HEEMSCHUT IN ACTIE NIEUWS UIT DE PROVINCIES
J. R. De Zwaan
overleden
Stadsgezicht bedreigd
Protest tegen
nieuwbouw C en A
Overijssel
Reconstructie van
Luurderschans?
Gelderland
Tientallen Nijmeegse
kloosters bedreigd
Limburg
Monumentencie.
Venlo stapt op
wegens sloop kapel
Van der Wielen trekt zich terug
Vakbeurs Renobouw
Rechtzetting
Keizersgracht 695/697
Rhenen - De Bond Heemschut
heeft ernstige bezwaren tegen wo
ningbouw op het terrein van het
volkstuincomplex aan de Schou-
tenboomgaardweg, een terrein
waarop thans de planologische be
stemming 'tuin' rust. Deze locatie
ten zuidwesten van het bekende
Cunera-heuveltje verdraagt op cul
tuurhistorische gronden geen wo
ningbouw. De Rijksdienst voor de
Monumentenzorg heeft bebouwing
hier ook al als problematisch ge
kenschetst. Heemschut meent, dat
deze het stadsgezicht van de kant
van de Rijn onaanvaardbaar zou
aantasten. De bond onderstreept
ook nog eens de betekenis van de
relatie tussen het bergje en zijn
wijde omgeving. Zowel het zicht op
als het zicht vanaf het bergje laat
geen verdere bebouwing toe in de
laagte of de hoogte.
Amsterdam - Heemschut heeft
bezwaar aangetekend tegen het
voornemen van B. en W. van de
hoofdstad om een bouwvergun
ning te verlenen voor een nieuw
hoofdkantoor van C en A aan de
Nieuwendijk hoek Gravenstraat.
Het nieuw te bouwen hoofdkantoor
zal door een luchtbrug verbonden
worden met het warenhuis aan de
overkant van de Nieuwendijk. Zo'n
luchtbrug zal voor de historische
binnenstad van Amsterdam een
gevaarlijk precedent scheppen
met als gevolg zichtlijnvemietiging
en straatbeeldbederf zowel hier
als elders. De hoogte van de
nieuwbouw alsmede de blinde
muur aan de achterzijde ervan
worden door Heemschut afgewe
zen zowel uit oogpunt van goede
welstandszorg als met het oog op
bevordering van een goed woon-
milieu. De voorgestelde versiering
van lichte en donkere metselsteen
en de sierbetonnen banden zullen
volgens Heemschut de ruim 17 me
ter hoge dichte achtergevel niet
acceptabel maken. Gelet op het
feit, dat achter deze gevel per ver
dieping gangen zijn gelegen moet
een redelijker en levendiger archi
tectuur mogelijk zijn. Hoewel een
maximale bouwhoogte van 21 me
ter niet strijdig is met het vige
rende bestemmingsplan is deze
hoogte slechts op economische
gronden verdedigbaar en stellig
niet volgens de beginselen van ste-
debouwkundige welstandszorg.
Heemschut verzoekt B. en W. geen
bouwvergunning te verlenen. Be-
bouwingsfouten uit het verleden
mogen in het heden niet herhaald
of zelfs versterkt worden.
Zwolle - Reconstructie van de
Luurderschans. Niets minder dan
dat heeft de vereniging Vrienden
van de Stadskern aan de gemeente
Zwolle gevraagd. Drie jaar gele
den al, maar omdat de gemeente
niets heeft gedaan is het verzoek
nu herhaald.
De 'Cleyne of Luurderschans' was
in de Republiek der Verenigde
Nederlanden belangrijk als scha
kel in de smalle verdedigingslinie
tussen de vesting Zwolle en de ver
dedigingswerken aan de IJssel.
Door een reconstructie kan vol
gens de "Vrienden' deze verbin
ding op eenvoudige wijze herken
baar worden gemaakt. Bovendien
wordt het landschap er aantrekke
lijker door. En Zwolle kan zich dan
ook beter als IJsselstad presenteren.
Nijmegen - Tientallen Nijmeegse
kloosters dreigen verloren te gaan.
Het Cuypers Genootschap maakt
er zich nogal zorgen over. Er moe
ten snel maatregelen genomen
worden, schrijft het Genootschap
in een brief aan het gemeentebe
stuur. De kloosters zouden vrij een
voudig geschikt gemaakt kunnen
worden voor huisvesting van be
jaarden en studenten. Maar het Cy
pers Genootschap is bang, dat de
sloper toe gaat slaan, als de ge
meente niets doet. En dat zou
doodzonde zijn. Nijmegen heeft
ooit 102 kloosters of kloosterhuizen
geteld. De stad lag op de grens van
het katholieke zuiden en de rest
van Nederland. Was een speer
punt naar het noorden. Telt trou
wens nog steeds tientallen kloos
ters. Niet alleen architectonisch
van belang, maar ook als tijdsdo
cumenten voor de emancipatie van
katholieken in Nederland. De
grote bouwgolf vond plaats tussen
1923 en 1935. Twintig tot dertig
kloosters kwamen er toen bij.
