Heemschut
Nieuwe impulsen voor
welstandstoezicht
A
1-.
JAAP KAMERLING
Amsterdam en Den Haag geven voorbeeld
In dit nummer o.a.:
Foto omslag:
A
J
Redactie:
Drs. J. Kamerling, eindredacteur
Drs. A. M. ten Cate
Drs. H. C. Franssen, Amsterdam
Dr. E. Jans
Aan dit nummer werkten verder mee:
Drs. T. Tummers, Amsterdam
R. Lureman, Doetinchem
S. van Dockum, Leiden
Drs. P. Karstkarel, Leeuwarden
Mr. W. W. Timmers, Rotterdam
Drs. L. van der Meule, Leidschendam
A. Lemstra, Leiden
Ing. A. Reitsma, Nunspeet
Ing. H. Knijtijzer, Amsterdam
E. Hekker, Amsterdam
Correspondentieadres
Bond Heemschut:
Nieuwezijds Kolk 28,
1012 PV Amsterdam;
tel. 020-225292 (secr. en juridische zaken)
tel. 020-230994 (eindredactie)
tel. 020-230994 (ledenadministratie)
Postgiro 124326
Lidmaatschap 50,-per jaar
Voor 65+ 35,- en voor 30" 25,-
Opzegging alleen vóór 1 december.
Correspondentie voor advertenties:
Bosch Keuning: Channa Molenaar
Postbus 13740 AA Baarn
tel. 02154-8 23 45
gironummer 4988
Grafische verzorging:
grafische bedrijven
Bosch Keuning - Baarn
Lay-out: Henk West ra
De gerestaureerde Vanghentoren ('Soep
huis') aan het Blokhuis te Harderwijk
vanaf de stadszijde gezien met een door
kijk naar de voormalige Zuiderzee. In dit
fraaie stadje vindt op 20 mei de Algemene
Vergadering van Heemschut plaats (zie
pag. 6, 7, 36,37) (foto Schilders
Nieuwsblad Harderwijk)
Het gaat weer de goede kant op met de welstandszorg in ons land. De kwalijke plannen
om in de Woningwet het welstandstoezicht vrijwel geheel af te schaffen en vooral het op
aandrang van de Tweede Kamer herziene standpunt van de minister om het van de
gemeenten zelf te laten afhangen welk toezicht er komt hebben al enkele gemeenten
genoopt op dit punt eigen beleid te gaan ontwikkelen.
In ons vorige nummer kon u al lezen, dat Welstandszorg Groningen bezig is voor een
plaats als Loppersum een beeldkwaliteitsplan te maken, in grote steden als Den Haag en
Amsterdam gaat het ook de goede kant op.
Een van de grote klachten over het functi
oneren van welstandscommissies was al
tijd, dat haar adviezen veelal als mosterd
na de maaltijd kwamen. Als de bouwgrond
allang was uitgegeven, de keuze van de
architecten bepaald en er al veel geld was
geïnvesteerd in het ontwerp boog de wel
standscommissie ter plaatse zich nog eens
over het uiteindelijke ontwerp, waarop
dan meestal alleen nog wat kosmetische
correcties mogelijk waren.
Over de stedebouwkundige uitgangspun
ten voor het plan had de commissie al he
lemaal niets in kunnen brengen terwijl die
juist voor de vormgeving van een stads
deel minstens zo belangrijk zijn.
In Den Haag is daar nu sinds het optreden
van de zowel verguisde als bewonderde
wethouder Adri Duivesteijn verandering in
gekomen. Hij benoemde architect Theo
Bosch (ontwerper van o.m. de fraaie Lette
renfaculteit in Amsterdam) tot nieuwe
voorzitter van de Haagse schoonheids
commissie en sindsdien is de manier
waarop bouwplannen in de Residentie
worden voorbereid drastisch verbeterd.
De ontwerpen worden nu al in het vroeg
ste stadium door de commissie bespro
ken. Architecten kunnen wekelijks langs
komen voor overleg en de vergaderingen,
waarin het uiteindelijke oordeel over hun
werk wordt geveld zijn openbaar. Boven
dien overlegt de commissie wekelijks met
de ontwerpers van de stedebouwkundige
dienst over diens plannen en om de week
met wethouder Duivesteijn over meer al
gemene beleidszaken. Op die manier kan
de commissie veel meer invloed uitoefe
nen op de vormgeving van de stad dan
ooit het geval is geweest.
Ook in Amsterdam begint het tij nu te
keren. De laatste anderhalf jaar was er
grote ongerustheid ontstaan over het ge
brek aan kwaliteit van veel hoofdstede
lijke nieuwbouwplannen. Vorig jaar brak
directeur Oskam van de Gemeentelijke
Dienst Ruimtelijke Ordening daar krachtig
de staf over. Hij laakte bovendien de on
voldoende aandacht in Amsterdam voor
de inrichting van de openbare ruimte. Op
zijn Nieuwjaarstoespraak volgde in de
hoofdstad een verheugende discussie
over architectuur, die nog steeds door
gaat. Zo was er anderhalve maand geleden
nog een verhitte discussie over een
nieuwbouwplan van Cees Dam op het nati
onale plein de Dam, dat er vlug even door
B. en W. was doorgejast. Gelukkig is de
hoofdstad heel wat adviescolleges rijk en
zo kon het gebeuren, dat de Amsterdamse
raad voor de Monumentenzorg, de Am
sterdamse Raad voor de Stedebouw en de
Amsterdamse Kunstraad in oktober vorig
jaar met een gezamenlijke nota uitkwa
men 'Over openbare ruimte en kwaliteit',
waarin zij interessante voorstellen deden
ter verbetering van de kwaliteit van de ge
bouwde omgeving in Amsterdam.
De raden laken het feit, dat het welstands
toezicht niet voorafgaande aan
nieuwbouwplannen een stedebouwkun
dige kader formuleert, waarbinnen die
plannen moeten passen. Er dreigt een
lappendeken van nieuwbouwprojecten te
ontstaan, waarbij vooral prestigeobjecten
het goed doen, waarvan de glans echter
weer snel oplost. De ene welstandscom
missie, die Amsterdam kent, kan het alle
maal niet meer aan. Zij moet zich met veel
dingen tegelijk bezighouden en wordt pas
ingeschakeld als de plannen al rond zijn.
(Lees verder op pag. 6)
Alg. Vergadering in Harderwijk 6, 7, 36, 37
Monumentale stadions 8
Huize Josephine in Geldrop 11
De Poortwoning van Ravenstein 12
Bouwhistorisch onderzoek 14
m Index 1988 19
Heemschut-boekje over Groningen 25
De Kweekschool van Beverwijk 26
Het AROB-beroep bij sloop 29
Hergebruik Westerkerk Leeuwarden 30
Dropfabriek in Jordaan gesloopt 32
Villa Windlust bedreigd 35
Zicht op de tribune van het Olympisch
Stadion te Amsterdam (foto Tijs Tummer).
Jaargang 66,
no. 3/4, maart-april 1989
Heemschut verschijnt minimaal 6x per jaar
Tijdschrift van de Bond Heemschut
opgericht in 1911
Beschermvrouwe:
H.M. Koningin Beatrix
Heemschut, maart-april 1989
5
