Ontwikkelingen rond
Zuiderpark in Groningen
STADSVERNIEUWING
Vervolgplannen
De haast van de gemeente blijkt ook uit
het feit dat verschillende planprocedures
in elkaar werden geschoven; terwijl het
structuurplan nog in behandeling was
werd de eerste uitwerking in de vorm van
een stedebouwkundige schets voor de in
tensiveringszone Verbindingskanaal al
naar buiten gebracht. Vervolgens werd in
deze procedure het maken van een stede
bouwkundig plan en architectonische
plannen in elkaar geschoven. Deze fase is
gestructureerd door het aantrekken van
twee stedebouwkundige supervisoren van
buiten (Koolhaas Kleihues). Dat het door
elkaar lopen van de verschillende plan
niveaus aan de helderheid van de dis
cussie niet bijdraagt laat zich denken.
Daarnaast is het gemeentebestuur met am
bitieuze plannen voor de binnenstad (rond
de Grote Markt) bezig. Het is duidelijk dat
van een zorgvuldige planvoorbereiding
nauwelijks sprake meer is.
Stedebouw in een nieuwe fase
De economische problemen waar het ge
meentebestuur voor staat zijn maar al te
reëel. De problemen in de stedebouw die
gaan komen ook.
De meeste energie is in de loop van deze
eeuw gegaan in uitbreiding van de stad.
De gevolgen voor de binnensteden als ge
volg van die groei zijn al aanzienlijk ge
weest. We zijn nu een fase ingetreden
waarbij het grootste deel van de energie
zich rechtstreeks op de bestaande stad zal
gaan richten. De spanning tussen de wens
nieuwe elementen in de stad in te brengen
(met het risico van verbrokkeling) en de
wens voort te bouwen op aanwezige kwa
liteiten (met het risico van een te defen
sieve houding) zal nog veel groter worden.
Mijns inziens biedt dit struktuurplan wei
nig handvatten voor een positieve wissel
werking, d.w.z. een zinvolle stedebouw
kundige aansluiting van de nieuwe ele
menten in de bestaande stad.
Johan van de Beek is architect te Gronin
gen
Begraafplaats Heerenveen
De historische begraafplaats Heerenveen
zal, na ruiming van de graven, de herken
bare contouren van begraafplaats behou
den. Zij zal een waardig groenelement in
een historische omgeving blijven. Hiermee
zal de tweede optie van Heemschut wor
den gehonoreerd. De eerste luidde de be
graafplaats geheel in tact te laten en te res
taureren. In een volgend nummer komen
we uitgebreider op deze zaak terug.
Waag Amsterdam
Voor alle duidelijkheid willen we er nog
eens op wijzen, dat het artikel in ons janu-
ari-nummer over de Waag in Amsterdam
van Olga van der Klooster geheel op per
soonlijke titel is geschreven.
Heemschut heeft zich destijds neergelegd
bij de geplande inbouw voor de Waag
maar is, in tegenstelling tot wat in dat arti
kel stond, in beroep gegaan tegen de ge
projecteerde aanbouw (zie pag. 22 febru-
ari-nummer).
G.J.D. OFFERMAN
Na de publicatie van Het Ontwerp Structuurplan Groningen 1986 in het voorjaar van 1986,
zou over de toekomst van het 19e eeuwse villaparkje Het Zuiderpark in Groningen een
hevige discussie losbarsten. Móest dit 19e eeuwse monument van stedebouw en villa-
bouw wijken voor kantoorkolossen?
Een nieuw begrip dat in het structuurplan gepresenteerd werd met betrekking tot de
ontwikkeling van de stad was de term intensiveringsgebied. In dergelijke gebieden zou
doormiddel van intensivering van stedelijke, regionale en bovenregionale functies het
stedelijk organisme versterkt moeten worden. Op deze wijze zou een invulling gegeven
kunnen worden aan het belangrijkste uitgangspunt van het structuurplan, namelijk de
versterking van de centrumpositie van de stad Groningen. Dat met intensivering sloop en
vervolgens nieuwbouw van grotere en hogere gebouwen bedoeld werd, leed geen
twijfel.
Zuiderpark nr.2, gebouwd in 1881 (foto Rijksuniversiteit Groningen)
In het ontwerp structuurplan werden vijf
intensiveringsgebieden genoemd, waarbij
de zone langs het Verbindingskanaal
(waarin het Zuiderpark ligt) het eerst ont
wikkeld moest worden. In het ontwerp
structuurplan kon men hierover lezen: 'De
belangrijkste kantoorlocaties in Groningen
zijn naast het stadscentrum vooral de zone
langs het Verbindingskanaal en de zone
langs de Zuidelijke Ringweg. In het bijzon
der de huidige ontwikkeling van het sta
tionsgebied en de komst van de centrale
directie van de PTT bieden unieke moge
lijkheden de kantoorfunctie van de zone
langs het Verbindingskanaal te intensive
ren, met inbegrip van Het Zuiderpark. De
beroering over deze laatste bijzin zou de
discussie rond de rest van het structuur
plan bijna in het niet doen verdwijnen.
Het Zuiderpark
De beslissing tot aanleggen van het Zui
derpark werd in 1880 genomen. De bouw
meester had voor het voormalige buiten-
vestingterrein tussen de Herewegen de
Oosterweg drie verkavelingsplannen op
gesteld. Voor het derde plan spraken
B&W duidelijke voorkeur uit, '...omdat het
de gelegenheid schenkt om tegelijk met
de uitdoening van den grond als bouwter
rein op de uitbreiding van het plantsoen in
den gemeente bedacht te zijn.' Het ont-
Vervolg op pagina 13
Heemschut, maart-april 1988
11
