Heemschut Drenthe
wil stichting stads- en
dorpsvernieuwing
Stad van de toekomst
derdaad in originele staat herbouwd, tot
genoegen van bezoekers en toeristen.
Toch staan er gelukkig in Zoutkamp nog
enkele beeldondersteunende woonhuisjes
uit vroeger eeuwen, zoals jaarankers aan
de Visserstraat (1773, 1774) leren. Deze
lage, dienende bouwsels, met op de ach
tergrond een ouder zaalkerkje verlenen
toch nog wat 'couleurlocale'aan het overi
gens door nieuwbouw wat saaie kust-
plaatsje.
Ir. P. B. Offringa vernieuwde stijlvol de
Buikemaheerd in Ezinge.
Ook aan de Rijksstraatweg naar Haaren
zijn goede voorbeelden van verantwoorde
renovatie en restauratie te zien, zelfs bij
'Drents' beïnvloede dwarsdeeltypen.
Een oude boerderij op de door profes
sor Van Giffen beroemd geworden terp
van Ezinge onderging een 'face-lift' door
de inbouw van woonruimten, maar het ge
heel is stedebouwkundig en architecto
nisch verantwoord.
In Onstwedde is de oude boerderij De
Hum 5 goed gerestaureerd. We zijn hier in
een zandgebied, waar interessante meng
vormen tussen het oudere driebeukige
hallehuis en het jongere Oldambtster type
(oprukkend vanuit het noorden) plaatsvon
den, sinds 1750.
In het beschermde dorpsgezicht Smeer-
bestaande boerderij is gesloopt en in het
complex ook weer wooneenheden zijn on
dergebracht.
In het Westerkwartier zijn de traditio
nele hoeven en bedrijfjes Ideiner van om
vang, zodat het eigentijdse, uitgekiende
wonen beter te realiseren is binnen de
oude schil. Een architectonisch hoog
standje is de nieuwbouw van de ook bui
ten Groningen bekende Galerie Waalkens
in Finsterwolde, ontworpen door de archi
tecten Gunnar Daan en Thon Karelse. Hier
is een gedurfde vormgeving gerealiseerd,
die toch door z'n beschuttende zadeldak
en materiaalgebruik in het wijdse land
schap past. In Noordbroek is een fraaie,
gerestaureerde Oldambtster boerderij te
bewonderen, waarin nu een strijkijzermu
seum is ondergebracht.
Met de molens in Groningen gaat het
goed, verzekerde ir. Havik ons. De Vereni
ging Vrienden Groninger Molens3' maakt
zich sterk voor het molenbehoud. Het aan
tal bewaard gebleven stellingmolens ten
plattelande viel ons dan ook op tijdens
deze boeiende excursie.
11 zie art. op pag.
2) D. J. van der Ven; De heemliefde van het
Nederlandse volk Naarden.
3) postbus 213, 9700 AE Groningen.
De provinciale commissie van Heemschut
gaat na of een beherende instelling voor
stads- en dorpsvernieuwing voor Drenthe
mogelijk is. Voorzitter mr. A. Tchemoff
heeft dat aangekondigd bij de aanbieding
van het eerste exemplaar van de publica
tie 'Heemschut in Drenthe' aan gedepu
teerde J. L. Pastoor. Het boekje is een
weerslag van het symposium dat de com
missie op 25 maart vorig jaar in Havelte
organiseerde en volgens Tchemoff is het
mede een basis voor verder beleid en acti
viteiten.
Het symposium 'Drenthe in verande
ring. ..en de effecten op ons cultureel erf
goed' was een uitvloeisel van 75 jaar
Heemschut. Achteraf een unieke gebeur
tenis, omdat nooit in samenhang zo met na
druk aandacht was gevraagd voor het
Drentse heem met zijn boerderijen, mo
lens, houtwallen, zandwegen e.d.
