NIEUWS UIT DE
Zeeland
Kerk in perspectief
Restauratie 42
Haagse panden
Restauratie
Willibrordus in
Ziexikzee
KNSM-eiland moet
openbaar
Bezorgdheid over
'wild baggeren'
Dorpsschool niet
slopen
Verleden en heden van de Sint
Maartenskerk te Wemeldinge
Den Haag - De gemeente Den
Haag is begonnen met de restaura
tie van 42 panden in het oude cen
trum. Het gebeurt in het kader van
een project, 'Dwarsweg-weg' ge
heten. In 1982 zag de gemeente
raad definitief af van een verkeers
weg, dwars door de stad met inbe
grip van het oude centrum. De
dwarsweg was dus weg, en men
kon zijn aandacht gaan richten op
een verbeteringsplan van de oude
wijken. De restauratie van de 42
monumenten werd een onderdeel
daarvan.
De panden verschillen sterk van
elkaar. Er zijn er met zeventiende
eeuwse gevels en met Jugendstil-
omamenten. Een deel is bewoond,
een ander deel is bedrijfsruimte.
De panden staan aan het Spui, de
Bierstraat, de Kranestraat, de
Nieuwe Molstraat, de Stille Veer
kade, de Amsterdamse Veerkade,
de Wagenstraat, het Zuidwal, de
Dunne Bierkade en de Paviljoens
gracht. Volgens het restauratieplan
komen er 73 woningen, vijf wonin
gen voor groepen, 23 bedrijfsruim
ten en zestien ateliers in. De kosten
bedragen 14,5 miljoen gulden. Elf
panden staan op de gemeentelijke,
twee op de rijksmonumentenlijst.
Overigens is in Den Haag enige
beroering ontstaan door het plan
van de gemeente de Grote Markt
straat ai te sluiten voor het verkeer.
Het openbaar vervoer moet daar
door omgeleid worden, wat op de
'getroffen' route tot een 'giganti
sche stank- en geluidsoverlast' zou
leiden.
Zierikzee - In Zierikzee is men be
gonnen met de restauratie van de
Sint Willibrordus. Een sober
rooms-katholiek kerkgebouw. Na
de Reformatie, in de zeventiende
eeuw, hebben Zeeuwse katho
lieken tegen alle verdrukking in
een eigen gebouw gevestigd. In
een achterafstraatje, het mocht niet
opvallen. Een soort schuilkerk dus.
Het gebouw verkeerde de laatste
jaren in zorgwekkende toestand.
Maar men ontdekte, dat het op de
Monumentenlijst voorkwam. Mo
numentenzorg neemt een groot
deel van de onkosten voor haar re
kening.
Amsterdam - De Amsterdamse
raadscommissie voor de stadsver
nieuwing heeft in grote lijnen het
stedebouwkundig plan van Jo Coe-
nen voor het KNSM-eiland goedge
keurd. Op het eiland ontstaat een
dicht stedelijk gebied met 1400
woningen in 5,6 en 8 lagen en een
toren van 20 etages. Het parkje van
Mien Ruys, waarover in dit blad
eerder werd geschreven wordt
voor een deel in het plan opgeno
men. Een belangrijk bezwaar van
Bewonersgroep Oostelijk haven
gebied geldt, dat de ronde kop van
het eiland niet meer openbaar zal
zijn. De raadscommissie viel de
protesterenden hierin bij.
Maastricht - Heemschut maakt
zich na al zijn inspanningen voor
het behoud van Limburgs cultuur
landschap, dat werd bedreigd
door grootschalige ontgrondingen
als die bij Margraten, nu ook erg
ongerust over de terugkeer van
"wilde' ontgrondingen. Zo staan er
vergunningsafgifte op stapel of zijn
al gepasseerd voor ontgrondingen
in cultuurhistorisch even geladen
als kwetsbare gebieden te Gen
nep, Kessel, Susteren en Bom. Het
gaat daarbij om 'kleine hapjes' uit
het Limburgse land van ca. 20 tot
80 ha. Door hun 'salami-tactiek1-
achtige karakter kan dat uitgroeien
tot een grootschalige aanpak. Al
dus Heemschut Limburg in een
brief aan het college van GS van en j
de Provinciale Staten van Limburg. I
Dit alles is des te spijtiger omdat
de provincie al eind jaren '60 be
sloot een eind te maken aan het
"wilde baggeren'. Ontgrondingen
zouden voortaan slechts planmatig
en gecoördineerd plaatsvinden en
er zou in plaats van het bestaande
ad hoc-beleid een provinciaal ont
grondingenplan komen.
