HEEMSCHUT IN AKTIE
Plan Stadskern
vergt aanpassing
Boerderij niet slopen,
maar beschermen
Zandpaadje dient
voetpad te blijven
Wacht met sloop van
zes villa's
Vrouwesteeg moet
intact blijven
Kasteel Walborch
wordt gesloopt
Prijs voor West-Indisch huis
's-Hertogenbosch - Tegen het ont-
werp-bestemmingsplan 'Stads
kern'heeft de Bond Heemschut
een aantal bezwaren ingediend bij
de gemeenteraad. Zo vindt de
bond het niet consequent om
slechts op drie plaatsen de oude
rooilijnen terug te brengen; het wa
re beter overal op straathoeken
correcties aan te brengen waar het
historische rooilijnenbeloop verlo
ren is gegaan. Met name noemt de
bond de Moriaan aan de Markt
straat waar aan de zijkant bebou
wing zou moeten komen waardoor
deze straat haar historische rooilij
nenbeloop terugkrijgt. De bond
acht behoud en versterking van het
karakteristieke rooilijnenbeloop
essentieel voor het bewaren van
het karakter van de sfeervolle bin
nenstad.
De 'winterterrassen'die volgens
het plan aan de Markt worden toe
gelaten, moeten niet te ruim en te
vaag worden omschreven. Noem
ze niet 'gebouw', maar 'open of
overdekt terras'. Laat ze niet ge
bruiken voor 'horeca-doeleinden',
maar voor 'café-, cafetaria- en
lunchroomdoeleinden' omdat der
gelijke terrassen niet bedoeld zijn
voor een restaurant, bar, nachtclub
of hotel, alle immers toch ook hore
cabedrijven. Waar in het plan staat
'wanden geheel of gedeeltelijk
verwijderbaar', zou volgens de
bond expliciet moeten komen te
staan: 'wanden en eventueel dak
moeten geheel verwijderbaar zijn'.
Door deze verandering in de om
schrijving van toe te laten terrassen
op te nemen, wordt bereikt dat er
geen permanente winterterrassen
kunnen komen. De bond vindt de
Markt misschien wel het belang
rijkste deel van het beschermd
stadsgezicht. Een zorgvuldige af
weging van het algemeen stadsbe
lang, met name van de historische
en stedebouwkundige structuur,
ten opzichte van het particuliere
horeca-belang acht de bond daar
om noodzakelijk.
Straat- en pleinwanden
Als in de Waterstraat het bankge
bouw wordt uitgebreid, betekent
dat een herstel van de historische
structuur, waarmee de bond graag
akkoord gaat, maar Heemschut
prefereert wel een geheel gesloten
wand aan de straatzijde die de be
staande opening geheel afsluit.
Daarentegen meent de bond dat
aan de Kerkstraat het semi-perma-
nente geprefabriceerde gebouw
van de speelgoedwinkel dient te
verdwijnen om weer uitzicht te
krijgen op het karaktervolle oude
schoolgebouw erachter. Er is nu
wel een gesloten straatwand«be-
reikt, maar de bond geeft er de
voorkeur aan het markante school
gebouw weer in het zicht te
krijgen.
Ook wil de bond niet graag dat er
slechts enkele woningen worden
gebouwd op het open terrein aan
het Herman van Moerkerkplein. In
principe is de bond akkoord, maar
bebouw dan het gehele terrein
langs deze zijde, zodat het plein
een wand krijgt waardoor het echt
een plein wordt.
En dan de kwestie van de ver
keersstromen in de stadskern van
Den Bosch. De oude stad met haar
sfeer en karakter is een verbinding
met het verleden. Met name de
Vughterstraat is een verkeersgoot
geworden, een sluiproute voor
doorgaand verkeer en de grootste
flessehals van de binnenstad. De
bond waarschuwt de gemeente
raad dat wanneer men doorgaat
met particuliere auto's onbeperkt
toe te laten in de binnenstad,
steeds vaker verdere verkeers-
aanpassingen nodig zullen zijn.
Daardoor zal de binnenstad verder
worden aangetast.
Bergharen - De Bond Heemschut
heeft het college van B en W van
Wijchen verzocht het bestem
mingsplan niet te wijzigen en te be
vorderen dat het boerderijtje Stom-
pedijk 2 wordt geplaatst op de ge
meentelijke lijst van beschermde
monumenten. Samen met de N.H.
pastorie en het oude raadhuis, die
beide reeds op de Rijksmonumen
tenlijst staan, vormt de betreffende
boerderij volgens de bond een
component waarvoor planologi
sche en juridische bescherming
noodzakelijk is. De bond merkt
verder op dat het nieuwbouwplan
voor een grotere woning op de
plaats van het boerderijtje de rooi
lijn volgens het bestaande bestem
mingsplan overschrijdt.
