Heemschut gaat zure regen te lijf
Proefschrift over
Philips Vingboons
Koen Ottenheym wijdde zijn proefschrift
kunstgeschiedenis aan de R.U. te Leiden
aan één der grootste bouwmeesters uit de
Gouden Eeuw: Philips Vingboons (1607-
1679).
Vingboons startte zijn carrière in de jaren
'30 van die veelbewogen eeuw. Deze kun
stenaar (aanvankelijk schilder en graficus)
inspireerde zich als katholiek architect
zeer sterk op de voorbeeldboeken van
Palladio en Scamozzi (Noord-Italië). Hui-
zinga waardeerde deze stilistische ontle
ningen uit zonnig Italië niet erg, maar Ver
meulen schatte ze wél op de juiste waarde.
Vingboons wist op het beperkte ruimte
lijke schema van het Amsterdamse bur
gerhuis stilistisch te woekeren met de mo
gelijkheden die de klassieke vormentaal
hem wist te bieden, ook in de proporties.
De populariteit en latere verspreiding van
het zijgang- en middengangtype in Neder
land - en daarbuiten - is op Vingboons
terug te voeren, mede door zijn schitte
rende voorbeeldboeken (integraal opge
nomen, achter in het boek!).
Het kloeke boek van dr. Ottenheym gaat
in op de vroege jaren, eerste opdrachten,
buitenhuizen, woonhuizen in Amsterdam,
stadhuisontwerpen voor de hoofdstad,
Noord-Duitsland, Kampen en Deventer, de
Amsterdamse Nieuwe Schouwburg en met
name: Philips Vingboons en de architec-
- i-■
tuurtheorie. Ottenheym is bewust voor
zichtig inzake toeschrijvingen; alleen het
oeuvre dat uitdrukkelijk (bewijsbaar) naar
ontwerp van Vingboons gerealiseerd is,
passeert de revue. Daarom is helaas de
invloed van Vingboons eventuele epigo
nen in provincieplaatsen als Kampen, De
venter en Zwolle niet behandeld. Dit is een
boeiende kunsthistorische taak, die nu op
een uitstekende basis uitgevoerd zou kun
nen worden.
Sociologisch interessant is het onder
zoek naar de opdrachtgevers. In dat ver
band is het hoofdstuk over koopman Joan
Huydecoperals bouwheer en projektont-
wikkelaar instruktief. Deze verleende, als
bewindhebber van de V.O.C. (die nog veel
meer functies zou krijgen) opdrachten als
het huis Elsenburch aan de Vecht bij
Maarssen, Singel 548 in Amsterdam aan
Vingboons. Door benutting van zijn be
waard gebleven privé-archief konden veel
bijzonderheden (nog onbekend) worden
ontdekt. Voor het verband bouwheer-ont
werp (een actueel thema in de huidige Eu
ropese kunstgeschiedenis) een welkome
en instructieve aanwinst. Ottenheym
pleegde niet alleen onderzoek in Neder
land, maar ook in het buitenland.
Al met al een zeer geslaagd boek, goed
leesbaar en appetijtelijk verzorgd door de
gerenommeerde uitgever, die vaker met
dit bijltje heeft gehakt. De speurzin van Ot
tenheym verdient een lauwerkrans! Fraai
zijn de talrijke afbeeldingen (enkele in
kleur afgedrukt) waardoor de inhoud een
esthetische face-lift gekregen heeft. Niets
dan lof voor deze uitstekende uitgave, die
iedere architect, bouw- en kunsthistoricus,
liefhebber van Amsterdam of heemschut
ter zou moeten aanschaffen!
K. Ottenheym, Philips Vingboons. Archi
tect (1607 - 1678). 288 pagina's, ISBN
90.6011.626.7, gebonden, met samenvatting
in het Engels, rijk geïllustreerd, prijs:
89,-. E]
Voetwijzers voor Nederland
In deze serie historisch/geografische wan-
delgidsen op zoek naar de geschiedenis
van het landschap verschenen onlangs de
delen 6 en 7: te weten 13 wandelingen
rond de Veluwe zuid en oost en 13 wan
delingen rond de Veluwe - noord en west.
