Moe maar voldaan terug
van fietstocht langs
Westbrabantse
monumenten
ffl
MONUMENTENROUTE
BERT FRANSSEN
Brabant overdekt provincie met monumentenroutes
Fiets- en autoroutes langs de monumenten van West-Brabant. De Brabantse VWpakt de
zaken ambitieus aan. Zij wil in alle delen van de provincie fiets- en autoroutes uitstippelen
om de mensen naar monumenten en musea te lokken. Dat gebeurt in opdracht van
Gedeputeerde Staten. Drie routes zijn al klaar: Kempenland (zie elders dit nummer),
Noordoost-Brabant en, sinds kort, West-Brabant. In 1992 moet het karwei geklaard zijn.
Heemschut-redacteur Bert Franssen wil wel fietsen. Maar, hoe doet hij zulks vanuit
Amsterdam? Een verslag.
Ik maak het de VW niet gemakkelijk.
Want ik wil West-Brabant per fiets doen,
vertrekkend van mijn woonplaats Amster
dam met als uitgangspunt, dat mijn route in
elk geval via Willemstad zal lopen - waar
ik nog nooit geweest ben, hetgeen voor
een redacteur van Heemschut een lichte
schande heet. Vraag ik teveel van mezelf.
Dat nu lijkt me ook weer niet. Aanne
mende dat de Brabantse WV juist ook Ne
derlanders uit andere streken van het land
naar haar monumenten wil lokken, lijkt
Amsterdam geen buitenissige vertrek
plaats. Willemstad vormt samen met Ber
gen op Zoom de hoofdschotel. De route
West-Brabant loopt van Willemstad in het
noorden, via Oudenbosch en Roosendaal
naar Ossendrecht in het uiterste zuiden, en
dan via Bergen op Zoom, Halsteren, en
Dinteloord weer naar boven. Breda en Ef
fen-Leur vallen er buiten.
Eén probleem doet zich al onmiddellijk
voor. De route bedraagt 120 km. Maar ik
leg geen 120 km in één keer af, dat kan ik
u wel vertellen. Want dat zou dan de eer
ste keer in mijn leven zijn. 50 km, dat is
misschien nog te doen.
Het uitvoerige documentatiemateriaal
van de VW 9,95) voorziet echter in
meerdere gebruiksmogelijkheden. Je kunt
naar eigen keuze een route samenstellen
en eventueel gebruik maken van zoge
naamde 'kortsluitroutes', die grote stukken
van de officiële route afsnijden. En zo kies
ik voor een noordelijk stuk, omsloten door
Willemstad, Klimdert, Zevenbergen,
Standdaarbuiten. Eenderde van de route,
schat ik.
Ik wil vanuit Amsterdam per trein naar
het gebied en bij een station een fiets hu
ren. Maar dat is moeilijk. Volgens het
spoorboekje hebben in heel West-Brabant
slechts Roosendaal, Bergen op Zoom, Ze
venbergen en Oudenbosch een NS-station.
Een fiets kan je bovendien slechts huren in
Roosendaal en Bergen op Zoom. Na veel
geblader in mijn spoorboekje besluit ik in
Dordrecht uit de trein te stappen, aldaar
een fiets te huren, met fiets en al de trein
naar Zevenbergen te nemen en daar mijn
route te beginnen.
Zevenbergen
Op een bewolkte maandag in augustus ar
riveer ik met mijn gehuurde fiets, die niet
op slot blijkt te kunnen en waarvoor ik in
Dordrecht een borgsom van 200 gulden
achterliet, om drie uur 's middags in Ze
venbergen. Ik ben er nog nooit geweest,
maar het dorp is best de moeite waard.
Sfeerrijk hoogtepunt is de Markt met zo
veel linden, dat het wat moeilijk is zicht te
krijgen op een aantal mooie panden.
Dominant is een malle kerk in een soort
Delftse School-söjl met een veel te hoge
toren, die tóch uitstraling heeft. De Neder
landse Hervormde Kerk echter is prachtig,
de oudste delen werden rond 1400 ge
bouwd. De kerk liep zware schade op tij
dens de Tweede Wereldoorlog, de toren
kwam naar beneden, maar is herbouwd en
ziet er weer puik uit. Je kunt er helaas niet
in, ik had van tevoren moeten opbellen. Je
kunt trouwens nergens in, in West-Bra
bant. Ik kom in het verdere verloop van
mijn fietstocht louter kerken en dergelijke
tegen, waarvan je het interieur kunt bezoe
ken mits je van tevoren een afspraak hebt
gemaakt.
Aan de Markt staan verschillende pan
den die het bekijken waard zijn, al staan ze
niet in het begeleidende boekje.
Het huidige Raadhuis van Willemstad: het
Mauritshuis (fotobureau Sabel en Daniels)
Het oude Raadhuis van Willemstad (foto J. W.
Schulte Nordholt)
Standdaarbuiten
Ik verlaat Zevenbergen, kom moeizaam op
de goede route, richting Standdaarbuiten.
Ik rij op een dijk. Zacht briesje, licht be
wolkte hemel, temperatuur juist boven de
20 graden. Niemand te zien, ook het omrin
gende land geeft geen levensteken. Ik er
vaar 'de Kosmos' en krijg gedachten van
oneindige relativering. Tussen mijn hand
en het stuur houd ik de Fietsroute ge
klemd. 'Huizersdijk gaat over in Molen
dijk.'Dat nu kan ik me niet goed voorstel
len. Waar blijft de Molendijk? Na een mi
nuut of 20 een bordje: Markdijk... Ik heb
het al zo'n beetje opgegeven, deze reis is
niet aan mij besteed, als 100 meter verder
alsnog een bordje verschijnt: Molendijk.
Onderweg, belooft mijn documentatie,
zijn drie boerderijcomplexen te bewonde
ren. En wel op de huisnummers 7,15 en 23.
Maar er zijn geen nummers te ontcijferen.
Dan maar de beschrijving van mijn boekje
geraadpleegd. Ik zoek en vind de pandjes,
waarvan bijvoorbeeld 'de raamomlijstin-
gen zijn gestuct en voorzien van kuiven.'
Eindelijk bereik in de straten van Stand
daarbuiten.
'Standaarbuiten te klein? Kom nou!'is de
leuze op een pamflet, vermoedelijk tegen
een gemeentelijke herindeling gericht. Ik
kom bij een min of meer markante katho
lieke kerk met een afgeknotte toren en rij
verder. Kijk in mijn boekje: ik heb een mo
nument gemist, het raadhuis nog wel. Keer
terug. Tja, het raadhuis, met een voorgevel
uit 1938. Verbijstering. Zelden zag ik bene-
pener architectuur, zelden zulke burger-
Heemschut, sept.-okt. 1989
11