Boxmeer - In de gemeenteraad is
een voorbereidingsbesluit aan
vaard voor een perceel aan het
Zandpaadje. Vanouds trok langs
dit voetpad de processie van het
Heilig Bloed tussen kerk en kloos
ter in de oude dorpskom en Het
Zand. Even verder, aan de Maas,
staan de kapel van St. Johannes Ne-
pomuk en het grafelijk kasteel. Het
fraaiste deel van dit historische ge
bied vormt het geheel van het stati
ge empire-huis aait Het Zand 15, de
groep oude lindebomen, het Zand
paadje en het voorname huis Het
Zand 17 in Lodewijk XVI-stijl met
ommuurde tuin. Beide percelen
zijn rijksmonumenten en staan nog
steeds in hun authentieke omge
ving.
Het Zandpaadje moet volgens de
plannen worden verbreed en toe
gankelijk gemaakt voor gemotori
seerd verkeer. De Bond Heem
schut acht dit een aantasting van
de cultuurhistorische betekenis
van dit belangrijke deel van Box
meer, het Zandpaadje was immers
vanouds een voetpad.
Enschede - Terwijl de gemeente
lijke monumentencommissie zich
samen met Het Oversticht en de
Bond Heemschut inspant nog voor
het einde van het volgende jaar
een lijst gereed te hebben van te
beschermen monumenten van
vóór 1940, komt het bericht dat zes
karakteristieke villa's aan de
Haaksbergerstraat en de Ripper-
dastraat mogelijkerwijs zullen wor
den gesloopt ten behoeve van
nieuwbouw voor het lucht-
karteringsinstituut ITC. De monu
mentencommissie doet een be
roep op B en W voorlopig geen be
sluit over sloop van de zes panden
te nemen en vraagt advies te mo
gen uitbrengen over alle vooroor
logse panden die op de een of an
dere manier betrokken zijn bij
plannen voor sloop of verbouw.
De monumentencommissie herin
nert aan de omstreden sloop van
het monumentale oude politiebu
reau en zet uiteen dat het in het
onderhavige geval gaat om zes
panden die de sfeer en het gezicht
van de stad bepalen, want Ensche
de is meer dan een plaats voor
huisvesting van grote instituten,
meent de commissie.
Gouda - De bouwplannen aan de
Vrouwesteeg, een onderdeel van
het beschermde stadsgezicht op
de plaats waar nu nog veertien his
torische pandjes staan, ondervin
den tegenwerking uit de bevol
king. Met name de 'Oudheidkundi
ge Kring Die Gouwe', de 'Initia
tiefgroep Vrouwesteeg? Houden
zo!'en de "Vereniging Behoud
Stadsschoon Gouda'zijn veront
rust. De Bond Heemschut heeft be
richt de gang van zaken rondom
de Vrouwesteeg betreurenswaar
dig te vinden. Conservatie en ste
debouwkundig karakterbehoud
acht de bond wenselijk, ook al is
de steeg eenvoudig van vormge
ving.
De gemeente houdt vast aan sloop
en disharmoniërende nieuwbouw
omdat het plan in een vergevor
derd stadium is. Gedeputeerde
Staten moeten hun toestemming
nog geven.
Ohé en Laak - De Kroon heeft be
slist dat de ruïne van het kasteel
Walborch mag worden afgebro
ken. Als er eventueel tijdens de
sloop waardevolle materialen wor
den aangetroffen, dienen deze te
worden overgedragen aan Monu
mentenzorg. Met deze uitspraak is
een einde gekomen aan een con
flict dat zich vier jaar heeft voortge
sleept.
Naar het oordeel van de Raad van
State is er geen enkel archeolo
gisch belang dat de verdere be
scherming van de resten van het
kasteel rechtvaardigt. Provincie en
gemeenteraad van Ohé en Laak
hebben zich al eerder uitgespro
ken voor sloop van de ruïne omdat
deze te geïsoleerd kwam te liggen
door de ontgrindingen in de nabije
omgeving.
Heemschut heeft zich sinds begin
1984 sterk gemaakt voor het be
houd van de Walborch en is een
verklaard tegenstander van de ont
grindingen, die volgens de bond
zeker in deze mate nergens voor
nodig zijn. Men zie hierover onder
meer de nummers van februari
1984 (nr. 2) blz. 44, november/de
cember 1985 (nr. 11/12) blz. 224, ju
ni 1987 (nr. 6) blz. 4 en september
1987 (nr.9) blz. 10.
De Stichting het West-Indisch Hnis heeft op 16 december de Heem
schut Jubileum Restauratieprifs gekregen voor de restauratie van
het West-Indisch Huis. In ons volgende nummer meer hierover.
Er werd een speciaal voor deze prijs gemaakte plaquette onthuld,
(foto: Maarten Brinkgreve).
Heemschut, november-december 1987 31
