en goederenloodsen wordt met sloop be
dreigd. Het station van Winschoten is ge
restaureerd en zal ongetwijfeld behouden
blijven. Winschoten en Nieuwe Schans
hebben een type station derde klasse (één
van de door Rijkswaterstaat ontworpen
standaardtypen).
Hoogezand-Sappemeer
Hoogezand-Sappemeer heeft daar weer
een grotere variant van. Volgens zeggen
van Ir. C. Douma, hoofdarchitect van de
NS, doet de NS zijn best om het station van
Hoogezand-Sappemeer in bedrijfsdienst te
houden, hierin gesteund door de Bond
Heemschut en de gemeente Hoogezand;
de seinpost op het emplacement in die
plaats (post T) krijgt een plaatsje in het
Spoorwegmuseum, voormalig station Ma
liebaan te Utrecht, ter bediening van de
wissels en seinen voor het nieuwe rondrit-
spoor dat in 1989 zal worden aangelegd ter
gelegenheid van het 150-jarig bestaan van
de Spoorwegen.
Noemenswaard langs de lijn Groningen-
Nieuwe Schans zijn verder nog: de stations
Scheemda, Zuidbroek en Kropswolde. Het
fraaie en voor Groningen unieke gebouw
te Scheemda blijft hoogstwaarschijnlijk
behouden met medewerking van de ge
meente en een plaatselijke groep, het ge
bouw van Zuidbroek is al door de ge
meente Oosterbroek van NS gehuurd en is
dus niet langer meer bedreigd, en een
groep particulieren zet zich in voor be
houd en restauratie van het station Krops
wolde. Voorts vallen nog te noemen: het
seinhuisje (post I) in Nieuwe Schans uit
1946, en de polygonale SS-locomotieven-
loods aldaar (1876), thans in gebruik van
de GADO voor opslag.
Daar waar vroeger de Woldjerspoor-
weg het Winschoterdiep overstak (de
draaibrug is verdwenen) bij Roode Haan,
staat nog een wachterswoning (nu een
woonhuis). De spoorbrug over het Oude
Winschoterdiep (verbindingsspoor Gro
ningen Losplaats-Groningen Eemskanaal)
is er nog wel en stamt uit 1966. Het aantal
spoorwegobjecten binnen of in de buurt
van de stad Groningen is verder beperkt
tot een enkele oude douaneloods op het
emplacement (in de buurt van de Oude
Stationsweg).
Van de 'verdwenen' spoorlijnen zijn nog
een hoop resten te vinden. Ik wil daarvan
slechts een aantal representatieve voor
beelden noemen.
Ed. Cuypers
Voor de eerste wereldoorlog liet de NOLS
3 typen stationnetjes ontwerpen door de
architect Ed. Cuypers. Van Stadskanaal
Hoofdstation rest sinds 1979 nog slechts
een zielige goederenloods, maar in Bui-
nen, Exloo en Valthe zijn ze nog te bewon
deren, de laatste twee ingericht als woon
huizen.
De stationnetjes van de STAR zijn ont
worpen door i'r. A. J. van der Steur 1924);
de invloed van het 'Nieuwe Bouweii is
zichtbaar in de flauw hellende daken en
de grote overstekken. De meeste zijn eind
jaren '70 gesloopt of verkeren in verval.
Dat laatste is het geval met Nieuw-Buinen.
TerApel Hoofdstation sleet zijn laatste da
gen als jeugdsoos 'Perron 15', tot het voor
kort werd gesloopt. Stadskanaal-Oost staat
er nog; Ter Apel Rijksgrens is afgebrand.
Musselkanaal-Valthermond en Zandberg
zijn verbouwd tot woonhuis, evenals de
meeste brugwachterswoningen in die
buurt. Alle draaibruggen zijn verdwenen
of vastgezet.
Amsterdamse School
De meeste stationnetjes langs de Woldjer-
spoorweg uit begin jaren '30 staan er nog
net zo: gebouwd voor de eeuwigheid. Ze
zijn nu bewoond, maar de opschriften her
inneren aan de voor die tijd zeer modeme,
Amsterdamse School-stijl waarin ze zijn
uitgevoerd. Mooie voorbeelden hiervan
zijn Slochteren en Harkstede-Scharmer.
Hoewel het grootste deel van het spoor
wegtracé in de Veenkoloniën is opgebro
ken, vormen de oude spoordijken heel
aardige fiets- of wandelpaden, waarlangs
lopend men de vergane glorie kan proe
ven.
Suzan de Boer Sap is student architectuur
geschiedenis te Groningen
Met dank aan dr. ir. H. Hoestra
'Spoorwegen in Groningen', geschreven
door Suzan de Boer Sap, is een uitgave van
de uitgeverij stichting Matrijs te Utrecht en
de vereniging 'Stad en Lande' te Gronin
gen en vormt het 6e deel in de Stad en
Lande Historische Reeks.
Het voormalige NOLS-station te Valthe, nu in
gebruik als woonhuis van architect Ed Cuy
pers. (foto Martin van Thiel, Stichting Statief
Utrecht).
Station Winschoten na de restauratie. Opmerkelijk is de glazen kooiachtige entree, (foto Mar
tin van Thiel)
Het fraaie Amsterdamse schoolachtige station Harkstede-Scharmer, dat nu dienst doet als
woonhuis, (foto Martin van Thiel)
Heemschut, maart-april 1988
41
