd. Aanhangers van deze laatste opvatting vinden ook dat kleurtoepassing sterk afhankelijk is van de persoonlijke smaak, die best in de architectuur tot uiting mag komen. Naast deze discussie over de esthetische kwaliteit van kleur doet zich in de monu mentenzorg nog een andere discussie voor. Men vraagt zich af of monumenten in de kleuren van onze eigen tijd mogen wor den geverfd of dat de oorspronkelijke kleuren moeten worden aangebracht. In dit laatste geval draagt kleur bij tot de his torische waarde van het gebouw, vindt men. Is het echter wel mogelijk om de oor spronkelijke kleur van een monument te achterhalen, dat al zoveel eeuwen oud is, zo vragen sommigen zich af. Er is een aan tal factoren, dat kleurreconstructie ernstig bemoeilijkt. De eerste factor is dat veel monumenten aan het begin van deze eeuw van hun verf- en pleisterlagen werden ont daan (zie Heemschut 1/2 1989). Hierdoor is het onmogelijk geworden de oorspronke lijke kleur te achterhalen; die is verdwe nen. Het komt echter wel voor dat ge verfde onderdelen bij restauraties of ver bouwingen te voorschijn komen en ook heeft men weieens het geluk een monu ment aan te treffen waar nog verfsporen te vinden zijn op plaatsen waar de toenma lige schoonmakers niet goed bij konden. Dan doet zich een probleem voor bij de onderzoeksmethodes die worden gehan teerd om de oorspronkelijke laag te kun nen vaststellen. Een veelvuldig toegepaste methode is het afkrabben of afschrappen van verflagen totdat de onderste verflaag bloot komt te liggen. Verondersteld wordt dan vaak, dat deze eerste laag per defini tie de oorspronkelijke laag is. Daar is niet iedereen het over eens. Buitenschilderwerk verweert en moet na zo'n tien jaar (sommige verflagen hou den langer, andere weer korter) worden opgeknapt. Niet zelden gebéurt het, dat de schilder verflagen wegbrandt of wegkrabt om een vlak en hechtend oppervlak te krijgen voor zijn eigen schilderwerk. Ver flagen verdwijnen ook wanneer onder houd uitblijft of wanneer bouwonderdelen worden vervangen door nieuwe. Het is niet onwaarschijnlijk dat dit ook in het ver leden gebeurde. Het is hierom dat sommi gen twijfelen aan de betrouwbaarheid van deze onderzoeksmethode. Betrouwbaarder zou de chemische en mi cro-analytische methode zijn waarbij de ouderdom van de verflaag kan worden be paald. Wanneer de ouderdom overeen komt met die van het monument, kan met grotere zekerheid de authenticiteit wor den vastgesteld, hetgeen ik uit eigen prak tijk kan bevestigen. Dan nóg is de dis cussie over kleurtoepassing niet geluwd. Kleurreconstructie geschiedvervalsing? Eén van de belangrijkste stelregels in de huidige monumentenzorg is: behoud van het monument als historisch document (hoewel deze regel op grote schaal met voeten wordt getreden). Dat wil zeggen dat alle verbouwingen en veranderingen die het monument in de loop van de tijd heeft ondergaan en die in het gebouw zijn te herkennen, bewaard moeten blijven. Die veranderingen vertellen namelijk de geschiedenis van het monument. Ook de verschillende kleuren die in de loop der tijd op het gebouw zijn aange bracht vertellen een geschiedenis. Aan hangers van deze theorie vinden dat kleur reconstructie een zekere vorm van ge schiedvervalsing is en dat juist een geheel eigentijdse kleur bijdraagt aan de verdere historische ontwikkeling van het monu ment. Het is duidelijk: het laatste woord over kleurtoepassing is nog lang niet ge vallen. Congres Geïnteresseerden die wensen deel te ne men aan deze discussie, of die op de hoogte willen geraken van de laatste ont wikkelingen op dit gebied, kan ik het con gres 'Het Palet van de stad' van harte aan bevelen. Het congres vindt plaats op 22 november 1989 in de Jacobijnerkerkte Leeuwarden om tien uur 's morgens. Het is georganiseerd om hen die vanuit verschil lende disciplines met kleur en historische omgeving bezig zijn bijeen te brengen. Zij kunnen kennis maken met de standpunten van internationale deskundigen op histo risch, esthetisch en technisch terrein. Produkten en technieken zullen worden gepresenteerd en over de al dan niet ge lukkige kleurtoepassing in de stad (men kan aan een rondleiding deelnemen), kan worden gediscussieerd. Overigens is de toegangsprijs 120,- per persoon. Nadere informatie kan telefonisch worden inge wonnen: 088-137888. Olga van der Klooster is bouwhistorica en consultant architectuurconservering. Zij werkt mee aan dit congres. Het laatste Monument van de Maand dit jaar in Friesland. Vanaf 4 november staat de NH kerk te Rinsumageest open voor bet publiek op vrijdag, zaterdag en zondag van 13-17 uur. Het koor van de kerk stamt uit ca. 1100 (foto Winfried Walta) Heemschut, sept.-okt. 1989 41

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1989 | | pagina 41