De commissie in actie
W. VAN KEULEN A.A.E.M. GIJSBERS
schoonmaakbeurt geheel door vrijwilli
gers werd geklaard.
De voormalige paardestal naast de mo
len werd eveneens herbouwd en ging fun
geren als vergaderruimte van de trotse
stichting.
Molenbeheer
Naast verwerving van molens - de Klaren-
dalse molen is nog steeds het enige bezit
- stelt de stichting zich ten doel molens in
Gelderland te beheren, hetgeen onder
meer betekent, dat er regelmatig mee ge
draaid wordt. Want niets is funester voor
een molen dan stilstand!
Zo heeft de stichting thans vier windko-
renmolens in beheer: de stellingmolen 'De
Prins van Oranje'te Buren, de stellingmo
len 'De Hoop'te Garderen (gem. Bame-
veld), de beltmolen 'De Oude Molen'te
Wychen en de stellingmolen 'De Ster'te
Geesteren (gem. Borculo). Alle molens zijn
gemeente-eigendom. Aan dit beheer heeft
de stichting de handen vol, want nogmaals:
het is allemaal vrijwilligerswerk. Het be
heer omvat onder meer algemeen toezicht
op de molens, periodieke inspectie van de
bouwkundige toestand door deskundigen
en rapportering en advisering hierover
aan de eigenaar, klein onderhoud en, ze
ker niet in de laatste plaats, zorgdragen
voor een regelmatig bemalen, tenminste
éénmaal per week. Deze bemaling alsme
de het kleine onderhoud geschiedt door
de vrijwillige molenaars.
Opleiding tot molenaar
En hiermee raken wij meteen aan een an
dere activiteit van de stichting: het verzor
gen van de opleiding van vrijwillige mole
naars in Gelderland. Want wie A zegt,
moet ook B kunnen laten volgen. Het heeft
geen zin je in te zetten voor het behoud
van molens die stilstaan. Een stilstaande
molen is per definitie een molen in verval.
Met alle macht probeert de stichting
vooral jonge mensen te interesseren voor
het oude ambacht van molenaar. Uitgaan
de van 100 te bemannen molens in Gelder
land zouden er eigenlijk constant 200 gedi
plomeerde vrijwilligers beschikbaar moe
ten zijn. En die zijn er helaas niet. Wel zijn
in Gelderland sedert 1971 ruim 120 kandi
daten geslaagd voor het examen, inge
steld door de vereniging 'De Hollandsche
Molen'te Amsterdam, maar wegens ver
huizing, werkomstandigheden of leeftijd is
helaas weer een aantal afgevallen. De op
leiding duurt ongeveer twee jaar.
Van de vrijwilligers wordt verwacht, dat
zij gedurende deze periode elke zaterdag
bereid zijn instructie te ontvangen op één
van de Gelderse molens. Deze instructie
wordt gegeven door beroepsmolenaars en
vrijwilligers, die reeds geruime tijd prak
tijkervaring hebben. Momenteel bedraagt
het opleidingsrendement 20%, dus slechts
20 op elke 100 vrijwilligers, die met de cur
sus starten, slagen voor het examen. Van
de kandidaten slaagt in de regel 70%. Dit
examen is inderdaad geen sinecure. Het
bestaat uit een theoretisch en een prak
tisch gedeelte. Niet alleen het examen,
maar ook de lange voorbereidingstijd
hiervoor blijken velen toch niet te kunnen
opbrengen.
De coördinatie van de opleiding berust
in Gelderland dus bij de stichting. Het be
stuur benoemt de instructeurs, in overleg
met het Gilde van vrijwillige molenaars.
Het bestuur benoemt ook de opleidings
commissie, die belast is met de dagelijkse
begeleiding van de cursisten en de kandi
daten voor het examen voorstelt.
Excursie en andere activiteiten
Momenteel telt de stichting ongeveer 800
begunstigers. Veel te weinig natuurlijk
voor een provinciale instelling! Vandaar
dan ook vanaf deze plaats een opwekking
aan allen, die het Gelderse landschap lief
is, de activiteiten van de Stichting
Vrienden van de Gelderse Molen te steu
nen met een bijdrage in de vorm van een
begunstigerschap, ofwel daadwerkelijk
door zich als vrijwilliger te melden.
De minimum jaarcontributie kan niet te
hoog worden genoemd: 15,-. Daarvoor
krijgt men een aardig kwartaalblad in de
bus: 'De Gelderse Molen', dat de lezer in
formeert over het Gelderse molengebeu-
ren. Jaarlijks wordt ook voor de begunsti
gers een excursie georganiseerd, die de
deelnemers in het voorjaar per bus langs
een molenroute in of buiten de provincie
voert. In het najaar is er dan nog een con
tactdag, waar de molenliefhebbers elkaar
ontmoeten en van interessante voordrach
ten en een broodmaaltijd worden voor
zien. Voor al deze evenementen bestaat
steeds grote belangstelling.