Heemschut vraagt het provinciaal i
bestuur met klem de afgifte van
ontgrondingsvergunningen te sta
ken en op zeer korte termijn met
een provinciaal ontgrondingenplan
te komen.
Leimuiden - De Bond nam onlangs
kennis van het plan van B. en W.
om de voormalige dorpsschool
met meesterwoning uit 1853 aan
Herenweg 22 te Rijnsaterwoude te
slopen ten behoeve van eventuele
nieuwbouw en herinrichting van
het Domplein. Sloop, vindt hij ech
ter, zou een te groot historisch-
ruimtelijk verlies betekenen. Een
passende nieuwe gebruiksmoge
lijkheid zal zich zeker aandienen.
De Bond stelt daarom voor van
sloop af te zien en te besluiten tot
verkoop met plicht tot renovatie.
Een boeiend boek over een bijzondere
dorpskerk. In het januari/februari nummer
van dit jaar besteedden we al aandacht
aan de drastische restauratie van deze
kerk, die toen al in een vergevorderd sta
dium was. Ondertussen is de restauratie
voltooid en op 21 april j.1. is de kerk weer
in gebruik gesteld. Het boek is ter gele
genheid hiervan uitgegeven in opdracht
van de kerkvoogdij.
De schrijver is er in geslaagd om de vlag
de lading te laten dekken en de kerk in
derdaad 'in perspectief te plaatsen. De
restauratie wordt wel behandeld, maar in
één van de twintig hoofdstukken en als on
derdeel van de totaliteit van de geschiede
nis. Naast de materiële en zichtbare aspec
ten ook volop aandacht voor onderwerpen
als Sint Maarten, de heilige waaraan de
kerk destijds werd gewijd, de symboliek
uit de vóór-reformatie periode, de kerke
lijke tucht na de hervorming, het kerkze-
gel en de kerk als Godshuis.
Natuurlijk ook een hoofdstuk over de or
gelkwestie. Dit verhaal vindt zijn oorsrong
in het testament van de ambachtsvrouwe
Maria Coomans, opgemaakt op 24 maart
1787. Zij vermaakte aanzienlijke bezittin
gen aan de kerk, onder voorwaarde 'dat
geen orgel ten dienste van het gesang in
voornoemde kerk te Wemeldinge, voor
rekening derselve kerk gemaakt, nog op-
gerigt worde'. Het gevolg was dat het tot
19S7 geduurd heeft, voordat een orgel in
de kerk werd geplaatst. Maar nu is de
kerk dan ook in het bezit van een monu
mentaal Van Dam-orgel uit 1899, al kan dit
pas in 1990 teruggeplaatst worden. Al met
al een boek dat niet vergelijkbaar is met
de beschrijvingen van allerlei kerkgebou
wen, vaak in brochurevorm en goedkoop
uitgevoerd. Compliment richting kerk
voogdij om een dergelijke kostbare uit
gave aan te durven. Het boek is voorzien
De kerk van Wemeldinge.
van een schat aan informatie, maar wel
systematisch gerangschikt en in een pret
tig leesbare vorm. Een verklaring van ge
bruikte benamingen is toegevoegd. Een
gedegen literatuurlijst en uitgebreide an
notaties wijzen de lezer verder de weg.
Kerk in perspectief, door G.J. Lepoeter.
Goes, Oosterbaan Le Cointre b.v., 132 pp.
97 illustraties, gebonden in kunstleer.
ISBN 90.6047.923.8. Prijs 29,75.
Red.
34
Heemschut, juli-aug. 1989
