Langs de resten van de Peel MONUMENTENROUTE EVERHARDJANS Impressies van een heemschutter op de Peelroute Bij het horen van de naam 'de Peel' denken we onwillekeurig aan de streekroman 'De Peelwerkers' van Antoon Coolen. Verworpenen der aarde, die zwoegden voor hun bestaan. Nu ziet dit landschap er stukken welvarender uit, hoewel het eigen karakter van deze grenszone tussen Limburg en Brabant nog goed af te lezen is, voor wie op fijnere nuances Jet. Venray Mijn reis begon in Venray, dat inderdaad 'aan de rand van de Peel' ligt, zoals de ANWB-routebeschrijving zegt. De plaats naam Venray wijst op ontginningen, temid den van vennen. Deze plaats wordt visueel beheerst door de monumentale, rijzige St. Petruskerk. Het is een royale pseudo-basi- liek met een diep middenkoor. De door oorlogshandelingen verwoeste toren (ge start in 1401) werd vervangen door een verstrakt baksteenexemplaar, gereedge komen in 1950. Enkele middagen per week (14-16 uur) is het interieur te bezich tigen. De vlaai met koffie smaakt uitste kend, en ik wandel langs de belangrijkste panden van de winkelstraten. Helaas sloeg de HEMA onaangenaam toe bij een deftig herenhuis van 7 traveeën met hoekblok- ken, en zorgde voor een glazen 'doorge zaagd weesmeisje' (beneden). Ook winkels kunnen 'aangepast' worden gerenoveerd, als het gaat om een nieuwe pui (waar blijft het welstandstoezicht?). Het in Neo-Renaissancetrant uitgevoerde ge meentehuis is wat hard van structuur, en dateert uit 1924. Overloon Iets ten noorden van Venray ligt Overloon, dat bekend is geworden door 'the Battle of Overloon'van. 1944. Hier ligt het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum. Langs een wandelroute veel oorlogstuig uit de Tweede Wereldoorlog, druk bekeken door belangstellende toeristen. In het functionele museum (met veel glas) zijn beelddocumentatie, uniformen en wapens bijeengebracht, op goed niveau. Hier be vond zich ook een centrum voor onderdui kers. Videofilms in het museum maken al les zichtbaar. Deuxne Langs Stevensbeek en Rips, voormalige Peeldorpen, voert de Peelroute door de Nederheide naar Deume (Noord Brabant) de geboorteplaats van Antoon Coolen (1897-1961). Daar werd ik verrast door mu ziek en feestgedruis vanuit het aan de straat gelegen Grote Kasteel, waar 's a- vonds een reünie zou worden gehouden. Dit is ongetwijfeld een idee voor het ac tiveren van andere (geschikte) kasteelruï nes in Nederland en daarbuiten. Het archi tectonisch erfgoed zou op deze wijze ook voor jongeren meer kunnen gaan beteke nen. De hoofdmassa van dit kasteel dateert uit de vijftiende eeuw, met kruisvensters (baksteenwanden) 'De Wieger' Deume is vermaard vanwege medicus- pictor Hendrik Wiegersma (vgl. de film 'Dorp aan de rivier"). Tijdens zijn leven werd zijn statige huis een trefpunt voor kunstenaars uit binnen- en buitenland. Het is nu te bezichtigen als Gemeentemuseum 'De Wieger'. Dit expositiecentrum voor 'klassieke' moderne kunst bevat veel kunst uit het interbellum tussen 1918 en 1940. Het expressionisme en realisme (Kruyder, Zadkine, Charley Toorop) is sterk verte genwoordigd. De fraaie collectie volkskunst van wijlen Wiegersma is zowel hier als in het Neder lands Openluchtmuseum te Arnhem voor de gemeenschap bewaard gebleven (fijne collectie met de hand gesneden wandel stokken en breischeden). Aan de Liesselseweg ligt een fraaie beltmolen, die nu als dierenspeciaalzaak dienst doet. Een merkwaardig voorbeeld van 'recycling'. Verder nog authentieke en wat 'rijker' verbouwde arbeidershuisjes aan dezelfde straat, die aan een verdwe nen weverij van servetten herinneren. Interessant is een oude, bouwvallige boerderij van het langgeveltype die ik aan de Snoertsebaan 37aantrof, op weg naar Griendtsveen. Het heeft een wolfdak van riet en pannen (bouwvallig), een langge veltype met 2 inrijdeuren in de zijwand, gepleisterd en wit geschilderd (kunstma tige voegen). Twee leibomen bekronen een beschuttende haag, die als een shawl om het huisje ligt. Het zal wel niet bewaard kunnen blijven. Asten Daarna volgt Asten, bekend vanwege de klokken- en carillongieterij van Eysbouts (niet te bezichtigen). Imposant is het raad huis, ontworpen door de 'katholieke Ber- lage': architect A. J. Kropholler (jongere r-A? Molen te Vlierden (Deume) Heemschut, sept.-okt. 1989 15

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1989 | | pagina 15