Gelders Oudheidkundig Contact op bres voor provinciaal erfgoed Enkele acties uit de laatste jaren HISTORISCHE VERENIGINGEN HEEMSCHUT IN AKTI !li t J. TRIJSBURG V4 W. VAN KEULEN 1 Het Gelders Oudheidkundig Contact is dertig jaar geleden ontstaan uit de behoefte tot samenwerking van een dertigtal instellingen op historisch gebied in Gelderland. Er zijn nu zo'n 180 instellingen aangesloten bij de stichting. Het Contact heeft ten doel organiserend, stimulerend en adviserend te werken voor deze instellingen, waaronder vooral de musea en organisaties voor geschiedenis en archeologie, monumenten- en landschapsbehoud. Iedere zich verwant voelende instelling kan zich aansluiten, gebruikmaken van de faciliteiten van het Contact en bijdragen aan de ontwikkeling ervan. Het Contact was en is voor een groot deel altijd nog afhankelijk van de inzet van vele vrijwilligers. Zij vormen het bestuur, ma ken deel uit van diverse werkgroepen en commissies, of zijn min of meer regelmatig betrokken bij het werk in de centrale ves tiging van het Gelders Oudheidkundig Contact, het schitterend gerestaureerde Agnietenconventte Zutphen (zie het juni- nummer van Heemschut). In bescheiden mate heeft professionalisering plaatsge vonden en wordt in de komende vijf jaar, dankzij een vernieuwd en pragmatisch provinciaal museumbeleid, uitbreiding verwacht. Professionalisering Bij het takenpakket van de stichting kan men onderscheid maken tussen documen tatie, educatie en museumtechniek. Deze drie afdelingen zullen op den duur elk een eigen praktijkconsulent hebben. Op het ogenblik is daarin alleen bij de afdeling documentatie in voorzien en wordt voor een consulent educatie geadverteerd. Op museumtechnisch gebied zijn in deeltijd een depotbeheerder en een textielrestau- ratrice werkzaam en in volledige dienst een houtrestaurator/depot-assistent. Bo vendien zijn bij het Contact een keramiek- restaurator en een kostuumfigurenmaker in opleiding. Op de afdeling documentatie zijn ten slotte nog twee medewerkers in deeltijd gedetacheerd. Binnen deze afde ling bevindt zich de Centrale Gelderse Di atheek, in belangrijke mate gewijd aan het Gelderse monumentenbezit. Uitvoering van het algemeen beleid be rust bij het bureau met aan het hoofd een directeur. Van de zijde van de overheid werd meer dan een decennium geleden aan laatstgenoemde functie het predicaat provinciaal museumconsulent toege voegd. Naast de directeur functioneren bij het bureau een administratieve en een se cretariële medewerkster, beiden in deel tijd. Samenwerking De meeste Gelderse musea zijn gevestigd in een van rijkswege beschermd monu ment. In een aantal gevallen kan men het monument wel beschouwen als het groot ste expositiestuk van de museumcollectie. Nagenoeg elke zichzelf respecterende historische vereniging voelt zich betrok ken bij de problematiek van monumenten en landschapsbehoud. Geen wonder dat het Gelders Oudheidkundig Contact, met zo'n achterban, regelmatig te hulp geroe pen wordt bij behoudsacties. Voor het Contact is in al dit soort situaties samen werking het sleutelwoord. Samenwerking is gezocht en gevonden door de jaren heen met de Gelderse Mo numentencommissie (nu Gelderse Monu- mentenraad) en de Gelderse Molencom missie, die in het bestuur van de stichting zijn vertegenwoordigd. Samenwerking is tot stand gebracht, waar monumentertbelangen konden worden ge diend, door de oprichting van een zelfstan dig werkende monumentenstichting. Zo hebben de opeenvolgende directeuren - In 1975 dreigde de RK-kerk in Dieren gesloopt te worden. Uit eindelijk bleef de toren behou den als belangrijk silhouet tegen de Veluwse bossen. - In 1977 werden bezwaren ge maakt tegen wijzigingen van het bestemmingsplan 'Bult van Ket- jen' te Zutphen. In 1980 tegen de sloop van een oude HBS. - De rivierdijkverzwaring heeft veel aandacht gevraagd; in 1979 werd een eerste bezwaar ge maakt tegen de plannen bij Tiel. Later riep de dijkverzwaring bij Neerrijnen bezwaren op i.v.m. af braak van dijkwoningen. - In 1979 maakten we in Ren- kum bezwaren tegen de bebou wing van een open gebied. Bij een kroonberoep werd ons be zwaar toegewezen. - Tegen een bestemmingsplan in Groesbeek werd in 1979 bezwaar gemaakt. - Bij het gemeentebestuur van Culemborg werd in 1980 gepro testeerd tegen een nieuw be stemmingsplan. - Toen in 1980 in Buren het be stemmingsplan gewijzigd werd, Bieronder een kleine greep uit de acties, die de provinciale commissie Heemschut Gelderland de afgelopen jaren heeft gevoerd. Het bejaardentehuis St. Bemar- dus wordt nu gerenoveerd. om de mogelijkheid te scheppen een school te bouwen, werd met succes bezwaar gemaakt. - Ook in Harderwijk werden be zwaren gemaakt tegen de groot schalige bebouwing van de kaalslag van de vismarkt, de sloop van een monument en de wijzigingen en daardoor aantas ting van het oude stratenpatroon. Ook tegen de sloop van een be jaardentehuis werd protest aan getekend. - Toen in Elburg de nieuwbouw van een raadhuis buiten de stad werd voorgesteld, zijn door ons bezwaren naar voren gebracht, die helaas niet aanvaard werden. Dit gebeurde nog eens in de jaren 1985-1987 met een kroonberoep tegen de bouw van een bejaar dentehuis, dat helaas ook werd afgewezen. - Nijmegen 1984: diverse bezwa ren geuit tegen het slopen van behoudenswaardige panden in een zwaar door oorlogsschade getroffen benedenstad. Dit had geen resultaat. Gelukkig bleef het Canisius college behouden en ook de twee woningen in de landpeiler van de spoorbrug. - Geprobeerd werd in 1982 de sloop van het notarishuis te Bar- neveld tegen te houden. - In Arnhem zijn diverse malen tevergeefs bezwaarschriften in gediend tegen het slopen van monumentale panden langs de singels. - In Bredevoort is in 1983 be zwaar gemaakt tegen de nieuwbouw van een bejaardente huis. Het oude Bemardushuis is behouden en wordt gerenoveerd en uitgebreid. - De Joodse Kerk in Aalten werd behouden, gerestaureerd en in 1986 weer in gebruik genomen. - Het gemeentebestuur van Nij megen werd door ons geatten deerd op de aanwezige Romeinse muurresten. Uniek voor Neder land, helaas weinig succes. W. van Keulen is technisch advi seur van de Gelderse commissie van Heemschut Heemschut, november-december 1987 41

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1987 | | pagina 41