'Olie kwintn' of 'allure'
i
9
JAAP KAMERLING
Heemschut Groningen gaat in boekje hang naar grootsteedsheid te
lijf
De provinciale commissie maakt zich erg bezorgd over de nogal grootschalige aanpak
van de stedebouwkundige ontwikkeling van de stad Groningen en het gebrek aan
respect voor cultuurhistorische waarden. De plannen voor de Grote Markt en de Verbin-
dingskanaalzöne en de intussen voor een groot deel gerealiseerde plannen rond het
station laten zien, dat het begrip 'allure' opnieuw wordt uitgehold tot een modieuze kreet.
De provinciehoofdstad lijdt onder een hang naar grootsteedsheid, die het karakter van
de stad niet verdraagt en onvoldoende recht doet aan cultuurhistorische waarden en de
stedebouwkundig-ruimtelijke kenmerken van de bestaande historisch gegroeide stad.
*mIn
Gebouw van de ABN aan de Vismarkt, voor de verbouwing (foto ABN Groningen).
De commissie heeft nu een bijzonder aar
dig boekje uitgegeven, waarin aan de
hand van voorbeelden heel duidelijk
wordt hoe vaak Groningen de plank mis
slaat als het gaat om stedebouwkundige
ingrepen en verbouwingen van historisch
interessante gebouwen en karakteristieke
architectuur. Op 8 februari bood voorzitter
J.P.H. Bruins Slot van Heemschut Gronin
gen het eerste exemplaar van 'Olie kwintn'
of 'allure' aan aan de Groningse wethouder
van Ruimtelijke Ordening de heer
Y.H. Gietema.
Olie kwintn is Gronings voor 'oude krot
ten'. Veel te veel mensen, meent Heem
schut, zijn van mening, dat 'allure' in de
plaats moet komen van wat zij 'oude krot
ten' noemen. In principe is deze opvatting
niet nieuw en heeft zij door de eeuwen
heen een rol gespeeld in de veranderin
gen, die het gezicht van onze steden en
dorpen ondergingen, zo meldt de omslag
van het boekje. Dit geldt niet alleen voor
de behouwing maar ook voor het karakter
van de daardoor gevormde openbare
ruimten. Het Amsterdam van de 18e eeuw,
dat nu onze bewondering oogst, is er ook
niet altijd geweest. Het is een momentop
name, die een beeld toont, dat onder in
vloed van maatschappelijke ontwikkelin
gen is ontstaan en dat nog steeds in bewe
ging is. Heemschut Groningen sluit zijn
ogen niet voor die maatschappelijke ont
wikkelingen en beschouwt die als een vast
gegeven. Iets nieuws is echter, dat dit pro
ces evenals in de jaren '50 en '60 weer een
al te provocerend karakter begint te krij
gen. Hierdoor dreigt de belevingswaarde
van de openbare ruimten opnieuw in ge
vaar te komen. De golf van grootschalig
heid en hang naar grootsteedsheid uit de
jaren '50 en '60 dreigt zich te herhalen. Ook
nu gebeurt het vooral daar waar
nieuwbouw verrijst, die door zijn verschij
ningsvorm in conflict raakt met een waar
devolle omgeving en met de menselijke
maat. Het verlangen 'grote stad' te zijn
werkt een planvorming in de hand, waarin
volgens de provinciale commissie het
'conflict-model' niet wordt geschuwd en
de natuurlijke hiërarchie tussen stede-
bouw en architectuur wordt ontkend,
waardoor de mogelijkheden van een ruim
telijk concept worden verzwakt. Een tref
fend voorbeeld is het voornemen om op
de plaats van de Rabobank aan de Eelder-
singen hoogbouw van ongeveer 100 meter
neer te zetten. Volgens Heemschut Gronin
gen wordt hier de vormwil gesymboli
seerd, die thans binnen het ruimtelijk be
leid in Groningen valt waar te nemen en
waartegen Heemschut emstig bezwaar
heeft. Op zichzelf wil Heemschut zich te
genover de invloed van maatschappelijke
ontwikkelingen op onze leefomgeving po
sitief opstellen maar zij wil deze paren aan
het besef, dat het beheer van bestaande
waardevolle stedebouwkundige en archi
tectonische kwaliteit en de begeleiding
van nieuwe toevoegingen en vervangin
gen bijzondere zorg vragen. Een bijzonder
boeiend en rijk geïllustreerd boekje met
veel voorbeelden van hoe het fout ging èn
suggesties hoe het beter kan. Het boekje is
verkrijgbaar door overmaking van 15,-
(incl. portokosten) naar gironummer
802040 t.n.v. P. Reijenga, Groningen onder
vermelding van 'Olie kwintn' of 'allure'.
Gebouw van de ABN na de verbouwing (foto ABN Groningen).
Heemschut, maart-april 1989
25