Beide delen werden geschreven door
Joost Dijkerman, bodemdeskundige. Naast
een routebeschrijving en enkele prakti
sche tips wordt er per wandeling enige
achtergrond informatie gegeven.
Zutphen, Terra, 1989.96 pp. Prijs per deel
f 17,50.
Vuren Vroeger
Door Johan Slijkoort en Aart Bijl. Dit boek
werd uitgegeven omdat het boekje "Vuren
en Dalem in oude ansichten' uitverkocht is
en er grote belangstelling is voor een
nieuw fotoboek.
Utrecht, Matrijs, 1989.62 pp. ISBN
90.70482.75.4 Prijs f 29,50. (verkrijgbaar bij
de boekhandel of door overmaking van
het bedrag op giro 4239476 van de Stich
ting Matrijs.) Reductie mogelijk door be
stelling via Heemschut 020-225292.
Een kunstenaar zag
Noordwest-Overijssel
Tekeningen van Frans Boers; van tekst
voorzien door Robert van der Veen. De in
1987 overleden schilder-tekenaar Boers
maakte ruim 40 jaar geleden deze serie
tekeningen van de Kop van Overijssel.
Laren (NH), Schoonderbeek, 1988. 74 pp.
ISBN 90.6101.004.7. Prijs f 29,50.
Dorpen en stadjes van Twente
Eindelijk verscheen er een tweede druk
van dit veelgevraagde boekwerk uit 1982.
Een serie portretten, die een beeld geven
van het dorpse milieu, facetten van de
streekcultuur met haar typische Twentse
eigenschappen. De tekst is van Adriaan
Buteren de fantastische foto's zijn van Cer
Dekkers.
Zwolle, Waanders, 160 pp. ISBN
90.700072.88.2. Prijs f49,90.
'Ten voordele en cieraat van
dese stad'
Studies over houten huizen in Nederlandse
steden.; door R.C. Hekker en Chr.J. Kol
man. Als bijlage 09 van het Restauratie Va
demecum verscheen onlangs dit boek
werk als resultaat van een tweetal bouw
historische onderzoeken. Het eerste be
treft een studie over stedelijke vakwerk-
bouw in zuidelijk Limburg (m.n. Maas
tricht en Sittard). Het ttoeede opstel is
voortgekomen uit een doctoraalonderzoek
naar houten gevels in het Nederlandse
stadsbeeld van de 14e- 18e eeuw.
's-Gravenhage, Staatsuitgeverij, 1989.94
pp. Prijs ca f 40,-.
Met méér leden de monumenten nóg beter beschermen
Bekroning Nieuwe Toren m Kampen naar
ontwerp van Vmgboons (1661-1663).
Al 77 jaar zet Heemschut zich in voorde bescherming van monumenten, waarde
volle bebouwing en unieke landschappen. Steeds vaker stuit zij daarbij op het
enorme probleem van de zure regen, die niet alleen natuur maar ook cultuurmo
numenten) aantast. Heemschut gaat haar aandacht sterker richten op deze be-
schermingstaak. Daarbij heeft zij nieuwe leden echter hard nodig. Die vormen
immers de financiële basis voor ons werk. Wilt u dat ondersteunen, vul dan deze
kaart in. Wordt u zelf lid, dan ontvangt u als premie een Heemschut-das of sjaal.
Maakt u een ander lid dan ontvangt u dezelfde premie. In dat geval ook de omme
zijde van deze bon invullen. U kunt de bon uitknippen en in een enveloppe zonder
postzegel opsturen (z.o.z. bon voor adressering).
Ik geef mezelf/een ander* op als lid.
Heer/mevrgeb.jaar
Adres
Postcode en woonplaats
I
Lidmaatschap/contributie per jaar*
leden van 30 tot 65 jaar 50,-
leden van 65 jaar en ouder f 35,-
Iedentot30jaar f 25,-
gezinsleden (geen extra tijdschrift)
donateurs(bijdrage)
rechtspersonen
25,-
70,-
70,-
Betaling van de contributie geschiedt d.m.v. een acceptgirokaart, die wordt toegezonden
na ontvangst van deze aanmelding.
Omcirkelen wat u wenst
