'Bulldozer staat geenszins
klaar1
MONUMENTENBELEID
B. en W. van Amersfoort in reactie op artikel in Heemschut:
Het college van B. en W. van Amersfoort heeft ons geschreven pijnlijk getroffen te zijn
door het artikel in het mei/juni-nummer van Heemschut onder de kop 'Bulldozer staat
klaar in Amersfoort'. Graag bieden we het college de gelegenheid tot commentaar op het
sterk opiniërende artikel van ons lid Rob Lureman, dat hij overigens geheel op persoon
lijke titel schreef. Plaatsing van dit soort bijdragen betekent niet, dat onze Vereniging
inhoud en opinie zelf voor haar rekening neemt. De zelfstandig functionerende redactie
wil door het opnemen van bijdragen als deze de discussie stimuleren onder al diegenen,
wie het culturele erfgoed ter harte gaat. We vroegen daarom auteur Lureman zelf weer te
reageren op het commentaar van B. en W. Ook dit commentaar is weer voor eigen
rekening van de auteur. Hieronder komt eerste het college van B. en W. aan het woord.
'Het is zeker juist, dat in de komende jaren
in het stadsgebied tussen het station en de
historische binnenstad en het direct daar
aan grenzende vroegere industrieterrein
ten noorden daarvan, ingrijpende veran
deringen zullen plaatsvinden', zo schrijven
B. en W.
Onjuist is volgens het college 'het over
grote deel' aan informatie zoals dat is neer
geschreven in het artikel 'Bulldozer staat
klaar in Amersfoort'. Hieronder de correc
ties die het wil aanbrengen plus een reac
tie van de auteur.
"Wellicht zal de Amersfoortse gemeente
raad in haar vergadering van januari 1990
zich uitspreken over de herziening van het
bestemmingsplan voor het betreffende ge
bied', aldus de brief van het college, dat
wij verder aan het woord laten.
'De ambitieuze opzet daarvan kan niet
worden ontkend. Een rondwandeling door
dit gedeelte van de stad maakt duidelijk
dat alleen een plan met de nodige samen
hang hier een oplossing kan bieden.
Vanzelfsprekend is afbraak van zekere
bebouwing daarbij onontkoombaar. Mo
numenten, zowel van de rijks- als de ge
meentelijke lijst, beschermde stadsgezich
ten en waardevolle ensembles blijven daar
echter buiten. De overige gebouwen zul
len, na zorgvuldige afweging, en wat be
langrijker is, na een afzonderlijk per pand
uit te voeren motivering, pas kunnen wor
den afgebroken. 'De Bulldozer staat' dan
ook geenszins 'klaar'!
Station
Van het stationsgebouw van Margadant
onderkennen ook wij de architectuurhisto
rische betekenis. Niet behorend tot de al
lerkostbaarste juwelen zijn we deson
danks van mening dat het Amersfoortse
NS-station bijzonder karakteristiek is.
De afweging van monumentale waarden
van spoorwegstations heeft zich echter
reeds in 1973 ontwikkeld in een overleg
tussen de Rijksdienst voor de Monumen
tenzorgen de directie van de Nederlandse
Spoorwegen.
In die periode werd bewust gekozen vóór
het plaatsen van het stationsgebouw van
de Nederlandsche Centraal Spoorweg
Maatschappij (architect Mc. J. Kamper-
dijk), en het niet plaatsen van het station
van Margadant op de Rijksmonumenten
lijst. Vrij spoedig daarna zijn de gesprekken
tussen de Nederlandse Spoorwegen en
ons college op gang gekomen. Deze zou
den leiden tot de plannen en een nieuw
gebruiksprogramma voor het Amers
foortse hoofdstation, het busstation en het
stationsplein. Bindende afspraken waren
daarvan het gevolg. Hoezeer de monu
mentale waarde van het complex thans
ook wordt onderschreven, de gemeente is
niet meer in de positie om de plannen te
doen herzien.
De situatie van het hoekpand Stations-
straat/Regentesselaan zal niet als voor
vorm van winkels en gemeenschappelijke
voorzieningen, cultuur en dienstverlening.
Met de uitvoering van het plan is inder
daad naar schatting een bedrag van 1,6
miljard gulden gemoeid. Daarbij moet
evenwel worden bedacht dat deze uitgave
een totale omzet inhoudt van voorberei-
den, bouwen, inrichten en afwerken, geza
menlijk te financieren door de overheid en
het bedrijfsleven en dan nog over een pe
riode van twaalf a vijftien jaar!
Het is duidelijk dat voor het bijeenbrengen
van de benodigde gelden een beroep op
de rijksoverheid wordt gedaan, een ge
bruikelijke gang van zaken waarvan de
noodzaak door het rijk wordt erkend. De
gesprekken hierover, gebaseerd op prin
cipetoezeggingen, vorderen.
Geen tweede stadshart
Dat Amersfoort een tweede stadshart zal
krijgen is onjuist. De aanvullende functies
waarover hierboven al werd gesproken,
zullen echter worden gerealiseerd buiten
het historisch belangrijke gedeelte van het!
centrum, zonder het échte stadshart one
venwichtig te belasten. Dit oude stadsdeel
zal, als vast en niet weg te cijferen onder
deel van de groeistadontwikkelingen,
vooral in kwalitatieve zin groeien. Met het
specifiek aanpassen, maar vooral met de
herstellingen, restauraties en de verbete
ringen van het openbare gebied zal dan
Mooi voorbeeld van nieuwbouw in de jaren '50 die goed aansluit op de historische omgeving.
beeld gelden voor de uitgangspunten en
de aanpak van het ontwikkelingsgebied.
Dit pand vormt zelfs geen onderdeel van
de OCA-plannen. De mededeling over dit
pand berust op een kennelijke vergissing.
Het ligt niet in de bedoeling bestaande his
torisch waardevolle bebouwing te bruske-
ren met een reeks van stedebouwkundige
conflicten.
De cijfers rond het onderwerp groeistad
zijn juist. Zij geven ook een beeld van de
omvang van de inspanningen om dit pro
ces op een evenwichtige manier te ver
werkelijken. Dit houdt in, dat niet kan wor
den volstaan met het alleen maar bouwen
van woningen in de buitengebieden, maar
dat ook moet worden gezorgd voor een
versterking van de werkgelegenheid en
een typische centrumfunctie. Deze in de
ook onverminderd worden doorgegaan.
Terugkerend naar het plangebied, de mo
numenten-inventarisatie van de jongere
bouwkunst heeft duidelijk gemaakt dat,
voordat ook maar de eerste tekenen van
het ontwikkelingsplan naar voren kwa
men, de werkelijke monumentale waarden j
van bescheiden aard zijn. Niettemin voor
ziet het plan in het laten voortbestaan van
de monumentale gebouwen en ensembles.1
In tegenstelling tot wat in het artikel wordt
beweerd, blijven zowel het historische
stratenpatroon als de niveauverschillen
gehandhaafd.
De voorgestelde situatie rond de Eem-
haven is anders dan in het artikel is be
schreven. Aan de historische waarden van
de op ons initiatief in 1982 gerestaureerde
korenschuur op de kade zal op een pas-
38
Heemschut, sept.-okt. 1989
