Stad als Nijmegen zou eigen
stadsarcheoloog moeten hebben
INTERVIEW
JAAP KAMERLING
Provinciale Commissie Heemschut Gelderland:
'We zijn in Gelderland de laatste tijd behoorlijk opgeschoten met de monumentenzorg.
De Gelderse Monumentenraad en de monumentenwacht vormen hier een goede basis
om vanuit te werken. In de jaren '70 tot '75 werd er door de toenmalig gedeputeerde drs.
A.R Vermeer ook hink aan de monumentenzorg getrokken. Daarna was er een tijd lang
minder aandacht voor dit beleidsterrein. De huidige Gedeputeerde mevrouw N.H. van de
Broek- Laman Trip speelt op constructieve wijze in op de decentralisatie van de monu
mentenzorgmede als gevolg van de wet op de stads- en dorpsvernieuwing. Mede door
haar inzet is duidelijk sprake van een provinciaal Gelders Monumentenbeleid.
Dat zegt mr. W.W. Hopperus Buma, voor
zitter van de provinciale commissie van
Heemschut in Gelderland. In het karakte
ristieke raadhuis van het Betuwse Valburg
hebben we met hem, secretaris van de
commissie A.A.E.M. Gijsbersen de direc
teur technische en juridische zaken drs.
J.P.J. van der Haagen van het landelijk bu
reau Heemschut een interview. Aan het
begin neemt de technisch adviseur van de
commissie W. van Keulen ook deel aan het
gesprek.
Van der Haagen blijkt het niet helemaal
eens te zijn met de zonnige kijk van voor
zitter Buma op het provinciaal monumen
tenbeleid. Weliswaar beschikt de provin
cie over een adviescommissie voor de mo
numentenzorg, de Gelderse Monumenten-
raad, maar zij ontbeert tot op heden node
een eigen provinciale monumentenveror
dening. Een provincie hoort een dijk-
wachtfunctie te hebben, vindt hij. Zolang
er geen gesloten net van is moet er van
provinciewege een andere passende
voorziening op dit punt zijn. Provincies als
Noord-Holland en Noord-Brabant hebben
wel een eigen provinciale verordening.
Ook van provinciewege moet er een in
ventarisatie van monumenten plaats
vinden.
Geen provinciale verordening
Secretaris Gijsbers geeft Van der Haagen
wel een beetje gelijk. 'Er is hier geen ver
ordening maar Gelderland kiest daar ook
niet voor in het besef, dat voor provincies
op dit punt in de toekomst geen prominen
te rol is weggelegd. Maar dat betekent
niet, dat Gelderland geen duidelijk onder
steunende rol speelt. De provincie ver
strekt financiële middélen voor restaura
ties en scoort daarbij het hoogst van alle
provincies (5.4 miljoen en 18.3 procent van
het landelijk totaal) maar is dan ook het
grootste. Beleidsmatig wordt in Gelder
land sterk decentraal gedacht. Er zijn in de
provincies al zo'n 49 gemeenten (novem
ber 1987) met een eigen monumentenver
ordening. Dat is 57 procent van alle ge
meenten. Verder hebben 40 gemeenten
een gemeentelijke monumentencommis
sie. Dat is 46.5 van de Gelderse gemeen
ten (Bron: Gelderse Monumentenraad). In
de laatste cultuurnota van de provincie
wordt echter slechts een gering aantal pa
gina's aan monumentenzorg besteed, wat
sober afsteekt bij soortgelijke nota's in de
andere provincies, merkt Van der Haagen
op.
Gijsbers is optimistischer: 'Er gebeurt
hier veel. We hebben bijvoorbeeld vier
monumentenwachtteams met ruim
1000 aangesloten leden. Het verschil met
elders is, dat hier veel aan de basis zelf
gebeurt. De provincie regelt weinig van
bovenaf.'
numentencommissie heeft zijn de bouw
stenen er om het beter te gaan doen. En in
Nijmegen is er nu een inventarisatie van
jonge bouwkunst gemaakt. Men ontwik
kelt daar nu een samenhangend beleid en
denkt aan een zekere bescherming van de
19e-eeuwse stadsuitleg.
Kleinere gemeenten
Zijn de kleinere gemeenten berekend op
de nieuwe taken, die zij met de nieuwe
Monumentenwet toebedeeld krijgen zoals
het zelf afgeven van sloopvergunningen?
Gijsbers: 'Ze beschikken vaak over onvol
doende menskracht en hebben onvol
doende geld om te restaureren. De grote
steden kunnen vaak flink putten uit het
stadsvernieuwingsfonds maar de kleinere
plaatsen moeten het doen met het provin
ciaal fonds voor de stadsvernieuwing. Een
De technisch adviseur van Heemschut Gelderland W. van Keulen, voorzitter mr. W. W. Hoppe
rus Buma en secretaris A. A. E. M. Gijsbers (resp. v.l.n.r.), na de Algemene Vergadering op
kasteel Oud-Zuylen. (foto Bert Franssen)
Buma spreekt lovende woorden over
steden als Zutphen, Elburg, Zaltbommel,
Hattem, Doesburg, Harderwijk en Buren.
Grote steden als Arnhem en Nijmegen
liepen achter maar zijn nu duidelijk aan het
bijsturen. Nu bijvoorbeeld Arnhem een no
ta, een topografische atlas, een inventari
satie van gevoelige gebieden en een mo-
stadje als Doesburg bijvoorbeeld profi
teert daar onvoldoende van. Trouwens in
het algemeen is het zo, dat het budget, dat
het Rijk over heeft voor monumentenzorg
wat afgenomen is.
Waar gaat Heemschut Gelderland zich
de komende tijd vooral voor inzetten, vra-
Heemschut, november-december 1987 5
