'De beste manier van restaureren is, het plegen van onderhoud' m MONUMENTENWACHT K. BOEDER De Monumentenwacht in Gelderland: De Monumentenwacht is een echte 'doe'-organisatie, specifiek gericht op het inspec teren van monumentale gebouwen in onze provincie. Tijdens de inspectie worden allerlei kleine gebreken en lekkages meteen verholpen. Hoewel de Monumentenwacht nog steeds verward wordt met de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, zij nogmaals benadrukt dat het een onafhankelijke particuliere organisatie is, die door de provincie wordt gesubsidieerd. Van de aangesloten abon nees behoeft daarom slechts een bescheiden uurloon te worden gevraagd. Hierdoor is de drempel om zich bij de Monumentenwacht aan te sluiten laag. Met name de onafhankelijkheid zorgt vooreen vertrouwenspositie ten opzichte van overheden en abonnees. Het rapport verschaft de eigenaar inzicht in de toestand van het gebouw en blijkt steeds vaker een aanzet te zijn om periodiek onderhoud te verrichten. Het rapport fungeert tevens als verwijskaart bij het verkrijgen van onderhoudssubsidies. Veel kerken en torens die in de vijftiger en zestiger jaren zijn gerestaureerd konden hierdoor in de afgelopen jaren worden behoed voor een nieuwe restauratie. Het idee in 1973 in Friesland geboren, kreeg pas in december 1978 gestalte in Gelderland door de oprichting van een ei gen Stichting Monumentenwacht. Met name de heer H. Mooibroek heeft hiervoor destijds veel werk verzet. Door de aanmelding van onverwacht veel ob jecten kon reeds in 1980 gestart worden met een eigen inspectieteam, in 1981 ge volgd door een tweede. In 1984 werd met een derde ploeg gestart en momenteel zijn er zelfs vier ploegen werkzaam. Het: objectenbestand groeit nog steeds met zo'n 75 objecten per jaar en schommelt momenteel rond de 925. Vanaf de start zijn inmiddels ruim 4000 inspecties verricht. Van de door het Rijk beschermde kerken is inmiddels 95% aangesloten bij de Monumentenwacht. Naast een verdere verfijning en verbetering van de rapporta ge is enkele jaren geleden begonnen met het toevoegen van informatiebladen inza ke het verhelpen van de meest voorko mende gebreken. Gelet op de reacties van de abonnees blij ken deze in een duidelijke behoefte te voorzien. Mede door de bemoeienis van de Monu mentenwacht werd door de Provincie in 1985 een succesvolle onderhoudssubsi- dieregeling gestart, waarbij de inspec tierapporten als verwijskaart fungeren. Op deze wijze komt er langzamerhand meer samenhang waar het gaat om de preven tieve zorg voor onze monumenten. Na de 'decentralisatie' van de Monu mentenwacht naar de provincies in 1985 lijkt van enige samenhang met de onder houdsregeling van het Rijk nauwelijks meer sprake. De uitvoering van deze rege ling is een volstrekt autonoom en zuiver administratief gebeuren, waarbij nog steeds op geen enkele manier gebruik ge maakt wordt van de kennis en ervaring van de Monumentenwacht. Inspectiebus rayon Veluwe bij depot Voorst met monumentenwachter Franken. Inspectie van kasteel Doomenburg. Kennisoverdracht en -uitwisseling Deze kennis en ervaring wordt bij de uit voering van de provinciale onderhoudsre geling wel intensief benut, met name waar het gaat om het stellen van uitvoerings- voorwaarden en controle op de uitgevoer de werkzaamheden. De provincie Gelder land heeft het afgelopen jaar 1,2 miljoen via deze subsidieregeling besteed en al- lerwege is te zien dat dit z'n vruchten af werpt. Zoals eerder aangehaald kan bij een aantal grote monumenten bijvoor beeld door uitvoering van een meerja- renonderhoudsplan een nieuwe restaura tie worden voorkomen, onder andere de N.H. kerken van Doetinchem, Wester voort, Steenderen, Ammerzoden en Kas teel Ophemert. De ervaring van de Monumentenwacht met het einde van de levensduur van veel materialen en constructies geeft zich op de specifieke gebreken die deze dan gaan vertonen. Hierdoor kan de Monumenten wacht in veel gevallen aangeven hoe door een goede detaillering c.q. beter gebruik van materialen monumenten onderhouds armer gemaakt kunnen worden. De meest voorkomende problemen die de monumentenwachters tegenkomen is de uitvoering van loodgieterswerk,zoals te lange lengtes van de goot, slecht soldeer werk en onbegrepen constructies van roe- vendaken. Hier begint zich steeds meer het ontbre ken van een adequate opleiding te wre ken. Het belang van een goede opleiding voor loodgieters/leidekkers is evident. De Monumentenwacht zou hierin graag parti ciperen. 32 Heemschut, november-december 1987

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1987 | | pagina 32