Huis van Brecht volgend jaar gerestaureerd
Het structuurplan zal dan tevens nadruk
kelijker de voorwaarden dienen aan te ge
ven voor de instandhouding van het histo
risch karakter van het gehele beschermd
stadsgezicht, niet alleen het gehele 'eitje',
maar ook de uitlopers, om een en ander
nadien uit te kunnen werken in bestem
mingsplannen, die dan het gehele be
schermde gebied dienen te omvatten.
Thans beslaat het beschermd stadsgezicht
slechts een klein gedeelte van het 'eitje',
rond Maikt, Kasteelplein, Havermarkten
Vismarkt. Een uitwerking, zoals hiervoor
wordt voorgestaan, hoeft ook geen enkel
probleem te vormen voor de winkelnering
in de binnenstad. Integendeel in de Vee
marktstraat is bijvoorbeeld reeds getracht
deze synthese tot stand te brengen, met
succes.
Toren omstreden
Hoe juist de hiervoor geleverde kritiek op
de bijstelling is, blijkt uit het feit dat zeer
onlangs een bouwvergunning is afgege
ven voor de bouw van een hotel van zeven
a acht verdiepingen aan het Kasteel
plein, op welke aanvrage de MAR negatief
heeft geadviseerd. Deze 'toren' komt ach
ter enkele belangrijke monumenten te
staan, waardoor niet alleen deze monu
menten letterlijk overschaduwd worden,
maar waardoor ook het zicht op een groot
gedeelte van het eitje, met de grote kerk
incluis, weggenomen wordt. Daarnaast is
het noodzakelijk om zorg te dragen voor
een goede ambtelijke ondersteuning, die
gecoördineerd dient te worden door één
dienst, welke voorlichting geeft en voor de
burgers als loket kan dienen, hetgeen ook
door de MAR wordt voorgestaan. Ten
einde ook de burgerij te betrekken bij het
monumentenbezit, is de MAR voornemens
haar adviezen te publiceren.
Ook nieuw cultureel elan nodig
De komende jaren staat er in de binnen
stad van Breda veel te gebeuren, daar een
groot aantal monumentale panden leeg zal
komen. Daarbij kan de gemeente, als eige
naresse van een groot aantal panden, hel
pen een nieuw elan tot stand te brengen
voor het zakelijke en culturele leven in de
binnenstad door voor een goede invulling
ervan zorg te dragen door middel van een
herschikking van bijvoorbeeld culturele
instellingen. Particulieren dienen bij de in
standhouding van hun monumentale ge
bouwen - gestimuleerd te worden - ook
de cultuur historische waarde mee te laten
wegen en niet enkel op economische
gronden monumenten te laten verkrotten,
zoals Vroom en Dreesmarm thans bijvoor
beeld laat gebeuren met het monumentale
Oude Dames Tehuis in de Waterstraat.
Een goede samenwerking tussen alle be
trokkenen in het kader van wellicht een
gemengde privaat-/publiekrechtelijke
overeenkomst ter bescherming en in
standhouding van niet alleen monumenten,
maar ook van de historische gebieden, is
voor Breda en haar monumentale centrum
van het grootste belang.
'Breda vooruit, de klokken luiden,
Breda, gij blijft de parel van het zuiden'.
jnr. D. J. Merhottein is lid van het Algemeen
Bestuur van Heemschut
Met dank aan M. Strooper
Volgend jaar zal het oudste woonhuis van Breda, het Huis van Brecht, een laatgotisch
patriciërshuis uit 1536 in opdracht van de Koninidijke Militaire Academie worden
gerestaureerd en herbestemd tot bibliotheek van de Academie. Bouwhistoricus
Dröge heeft de afgelopen maanden onderzoek gedaan naar de bouwgeschiedenis
van dit unieke gebouw om de randvoorwaarden te kunnen aangeven die het gebouw
zelf oplegt aan het restauratieplan straks. In het stadspaleisje woonde in de zestiende
eeuw de familie Brecht, waarvan de heer des huizes hoveling was bij het hof van de
Nassau's, die in het naastgelegen 'Kasteel van Breda', nu het hoofdgebouw van de
KMA, resideerden. In 1829 werd het woonhuis door Defensie gekocht om als militair
hospitaal te gaan dienen. Na de Tweede Wereldoorlog werd het gebouw een militair
depót en werd er een mess ingericht.
Het Huis van Brecht. Links de dichtgemaakte galerij.
In mei en juni van dit jaar is het histo
risch voor Breda unieke bouwwerk ge
heel 'uitgepeld' en ontdaan van 19de
eeuwse toevoegingen zoals plafonds
en scheidingswanden en 20ste eeuwse
systeem plafonds. Wie nu het huis bin
nenkomt ziet dus de oude 16de eeuwse
schil met de oorspronkelijke indeling
van het gebouw, behalve dan de
nieuwe 19de eeuwse vleugel, die ook
ten behoeve van de bibliotheek van de
KMA zal worden ingericht. Bouwhisto
ricus J. Dröge vertelt ons tevreden te
zijn over het respect, dat Defensie bij
deze restauratie toont voor de histori
sche waarde van het gebouw. Dat is
wel eens anders geweest. Uit andere
bronnen bleek ons, dat men bij de res
tauratie van het KMA-hoofdgebouw,
,het Kasteel dus, destijds nogal rigou
reus te werk ging en bijna uitsluitend
'technisch'restaureerde. Dröge zal als
bouwhistoricus adviseren om daar
waar het oude 16de eeuwse beeld ver
sterkt kan worden dit zichtbaar te ma
ken. Hij denkt bijvoorbeeld aan herstel
van orginele oude geprofileerde kin
derbinten en een oud 16de eeuws
kruisvenster. En ook zouden de ver
diepingsbalklagen uit die eeuw, weer
in ere kunnen worden hersteld. De
noodzakelijke nieuwbouw ten behoeve
van de bibliotheek hoeft voor hem ze
ker niet historiserend te zijn. En alle
toevoegingen uit latere eeuwen kunnen
wat hem betreft verdwijnen. Zo kan er
een boeiend contrast ontstaan tussen
de originele 16de eeuwse situatie en ei
gentijdse architectuur.
Een reconstructie, die wat hem be
treft wel op zijn plaats zou zijn, is het
weer open maken van de in de 17de
eeuw dichtgemaakt overwelfde galerij
aan de buitenkant van het gebouw. Dat
zou het gebouw veel aardiger maken
denkt hij. Te vrezen valt echter dat de
in het gebouw te vestigen bibliotheek
de ruimte van de nu afgesloten galerij
nodig zal hebben. Een heet hangijzer
dus.
Bij het bouwhistorisch onderzoek is
ook een heel interessante ontdekking
gedaan. Onder het Brecht Huis zijn na-
melijk sporen ontdekt van een nog ou
derhuis uit de 15de eeuw. Zo is er een
schouw uit die periode gevonden en
een schilderij: een achtpuntige ster.
Het zou natuurlijk erg voor de hand lig
gen om die vondsten blijvend zichtbaar
te maken. Dröge weet niet of men be
reid zal zijn dat te honoreren. Als
Heemschut zouden we hem graag een
steun in de rug willen geven. Een stad,
die zichzelf en zijn historie respecteert
kan het zich niet veroorloven sporen
van de oudste bewoning ter plaatse te
negeren. We hopen, dat ook Defensie,
dat zo goed meewerkt aan het behoud
van het Huis van Brecht, eerbied voor
deze oudste woonsporen van Breda wil
tonen.
J.K
Heemschut, sept.-okt. 1989
31
