Speels en creatief reageren
op historische omgeving
AANNEMERSBEDRIJF
HUURMAN B.V. DELFT
Met zijn kritiek op de nieuwe architectuur
in Amsterdam pakt ir. Oskam in feite een
discussie op, die Aart Oxenaar al op
3 maart 1986 in de NRC entameerde. Ook
Oxenaar brak toen de staf over de
'nietszeggende'hotelbouw in de Amster
damse binnenstad van hetzelfde architec
tenbureau C. de Klerk. Bij het toen juist
gereed komende Holiday Inn hotel was
volgens hem sprake van een 'onopvallend
inpassen van grootschalige projecten in
het historische stadscentrum'. Instellingen
als Heemschut werd toen een 'bange
geest' verweten. Zij zouden de stad willen
behandelen als een dood monument,
waaraan niets meer mag worden toege
voegd.
Toen al schreven we in de NRC, dat in
derdaad het oude stadsbeeld één geheel
in belevingswaarde dient te blijven. Maar
dat sluit beslist niet uit, voegden we daar
aan toe, dat 'eigentijdse' architectonische
invullingen in de binnenstad door Heem
schut zouden worden afgewezen.
Nieuwbouw mag kleinschalige oude
bouwwerken niet wegdrukken maar om
gekeerd mag nieuwe architectuur ook niet
worden bepaald qua stijl door de be
staande architectuur. Schaal en maat van
de nieuwbouw moet passen bij de be
staande bebouwing maar moet wel eigen
karakter hebben. En wat dat betreft sloeg
Oskam in zijn Nieuwjaarstoespraak de
spijker op de kop. Veel nieuwe architec
tuur in de Amsterdamse binnenstad vindt
hij terecht oninteressant en getuigen van
middelmaat. De voorgevel van het nieuwe
Barbizon Palace op de kop van de Zeedijk
lijkt inderdaad 'op een achternamiddag in
elkaar gezet. Lopende band-werk'. Na
tuurlijk, de verticale opbouw van de gevel
past met ijzeren logica in het ritme van de
omringende bebouwing maar wat voegt
het toe aan de architectuur van het Stati
onsplein? Zou het niet fantastisch zijn als
de in Amsterdam aankomende treinreizi
ger hier verrast zou worden door een inte
ressant, controversieel bouwwerk, zo
vroeg Oskam zich af.
In de Volkskrant, die zich ook in deze
discussie mengde, stelt Ids Haagsma, 'dat
veel architecten zich in Amsterdam wel
degelijk bewust zijn van de schoonheid
van de binnenstad, reden, waarom zij met
hun 'aangepaste architectuur' dat beeld
niet willen verstoren'. Dat klopt, maar ik
vrees dat dit respect voor de historie wat
te ver is doorgeschoten en de 'bange
geest', die eens Heemschut werd verwe
ten, over een aantal architecten vaardig is
geworden. Een bange geest, die leidt tot
benepen en daardoor weinig inspirerende
architectuur. Het lijkt of er voor elke histo
rische situatie in de stad maar een laatje
met voorgeschreven ontwerpen hoeft te
worden open getrokken. Het ontbreekt ar
chitecten als De Klerk te vaak aan crea
tieve, speelse antwoorden op bestaande
historische situaties.
Gelukkig is er hoop op betere ontwer
pen. Het uitbreidingsplan van bureau De
Klerk voor het Victoriahotel ziet er al wat
beter uit. Echter niet nadat de schoon
heidscommissie zich er zeer intensief mee
had bezig gehouden. Het eerste ontwerp
vond zij onvoldragen. De correctie op dat
ontwerp 'uiterst saai'. Het derde ontwerp
werd echter nadrukkelijk positief beoor
deeld door de commissie. In dit ontwerp
krijgt het tweede gevelvlak (de bovenste
twee etages) een vrije golvende vorm ter
wijl het wordt uitgevoerd in pleisterwerk
of zeer lichtgekleurd baksteen.
Het eerste gevelvlak - een strakke gevel,
die echter qua schaal goed aansluit op de
bestaande bebouwing - krijgt gepolijst en
gevlamd geel graniet als gevelbekleding.
Boeiende vormgeving met eigentijdse ma
terialen dus. Ook al valt er ook op dit ont
werp de nodige kritiek te leveren - de fa-
briekachtige inpassing van het gebouw in
de Hasselaersteeg bijvoorbeeld - het lijkt
een vooruitgang t.o.v. andere projecten
van De Klerk. Misschien moet zijn bureau
gewoon eens wat meer tijd nemen om een
goed ontwerp te maken. Dan hoeft het
huiswerk niet steeds weer te worden over
gemaakt.
Jaap Kamerling
Buitenwatersloot 323, 2614 GS Delft,
tel. 015-141745 ïd
Postbus 87, 2600 AB Delft
ütruüz.."
-Restauratie-plantekening
westgevel
grote binnenplaats
vlgs. architect j. Bom.
op*n. aalcru
KoJ
Üv) HyJ- Lji.,-!-!