Mr. Tchemoff: 'Opvallend waren de po
sitieve reacties en steun van verschillende
organisaties bij de uitwerking en de vorm
geving'. De provincie droeg financieel en
met menskracht bij. De teksten van lezin
gen en deelnemers-reacties zijn met foto's
(uit de symposium-expositie) in het boekje
vastgelegd. Heemschut in Drenthe wil
doorgaan op basis van dit resultaat.
Tchemoff: 'Onze gedachten gaan uit
naar een instelling die met name tot doel
zou moeten hebben het herstel en in eigen
beheer exploiteren van cultuurhistorisch
waardevol onroerend goed in deze pro
vincie, zoals woonhuismonumenten, monu
menten van industrie en ambacht, kerken
en overige waardevolle objecten.' De com
missie-voorzitter verwacht dat spreiding
van de activiteiten over een groter geogra
fisch gebied kan leiden tot een grotere
restauratiestroom. 'Kleinere kemen kun
nen meeprofiteren van de mogelijkheden
van een dergelijk gebundelde kennis, er
varing en financiële stroom.' Voor een
haalbaarheidsonderzoek zal de commissie
opnieuw een beroep doen op de provin
cie. De NCM is al zeer geïnteresseerd in
het resultaat, zo liet mr. Tchemoff gedepu
teerde Pastoor weten.
De publicatie 'Heemschut in Drenthe' is
voor belangstellenden aan te vragen bij
Heemschut p/a Van der Feltzpark 7,
9401 HM Assen.
D. v.d. M.
Klein assortiment strijk-, pers-, plooi- en mangel-gereedschap uit het strijkijzermuseum in
Noordbroek voor het bewerken van klederdracht, bv. boorden glanzen, mutsen plooien en het
strijken van pofmouwen, hoeden etc. (foto Guus den Besten)
ling, ook in Westerwolde, werden alle
waardevolle boerderijen gerestaureerd. In
de voormalige Veenkoloniën, waar het
niet meer zo stinkt als eertijds, bleven hier
en daar de legendarische 'kapiteinshuizen'
bewaard. Het besef van de locale gemeen
schap, dat de oude gebouwde omgeving
bewaard moet blijven, groeit.
Er zijn in Groningerland gemeenten die
weinig monumenten bezitten, terwijl an
dere zoals de stad Groningen er veel bezit
ten. Momenteel staan er 230 oudere boer
derijen op de monumentenlijst van de pro
vincie Groningen. De provincie voert een
ondersteunend beleid op dit terrein.
Onze excursie voert ons vervolgens
naar BeUingwolde, waar de schuur van een
De Permanente Conferentie voor de Euro
pese Stadsvernieuwing organiseert in sa
menwerking met de Katholieke Universi
teit te Nijmegen en de gemeente Bergen
op Zoom op 10 juni 1988 in het Markiezen
hof te Bergen op Zoom een studiedag over
'De stad van de toekomst'. Sprekers op
deze dag zijn: Dr. Nico Nelissen, Dr. An
neke Assen, Prof. Dr. Marcel Anselin, Prof.
Dr. Theo Guffens, Prof. Dr. Arno Korsten
en Prof. Dr. Ton Kreukels. De sprekers zul
len de stad van de toekomst vanuit ver
schillende gezichtspunten bekijken: soci
aal-historisch, demografisch, sociologisch,
sociaal-ecologisch, planologisch en be
stuurskundig. De inschrijvingskosten be
dragen 75,- inclusief lunch, koffie en het
ruim 200 pagina's tellende boek 'De stad
van de toekomst; tussen crisis en renais
sance'. Aanmelding dient schriftelijk te ge
schieden bij het secretariaat van de Per
manente Conferentie voor de Europese
Stadsvernieuwing, Weezenhof 37-01,6536
HH Nijmegen, onder gelijktijdige overma
kingvan/ 75,-opNMB-rek.nr.67 69 65 196
te Maastricht; postgiro van de bank
1057074 o.v.v. conferentie Bergen op
Zoom.
Heemschut, maart-april 1988 33