Het Cuypers Genootschap werd in
1978 opgericht. Het werpt zich op
als beschermer van het laat-negen-
tiende en vroeg-twintigste eeuwse
cultuurgoed.
De kunsthistorici Eric Dolné en
Wies van Leeuwen zijn jaren bezig
geweest met het inventariseren en
bestuderen van het Nijmeegse
kloosterbezit. Voorjaar 1989 ver
schijnt hun boekwerk 'In veelkleu
rig habijt'.
Venlo - De gemeentelijke monu
mentencommissie van Venlo is op
gestapt. Reden: burgemeester en
wethouders hebben de kapel van
het voormalige broedersklooster
aan de St. Martinusstraat van de
gemeentelijke monumentenlijst af
gevoerd. De kapel moet plaats ma
ken voor woningbouw. De com
missie wil niet medeverantwoorde
lijk zijn voor de sloop.
Volgens het Dagblad voor Noord-
Limburg vindt wethouder Teunis-
sen van Ruimtelijke Ordening het
besluit van de commissie 'flauwe
kul': 'De monumentencommissie
draagt helemaal geen verantwoor
delijkheid voor het beleid. Dat
doen B. en W. De commissie is een
adviesorgaan op een bepaald ter
rein, zoals we er meer hebben. Het
college heeft de vrijheid die ad
viezen al of niet op te volgen.' Vol
gens Teunissen volgt B en W in
99% de adviezen van de monumen
tencommissie op.
J.A. de Zwaan.
Op 75-jarige leeftijd is in Amsterdam over
leden de onvermoeibare heemschutter Jo-
hannes Antonie de Zwaan. De Zwaan is op
18 januari ter aarde besteld op de Alge
mene Begraafplaats van Winterswijk. De
Zwaan heeft een grote staat van dienst
achter zich in de heemschutkunde, de mo
numentenzorg en bij de Bond Heemschut.
In 1977 kreeg hij uit dank daarvoor van de
bond de Ton Koot penning uitgereikt. Na
een aantal jaren penningmeester van
Heemschut te zijn geweest werd hij alge
meen gedelegeerde van het bestuur, een
veelomvattende taak. In 1977 nam hij in die
kwaliteit afscheid van de bond. Hij bleef
toen nog vele jaren - tot eind 1988 - be-
36 Heemschut, januari-februari 1989
stuurslid van de Europese monumentenor
ganisatie Europa Nostra als afgevaardigde
van Heemschut. De Zwaan ontwikkelde
zich tot een monumenten-deskundige van
groot formaat. Hij had een onvoorstelbare
kennis van 'monumenteel' Nederland, in
clusief de wet- en regelgeving op dat ge
bied. Heemschut en de monumentenbe-
scherming in Nederland zijn hem veel
dank verschuldigd. In ons volgende num
mer volgt een In Memoriam gewijd aan De
Zwaan.
De heer J. E. van der Wielen heeft zich
i.v.m. zijn gezondheid teruggetrokken als
medewerker van het tijdschrift en lid van
de redactieraad. Van der Wielen is van
1973 tot 1981 eindredacteur van het blad
geweest. Daarna bleef hij aan het blad
meewerken. Wij danken hem voor zijn ge
weldige inzet al die jaren en wensen hem
veel sterkte met zijn gezondheid.
In Friesland wordt op 23,24 en 25 februari
de nieuwe vakbeurs voor bouwen en reno
veren 'Renobouw1 gehouden. Centraal
staat het leggen van contacten in de bouw
wereld. Daarnaast is er ruimte voor pro
ductpresentatie. Informatie: 058-131441.
In het artikel 'Laat gemeenten participeren
in particuliere monumentenorganisaties',
een verslag van een symposium op de
Restauratie vakbeurs 1988 in Zutphen is
een storende fout geslopen. De gemeente
Amsterdam neemt niet voor 6 ton deel in
het aandelenkapitaal van de Amsterdamse
Maatschappij tot Stadsherstel NV maar
voor 7 miljoen gulden. Dit is ca. 14'/2 pro
cent van het geplaatste aandelenkapitaal.
Op pag. 23 en 24 van ons vorige nummer
zijn de foto-onderschriften verwisseld. Het
landhuis op het Amelink staat dus op pag.
23 afgebeeld.
De Gereformeerde Oosterkerk van Zwolle
(pag. 10) wordt momenteel niet gebruikt
omdat zij gerestaureerd wordt. Als dat
klaar is wordt de kerk weer in gebruik
genomen. De Plantagekerk is een vrijge
maakt gereformeerde kerk.
Dit boekje gaat over de geschiedenis van
deze panden, rijk aan historische inte
rieuronderdelen, die onlangs door de Am
sterdamse Maatschappij tot Stadsherstel
werden gerestaureerd. Een uitgave van
Stadsherstel. Prijs 15,- incl. verzendkos
ten (020-228993) of 13,— bij het Gemeente
archief te Amsterdam.
