De Stichting
Oude Groninger Kerken
EVERHARDJANS
Restauratie van de A-kerk in Groningen door aannemer Jurriëns in opdracht van de Stichting
(foto Jan Hovinga)
moeten die wel goed aansluiten op de be
staande bebouwing. Reijenga: 'Er stonden
hier een paar flinke markante panden, die
een prima overgang vormden naar de his
torische binnenstad. Die werden echter
gesloopt en de resterende Frascati-bebou-
wing zal straks misschien het loodje moe
ten.
Als we voorbij het station oostwaarts lo
pen passeren we de schilderachtige villa
bebouwing van het Zuiderpark, die waar
schijnlijk onaangetast zal blijven en nog
verder naar rechts zien we woontorens
van Rem Koolhaas. Dit zouden aanvanke
lijk mooie slanke torentjes worden. Toen
deze niet exploitabel bleken kwamen er
veel massievere torens voor in de plaats,
die door hun breedte nu als een hinderlijk
scherm werken, vindt de commissie.
Na deze actiepunten bespreken we
eerst even wat beleidspunten. Groningen
heeft, anders dan Friesland, weinig stadjes
met een oude historische kem en er zijn
de laatste tijd nauwelijks gemeentelijke
monumentencommissies bijgekomen. Wel
komt er een provinciale monumentencom
missie en dat is eigenlijk niet zo gek want
veel plaatsen zijn eigenlijk te klein om zelf
een monumentenbeleid te ontwikkelen.
De provincie kan nu een stimulerende en
coördinerende rol gaan spelen. Ook op fi
nancieel gebied want veel gemeenten zijn
ook weer te klein om zelf over subsidie
potjes te kunnen beschikken. Een heel an
dere ontwikkeling als in Gelderland waar
veel middelgrote plaatsen zijn, waar het
afgelopen jaar heel wat monumentencom
missies ingesteld konden worden.
Het wordt tijd voor de excursie, die we
op het programma hebben staan. Het eer
ste interessante object, dat we tegenko
men is de onlangs afgebrande sterren
wacht, waar ooit de astronoom Kapteyn
werkte. De commissie zou graag willen,
dat die weer werd opgebouwd met koepel
en al.
Langs de Turfsingel lopend passeren
we heel aardige stadsvernieuwing, die
goed aansluit op de bestaande woningen
met zadeldaken. We zien de oude Stallen
van het Prinsenhofcomplex, waarin nu be
jaardenwoninkjes zijn gebouwd. We pas
seren de Kreupelstraat, waarvoor een pro
ject in ontwikkeling is, dat door zijn afme
tingen en schaal in conflict is met de om
geving.
Gasthuis
En tenslotte komen we bij het monumen
tale 15e eeuwse St.Geertruids Gasthuis,
waar ooit bedevaartgangers, die de zorg
vuldig in de Martini-kerk bewaarde arm
van de heilige Sint Jan kwamen eren gele
genheid kregen te overnachten. Het com
plex, later uitgebreid met twee hoven,
wordt binnenkort gerestaureerd maar
wordt nu op schrijnende wijze gemaltrai
teerd door de bouw vlak ernaast van
grootschalige bouwsels als het Casino en
het Mullercomplex.
Bezorgd wijst architect Bameveld op
een oud poortje in het Gasthuis, dat als ge
volg van de nieuwbouw geweldig is ver
zakt. Een trieste aanblik. Gelukkig komen
we op onze terugweg ook weer tal van
aardige voorbeelden van stadsver
nieuwing tegen, zodat Heemschut ook in
Groningen de moed niet hoeft op te geven.
In Groningen is de Stichting Oude Gronin
ger Kerken al jaren actief om het erfdeel
der gelovigen te beschermen tegen de
tand des tijds. Nog niet zo lang geleden
ontvingen we het jaarverslag van deze
stichting, waaruit we hieronder een kleine
greep doen.
Op 6 augustus werd in het kerkje van
Wehe een plaquette onthuld ter nagedach
tenis aan de laatste Gouverneur-Generaal
van voormalig Nederlands-Indië: jhr. mr.
dr. A. W. L. Tjarda van Starkenborgh
Stachouwer. De restauratie van de kerken
in Oostemieland en Niehove werden
voortgezet. Met het herstel van kap en dak
aan het kerkje van Wittewierum werd een
begin gemaakt.
In de toekomst zal het zwaartepunt van het
werk door de Stichting Oude Groninger
Kerken wellicht het onderhoud van de in
bezit zijnde gebouwen vormen. Dit past in
de huidige lijn van de monumentenzorg
sinds enkele jaren. Restauratie is vaak
achterstallig onderhoud: beter voorkomen
dan genezen - dus: preventief!
Zo werden in 1986 de goten van de kerk in
Kiel-Windeweer gedicht, het metsel- en
voegwerk nagezien en de ventilatie verbe
terd. Vrijwilligers legden de laatste hand
aan het in 1983-'85 gedeeltelijk gerestau
reerde kerkje te Feerwerd: de witkwast
werd opnieuw gehanteerd, en het meubi
lair kreeg een goede beurt.
Decentralisatie
De Stichting Oude Groninger Kerken ziet
in het huidige tijdsbestek als ideaal een
gebundelde decentralisatie van gemeen-
Vervolg op pagina 42
Heemschut, maart-april 1988
7