Het adres van de stichting is:
Klarendalseweg 82 te Arnhem.
Iedere zaterdag kunt u daar terecht voor
een oriënterend gesprek met één van de
bestuursleden, voor een rondgang door de
in bedrijf zijnde molen of, indien u culinai
re plannen hebt, voor het kopen van gist
en op eeuwenoude wijze vermalen tarwe.
Drs. G. J. de Maret-Takis penningmeester
van de Stichting Vrienden van de Gelderse
Molen en lid van de provinciale commissie
Heemschut Gelderland.
- Dijkverzwaring: de ontwerp
plannen voor dijkverzwaring
worden ons regelmatig toegezon
den en als wij menen dat er actie
genomen dient te worden, ge
beurt dat ook. Zoals in Neerrij
nen, waar het wachten is op een
definitief plan.
- In Tiel wordt de ontwikkeling
in verband met de bouw van een
nieuw stadhuis gevolgd.
- Winterswijk wil een bestem
mingsplan wijzigen om de sloop
van een notarishuis mogelijk te
maken. Hiertegen hebben wij
reeds bij voorbaat bezwaar ge
maakt en wachten de verdere
ontwikkelingen af.
- Bezwaar werd gemaakt tegen
de wijziging van het bestem
mingsplan van het buitengebied
tegen de stadsmuren van Buren.
Door de nieuwbouw langs de
Kastanjelaan zou het uitzicht op
het stadje verdwijnen en gaat het
open gebied tegen de stad aan
verstedelijken.
- De gemeente Duiven heeft een
ontwerp bestemmingsplan ge
maakt om een winkelcentrum te
Hieronder een greep uit de acties, waar Heemschut Gelderland op dit
moment nog mee doende is
kunnen bouwen in het vrij gaaf
aanwezige hart. Hiervoor moet
de zeer oude straatweg verlegd
worden en moeten enkele fraaie
panden verdwijnen.
- In Putten kwam een particulier
met het voorstel bij de gemeente
om een in verhouding vrij groot
en hoog winkelcentrum te bou
wen in een kleinschalige omge
ving. Voorlopig is dit van de
baan, maar er wordt naar andere
mogelijkheden gezocht. Ook hier
blijven we op het vinkentouw
zitten.
- Aan de gemeente Zutphen
werd schriftelijk gevraagd af te
zien van sloopplannen van het St.
Hubertus gesticht.
- In Geldermalsen wil een groot
winkelbedrijf een nieuw complex
bouwen, waarvoor meerdere ka
rakteristieke panden gesloopt
moeten worden. Toen wij bij B en
W onze verontrusting naar voren
brachten, bleek dat zij ook zorg
om het gebied hadden; ook hier
blijven we waakzaam.
- Zandwinning in Gelderland
dreigt de pan uit te rijzen. Aan
tasting landschap Maas en Waal.
Heemschut reageert.
- Ontwerpbestemmingsplan
kern Breevoort (gem. Aalten) is
gereed. Heemschut buigt zich
over het plan, dat is gebaseerd
op de aanwijzing van deze ves
tingstad tot beschermd stadsge
zicht.
- Nieuwbouw aan Commanderie
van St. Jan te Nijmegen. Plan
voorziet in 2e fase tot oprichting
van een reuze donjonachtige to
ren, waardoor bouwmassa van
huidige Commanderie in de ver
drukking komt. Heemschut zal
hierover contact opnemen met
gemeentebestuur.
- Actie tegen sloop van boerde
rij in Nunspeet (Zeeweg 48-52).
Zou in nieuwbouwwijk volgens
actiecomité Nuwenspete goed
kunnen functioneren als op te
richten oudheidkamer en bij
voorbeeld kinderboerderij.
Heemschut betuigt adhesie.
- Behoud Paltrokmolen in het
Openluchtmuseum te Arnhem
- met medewerking van Bond
Heemschut gerealiseerd - Er is
een plaquette geplaatst, waarop
inschakeling Heemschut wordt
vermeld.
- Structuurplan gemeente Nij
megen uit 1985. G.S. laat weten
bezwaren van Heemschut te de
len m.b.t. aantasting door bebou
wing van terreinen 'Driehuizen'
en 'Nijmeegse Baan' - dit met het
oog op de cultuurhistorische
waarde van deze gebieden.
- Verharding van landelijke Kel
derlaan in Doetinchem roept be
zwaren op. Geen goede zaak vol
gens P.C. Gelderland.
40 Heemschut, november-december 1987
